Hôm 11/5, Philippines cho biết, họ đã khai triển tàu đến khu vực tranh chấp ở Biển Đông, nơi họ cáo buộc Trung Quốc xây dựng “một hòn đảo nhân tạo” trong tranh chấp hàng hải đang leo thang.
Văn phòng Tổng thống Ferdinand Marcos Jr cho biết trong một tuyên bố rằng, lực lượng bảo vệ bờ biển đã cử một tàu “để giám sát các hoạt động được cho là bất hợp pháp của Bắc Kinh, tạo ra một ‘đảo nhân tạo’”, đồng thời cho biết thêm hai tàu khác đang được khai triển luân phiên trong khu vực.
Người phát ngôn Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines, Thiếu tướng Jay Tarriela nói tại một diễn đàn rằng, đã có “việc cải tạo quy mô nhỏ” tại bãi cạn Sabina mà Manila gọi là Escoda và ĐCSTQ là “tác nhân có khả năng xảy ra nhất”.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về những khẳng định của Philippines, điều này có thể làm sâu sắc thêm rạn nứt song phương.
Hôm 10/5, Cố vấn an ninh quốc gia Philippines kêu gọi trục xuất các nhà ngoại giao Trung Quốc vì cáo buộc rò rỉ cuộc điện đàm với một đô đốc Philippines về tranh chấp hàng hải.
Bắc Kinh và Manila đã bị vướng một năm vào tình trạng đối đầu gay gắt về các yêu sách cạnh tranh của họ ở Biển Đông, nơi thương mại trị giá 3 nghìn tỷ USD được thông qua hàng năm.
Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ tuyến đường thủy quan trọng, bao gồm các phần được Philippines, Brunei, Malaysia, Đài Loan và Việt Nam tuyên bố chủ quyền. Tòa án Trọng tài Thường trực ra phán quyết vào năm 2016 rằng các yêu sách của ĐCSTQ không có cơ sở theo luật pháp quốc tế.
Bắc Kinh đã tiến hành cải tạo đất rộng rãi trên một số đảo ở Biển Đông, xây dựng lực lượng không quân và các cơ sở quân sự khác, gây lo ngại ở Washington và xung quanh khu vực.
Người phát ngôn Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines, Thiếu tướng Jay Tarriela, cho biết, một tàu Philippines đã neo đậu tại Bãi cạn Sabina để “đánh bắt và ghi lại việc đổ san hô bị nghiền nát trên các bãi cát”,
Ông Tarriela cũng đề cập đến sự hiện diện “đáng báo động” của hàng chục tàu Trung Quốc, bao gồm cả tàu nghiên cứu và tàu hải quân.
Thiếu tướng Tarriela cho biết sự hiện diện của tàu Trung Quốc tại đảo san hô cách tỉnh Palawan của Philippines 200 km trùng hợp với việc lực lượng bảo vệ bờ biển phát hiện ra hàng đống san hô chết và bị nghiền nát.
Ông cho biết lực lượng bảo vệ bờ biển sẽ đưa các nhà khoa học biển đến khu vực để xác định xem thực trạng đó của các đống san hô là do tự nhiên hay do sự can thiệp của con người gây ra.
Ông nói thêm rằng Manila dự định có “sự hiện diện kéo dài” tại Bãi cạn Sabina, điểm hẹn của các tàu Philippines thực hiện nhiệm vụ tiếp tế cho quân đội Philippines đóng trên chiến hạm ở bãi cạn Cỏ Mây, nơi Manila và Bắc Kinh thường xuyên xảy ra các vụ va chạm trên biển.
T.P