Hồ sơ Biển Đông tại Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF)

BienDong.Net: Việc duy trì sự ổn định, an ninh và an toàn hàng hải trên Biển Đông là một trong những chủ đề chính được bàn thảo và thu hút sự chú ý của dư luận tại Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF) và Hội nghị ngoại trưởng Đông Á (EAS) ở Brunei hôm 2 – 7.

Theo VNA, tại hội nghị ARF, các bộ trưởng kêu gọi ARF tăng cường đối thoại, xây dựng lòng tin, giải quyết hòa bình các tranh chấp, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực.

Các bộ trưởng dành nhiều thời gian trao đổi về những diễn biến gần đây ở Biển Đông, trong đó nhấn mạnh các bên liên quan cần giải quyết hòa bình các tranh chấp trên Biển Đông, kiềm chế, không sử dụng vũ lực, tôn trọng luật pháp quốc tế và Công ước luật biển Liên Hiệp Quốc (UNCLOS).

Trụ sở Văn phòng Thủ tướng Brunei, nơi diễn ra hội nghị các Ngoại trưởng Asean (REUTERS/Bazuki Muhammad)

ARF hoan nghênh Tuyên bố sáu điểm của ASEAN về Biển Đông, khuyến khích các bên trao đổi ý kiến và cách tiếp cận các vấn đề nhằm tăng cường lòng tin, hợp tác để giải quyết rủi ro trên Biển Đông. Các nước hoan nghênh việc ASEAN và Trung Quốc sẽ tiến hành tham vấn chính thức nhằm sớm đạt Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Tại hội nghị EAS, các bộ trưởng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo hòa bình, ổn định và an ninh biển ở khu vực, trong đó có Biển Đông. EAS kêu gọi giải quyết hòa bình các tranh chấp, tuân thủ các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS, hoan nghênh các nỗ lực khu vực nhằm thúc đẩy hợp tác biển, bao gồm chống cướp biển, tìm kiếm và cứu nạn, môi trường và an ninh biển, kết nối…

Phát biểu tại ARF, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh nhấn mạnh ARF cần tiếp tục tập trung tăng cường xây dựng lòng tin và cũng cần thúc đẩy hơn nữa năng lực ngoại giao phòng ngừa. Tại EAS, Bộ trưởng Phạm Bình Minh cho rằng các nước khu vực cần tăng cường hợp tác ứng phó với các thách thức chung như quản lý thiên tai, an ninh và an toàn hàng hải, chống khủng bố…

Về Biển Đông, Bộ trưởng Phạm Bình Minh khẳng định hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải là mối quan tâm chung và là lợi ích của khu vực. ASEAN và các nước cần phải nỗ lực nhiều hơn nữa để đóng góp vào các mục tiêu chung này. Bộ trưởng đề cao Tuyên bố sáu điểm của ASEAN về Biển Đông, và nhấn mạnh các nguyên tắc về xây dựng lòng tin, thực hiện kiềm chế, giải quyết hòa bình các tranh chấp, không sử dụng vũ lực, tôn trọng luật pháp quốc tế và UNCLOS, thực hiện đầy đủ Tuyên bố chung về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm đạt được COC.

Bộ trưởng cũng hoan nghênh ASEAN và Trung Quốc nhất trí tổ chức tham vấn chính thức về COC vào tháng 9 – 2013. Bộ trưởng đề nghị các nước bàn và xây dựng các cơ chế hợp tác khu vực về ngăn ngừa sự cố ở biển, tìm kiếm và cứu hộ người và tàu thuyền đi biển gặp nạn, trong đó có việc giúp đỡ nhân đạo đối với ngư dân.

Diễn đàn ARF tại Brunei (Ảnh Internet)

Theo báo Philippines Star, tại ARF, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario nhấn mạnh COC cần trung thành với DOC mà ASEAN và Trung Quốc đã ký năm 2002, trong đó nhấn mạnh việc giải quyết hòa bình các mâu thuẫn, không sử dụng vũ lực và tôn trọng UNCLOS.

Trong bài viết trên tờ The Nation, Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Thái Lan Sihasak Phuangketkeow nhận định, ASEAN không thể phát triển và lớn mạnh nếu như không giải quyết được vấn đề Biển Đông.

Các ngoại trưởng Trung Quốc và ASEAN cũng đã đưa ra tuyên bố chung, trong đó cam kết “tiến tới việc ký kết Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) trên cơ sở đồng thuận”. Tuyên bố cho rằng các lãnh đạo Trung Quốc và ASEAN có “quyết tâm và năng lực để biến Biển Đông thành một khu vực của hòa bình, hữu nghị và hợp tác”.

Trung Quốc sẽ tổ chức một cuộc họp các quan chức cấp cao để chính thức thảo luận về COC vào tháng 9. Nhóm các Nhân sĩ và các Chuyên gia (EPEG) dự kiến được thiết lập để hỗ trợ quy trình này.

Mỹ, một trong những nước đối tác của ASEAN, cũng thể hiện quan điểm về COC. “Chúng tôi rất hy vọng được thấy tiến triển đối với một bộ quy tắc ứng xử quan trọng để giúp đảm bảo sự ổn định tại khu vực trọng yếu này”, AFP dẫn lời ông Kerry nói tại cuộc gặp mặt với các bộ trưởng ngoại giao của ASEAN tại Brunei.

Ngoại trưởng Mỹ cũng nhấn mạnh rằng Washington có “lợi ích quốc gia” trong việc đảm bảo tự do thương mại trên một tuyến đường biển có ý nghĩa quan trọng đối với thương mại thế giới. Sau cuộc hội đàm với người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị, ông Kerry cũng nhắc lại rằng Mỹ không đứng về một bên nào trong các tranh chấp, nhưng có “lợi ích rõ ràng” trong việc đảm bảo an ninh ở Biển Đông.

Dư luận cho rằng trong năm làm chủ tịch luân phiên của ASEAN, nước chủ nhà Brunei đã thành công trong việc tổ chức hội nghị AMM 46 và các hội nghị ASEAN với những nước đối tác.

“Điều tôi hy vọng chúng ta có thể làm trong những ngày tới là nhìn nhận xem chúng ta có thể xây dựng như thế nào trên cơ sở của tiến triển này, bám sát ý tưởng vai trò trung tâm của ASEAN, kiểm soát thành công những mối quan hệ ngày một mở rộng của chúng ta với thế giới bên ngoài, tìm một cách tiếp cận chung đối với mọi vấn đề có ảnh hưởng tới khu vực này, và cùng hướng tới một tương lai thành công sau năm 2015″, Bộ trưởng Ngoại giao và Thương mại Brunei, Hoàng thân Mohamed Bolkiah phát biểu trước những người đồng cấp ASEAN.

“Hiệp hội này đang bước vào một giai đoạn mới, với những sự quan tâm ngày một lớn từ nhiều quốc gia khác. Cộng đồng quốc tế dành sự quan tâm lớn đối với những việc mà chúng ta đang làm”, Brunei Online dẫn lời bộ trưởng ngoại giao Brunei nói.

BDN (Nguồn: Tuổi Trẻ, VNA và Vnexpress)