Tòa Trọng tài thường trực quốc tế (PCA) cho biết sẽ công bố phán quyết cuối cùng về vụ Philippines kiện Trung Quốc về vấn đề Biển Đông vào ngày 12/7 tới. Bắc Kinh ngay lập tức lên tiếng quở trách và một mực từ chối quyết định của tòa án.
Trong một tuyên bố khá dài, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Hồng Lỗi cho rằng việc Manila đơn phương đâm đơn kiện là hành động coi thường luật pháp quốc tế. “Một lần nữa tôi phải nhấn mạnh rằng PCA không có quyền tài phán trong trường hợp này cũng như các vấn đề khác và không nên tổ chức các phiên điều trần hay đưa ra phán quyết”, ông Hồng nói.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao cho biết thêm: “Về vấn đề lãnh thổ và tranh chấp đường biên giới hàng hải, Bắc Kinh không chấp nhận bất kỳ một giải pháp nào của bên thứ ba cũng như không chấp nhận bất kỳ một phán quyết nào ép buộc Trung Quốc”.
Tại Manila, Thư ký truyền thông Tổng thống Philippines, Herminio Coloma Jr cho biết nước này “Hy vọng phán quyết công bằng và hợp lý của PCA sẽ thúc đẩy hòa bình và sự ổn định trong khu vực”.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, Anna Richey-Allen lặp lại rằng Hoa Kỳ ủng hộ tòa trọng tài quốc tế. “Chúng tôi ủng hộ một giải pháp hòa bình cho vấn đề tranh chấp trên Biển Đông, bao gồm sử dụng các cơ chế pháp lý quốc tế như tòa trọng tài”, ông nói.
Trong khi đó, Tân Hoa Xã một mực cho rằng PCA là một “tổ chức lạm dụng luật pháp” đã đưa ra “rất nhiều phán quyết gây tranh cãi”. Cơ quan báo chí trung ương Trung Quốc còn khẳng định vụ kiện của Philippines chỉ càng làm vấn đề thêm trầm trọng.
“Manila đã thất bại trong việc này bởi một tổ chức trọng tài như vậy chỉ càng làm gia tăng rắc rối trên Biển Đông mà không mang lại lợi ích cho bất kỳ bên nào”, Tân Hoa Xã viết.
Ông Paul Reichler, luật sư chính của Philippines trong vụ kiện cho Reuters biết, một phán quyết chống lại Bắc Kinh “có thể tước đi mọi quyền hợp pháp trong tuyên bố của nước này”. “Nếu Trung Quốc từ chối phán quyết, điều đó có nghĩa là Bắc Kinh đã tự mình tuyên bố họ là một quốc gia ngoài vòng pháp luật và không tôn trọng bất kỳ luật lệ nào”, ông kết luận.
Trước đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam, Lê Hải Bình nêu rõ: “Là quốc gia trực tiếp liên quan đến tranh chấp ở Biển Đông, lập trường nhất quán của Việt Nam là ủng hộ việc giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông bằng biện pháp hòa bình, phù hợp luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về luật Biển (UNCLOS) 1982. Chúng tôi mong muốn Tòa trọng tài đưa ra phán quyết công bằng và khách quan, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, và yêu cầu các bên liên quan tôn trọng nghĩa vụ pháp lý quốc tế được quy định trong Công ước quan trọng này”.
Ngày 22/1/2013, Philippines nộp bản Thông báo và Tuyên bố khởi kiện đối với Trung Quốc trước Tòa Trọng tài PCA về vấn đề tranh chấp vùng biển trong khu vực. Trung Quốc ngang nhiên vạch ra “đường lưỡi bò” hay còn gọi là “đường 9 đoạn”, tuyên bố chủ quyền với hầu hết diện tích Biển Đông, bất chấp sự phản đối của cộng đồng quốc tế.
Sau đó chưa đầy một tháng, ngày 19/2/2013 Trung Quốc tuyên bố từ chối tham gia vụ kiện và trả lại thông báo của Philippines. Tuy nhiên theo điều 9 Phụ lục VII của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), việc một bên từ chối không tham gia không thể là rào cản cho tòa Trọng tài tiến hành xét xử và PCA thụ lý vụ kiện này.
Nội dung được thực hiện qua thảm khảo nguồn tin Reuters (Anh), một trong những hãng tin lớn nhất thế giới. Reuters cung cấp bài viết, hình ảnh, đồ họa và video cho rất nhiều tờ báo, đài phát thanh, đài truyền hình, Internet và các phương tiện truyền thông khác trên toàn thế giới.