Trưa 6/11 (theo giờ Việt Nam), ứng cử viên tổng thống Donald Trump đã giành chiến thắng thuyết phục trước Phó Tổng thống Kamala Harris của đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử được cho là sít sao nhất trong lịch sử hiện đại. Ông Trump sẽ có nhiệm kỳ tổng thống thứ 2, sau nhiệm kỳ đầu tiên từ năm 2016-2020. Dưới đây là những điểm đáng chú ý trong cuộc bầu cử lần này.
Vị thế của cựu Tổng thống Trump mạnh hơn năm 2020
Trong cuộc bầu cử năm 2020, cựu Tổng thống Trump đã thua Tổng thống Joe Biden với tỷ lệ chênh lệch phiếu bầu khá ít. Vì thế, bất cứ sự thay đổi có lợi cho ông Trump trong năm 2024, dù là nhỏ, đều có khả năng mang tính quyết định.
Theo giới phân tích, trong cuộc bầu cử lần này, nhiều cử tri dao động đã lựa chọn ông Trump. Ở Florida, ông đã đánh bại bà Harris với tỷ lệ chênh lệch hơn 13 điểm %, gấp khoảng 4 lần biên độ năm 2020. Ông Trump thua ở bang Virginia — nhưng lần này chỉ kém 5 điểm % thay vì 10 điểm % như trong cuộc bầu cử năm 2020. Tại các tiểu bang chủ yếu ủng hộ đảng Dân chủ là New York và New Jersey, ông đã thể hiện tốt hơn so với bất kỳ ứng viên đảng Cộng hòa nào trong nhiều thập kỷ qua.
Ông Trump đã chiến thắng ở các bang đỏ với số lượng phiếu bầu nhiều hơn dự kiến và thua ít hơn ở các bang xanh. Ngoài ra, có một sự thay đổi về xu hướng nhân khẩu học và địa lý, giúp ông Trump giành được hầu hết các bang chiến địa quan trọng sau khi phiếu bầu được kiểm.
Bà Harris không vượt qua được “bức tường lửa” của ông Trump
Vào đêm 5/11, hãng thông tấn AP cho biết, ông Trump đã thắng tại hai bang chiến địa ở phía Nam là Georgia và Bắc Carolina. Tại các khu vực này, cựu tổng thống đã cải thiện vị thế của ông ở hầu hết các quận nhỏ và vùng nông thôn vốn ủng hộ đảng Cộng hòa. Bà Harris cũng vận động tranh cử khá tốt ở một số nơi, chẳng hạn như một số vùng ngoại ô quan trọng xung quanh Atlanta và Charlotte. Nhưng nỗ lực này chưa đủ để vượt qua “bức tường lửa” của ông Trump ở vùng nông thôn.
Theo các cuộc thăm dò sơ bộ sau bầu cử (có thể thay đổi khi có thêm nhiều phiếu bầu hơn), ông Trump đã giành được 63% số phiếu bầu ở các vùng nông thôn trên toàn quốc, tăng đáng kể so với mức 57% vào năm 2020.
Ông Trump giành sự ủng hộ lớn của cử tri gốc Latinh
Trong cuộc bầu cử lần này, ông Trump đã giành được phiếu bầu của cử tri Mỹ gốc Latinh với số lượng lớn hơn bất kỳ ứng viên đảng Cộng hòa nào đạt được kể từ thời Tổng thống George W. Bush.
Cách đây 4 năm, các cuộc thăm dò cho thấy, ông Trump chỉ giành được 32% phiếu bầu của cử tri Mỹ gốc Latinh. Nhưng trong cuộc bầu cử lần này, ông giành được 45% số phiếu. Tại bang Michigan, cựu Tổng thống Trump giành được 60% phiếu bầu của người Mỹ gốc Latinh. Đây là sự thay đổi theo hướng có lợi cho ông Trump.
Trên toàn nước Mỹ, nam giới gốc Latinh dường như đã thúc đẩy xu hướng này. Năm 2020, họ đã bỏ phiếu cho ông Biden (59%) thay vì ông Trump (36%). Năm nay, họ đã bỏ phiếu cho ông Trump (54%) thay vì bà Harris (44%).
Đảng Dân chủ gặp nhiều khó khăn trong cuộc đua
Cuộc bầu cử năm 2024 được cho là một cuộc chiến gian nan với đảng Dân chủ. Họ phải tính toán thận trọng từng bước để không mắc sai lầm. Việc mất một ghế tại Hạ viện hay Thượng viện cũng sẽ khiến họ mất quyền kiểm soát lưỡng viện. Nhưng trên hết, họ đang phải bảo vệ rất nhiều ghế dễ bị tranh giành. Trong khi Đảng Cộng hòa hầu như không phải đối mặt với tình thế này.
Ở Tây Virginia, đảng Dân chủ đã mất ghế do Thượng nghị sĩ sắp mãn nhiệm Joe Manchin nắm giữ từ rất lâu trước Ngày bầu cử. Ở Nebraska, ứng cử viên độc lập Dan Osborn đã không thể hạ bệ Thượng nghị sĩ Cộng hòa Deb Fischer.
Khi Thống đốc Jim Justice của đảng Cộng hòa giành chiến thắng ở Tây Virginia và doanh nhân Bernie Moreno giành chiến thắng ở Ohio, phe Dân chủ đã mất quyền kiểm soát Thượng viện.
Các cuộc thăm dò không sai
Theo giới phân tích, trong cuộc bầu cử lần này, các tổ chức thăm dò hoạt động khá tốt. Trong cả năm 2016 và 2020, các cuộc thăm dò đều đánh giá thấp đáng kể sự ủng hộ đối với ông Trump tại các bang chiến địa quan trọng. Nhiều nhà quan sát đã đặt câu hỏi liệu điều tương tự có xảy ra một lần nữa vào năm 2024 hay không. Tuy vậy, các tổ chức thăm dò đã điều chỉnh phương pháp của họ và đưa ra nhận định khá chính xác.
T.P