10 sự kiện Khoa học và Công nghệ (KH&CN) nổi bật năm 2024 thuộc các lĩnh vực: Cơ chế chính sách; Khoa học, công nghệ ứng dụng; Khoa học xã hội và nhân văn; Tôn vinh nhà khoa học.
Ngày 23/12/2024, Câu lạc bộ Nhà báo Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã công bố danh sách 10 sự kiện khoa học và công nghệ nổi bật trong năm 2024. Đây là năm thứ 19 tổ chức bình chọn, với sự tham gia của các phóng viên, biên tập viên theo dõi lĩnh vực khoa học và công nghệ của các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương. Các sự kiện được bình chọn ở bốn lĩnh vực: Cơ chế chính sách, Khoa học công nghệ ứng dụng, Khoa học xã hội và nhân văn, Tôn vinh nhà khoa học.
Tái khởi động dự án điện hạt nhân Ninh Thuận
Ngày 25/11/2024, tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, đã thống nhất chủ trương tái khởi động Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận và tiếp tục nghiên cứu Chương trình điện hạt nhân tại Việt Nam.
Ngày 30/11/2024, tại Kỳ họp thứ 8 của Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về việc tiếp tục thực hiện Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận. Đồng thời, Quốc hội giao Chính phủ khẩn trương chỉ đạo bố trí nguồn lực thực hiện dự án theo kết luận của các cơ quan có thẩm quyền và nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các luật liên quan, trong đó có Luật Năng lượng nguyên tử.
Trước đó, vào ngày 25/11/2009, Quốc hội Khóa XII đã thông qua Nghị quyết số 41/2009/QH12 phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận, bao gồm hai nhà máy với tổng công suất 4.000 MW. Tuy nhiên, đến ngày 26/11/2016, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 31/2016/QH14, quyết định dừng thực hiện chủ trương đầu tư Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.
Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến 2030
Ngày 21/9/2024, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định phê duyệt Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Chiến lược này đặt ra mục tiêu thu hút đầu tư FDI, hình thành các doanh nghiệp thiết kế và nhà máy chế tạo chip bán dẫn, góp phần đưa ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.
Hợp nhất Bộ Khoa học và Công nghệ với Bộ Thông tin và Truyền thông
Ngày 6/12/2024, Chính phủ ban hành kế hoạch hợp nhất Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Thông tin và Truyền thông. Đây là một trong những bước đi trong chiến lược tái cơ cấu bộ máy nhà nước, nhằm tối ưu hóa nguồn lực, giảm chồng chéo nhiệm vụ và thúc đẩy chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.
Công bố Bộ chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp địa phương
Ngày 12/3/2024, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố Bộ chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp địa phương. Bộ chỉ số này cung cấp cái nhìn tổng thể về sự phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo tại từng địa phương, qua đó giúp các địa phương định hướng các chính sách phát triển kinh tế, xã hội dựa trên khoa học và công nghệ.
Viện Vật lý Địa cầu làm chủ công nghệ quan trắc động đất
Viện Vật lý Địa cầu đã vận hành gần 100 trạm quan trắc động đất trên lãnh thổ Việt Nam, ghi nhận 463 trận động đất trong năm 2024. Đây là nỗ lực đáng ghi nhận trong công tác phòng ngừa và cảnh báo động đất, sóng thần, giúp giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản.
Viettel khai trương Trung tâm Dữ liệu lớn nhất Việt Nam
Tháng 4/2024, Tập đoàn Viettel đã khai trương Trung tâm Dữ liệu Viettel Hòa Lạc, với công suất 30MW và hơn 60.000 máy chủ, trở thành trung tâm dữ liệu lớn nhất tại Việt Nam. Trung tâm này được thiết kế với công nghệ xanh, cam kết sử dụng năng lượng tái tạo cho 30% điện tiêu thụ, phục vụ cho các ứng dụng AI và chuyển đổi số.
Techfest 2024 và 10 năm phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo
Techfest 2024, diễn ra tại TP. Hải Phòng từ 26-28/11/2024, đánh dấu 10 năm phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam. Sự kiện thu hút gần 10.000 người tham dự, với hơn 1.100 diễn giả quốc tế, hơn 200 gian hàng triển lãm và hơn 50 phiên kết nối đầu tư, mở ra nhiều cơ hội hợp tác, đầu tư cho các startup Việt Nam.
FPT xây dựng Trung tâm trí tuệ nhân tạo trị giá 4.300 tỷ đồng
Liên danh FPT Quy Nhơn và UBND tỉnh Bình Định đã khởi công Trung tâm AI trị giá 4.362 tỷ đồng vào tháng 8/2024. Dự án này không chỉ thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng AI mà còn góp phần phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao cho Việt Nam, đồng thời đưa Việt Nam trở thành trung tâm AI ở khu vực Đông Nam Á.
Phát hiện khu cư trú người tiền sử 8.000 năm ở Bắc Kạn
Tháng 8/2024, các nhà khảo cổ học đã phát hiện khu cư trú người tiền sử tại các hang động ở Bắc Kạn, có niên đại khoảng 7.000 – 8.000 năm. Phát hiện này mang lại cái nhìn sâu sắc về nền văn hóa tiền sử của Việt Nam và mở ra cơ hội phát triển du lịch khảo cổ tại khu vực này.
Người Việt đầu tiên đoạt giải thưởng thiên văn quốc tế Đài Loan
PGS.TS Hoàng Chí Thiêm (45 tuổi), hiện công tác tại Viện Nghiên cứu Khoa học Thiên văn Vũ trụ Hàn Quốc và Đại học Khoa học Công nghệ Hàn Quốc, vừa được trao Giải thưởng Bài giảng cho Nhà thiên văn học trẻ toàn cầu năm 2024 do Đại học Trung ương Đài Loan tổ chức. Ông là người Việt Nam đầu tiên và là người thứ tư tại châu Á nhận giải thưởng này. Giải thưởng được tổ chức từ năm 2012, dành cho 1-2 nhà khoa học dưới 45 tuổi, không phân biệt quốc tịch hay sắc tộc. Các ứng cử viên được Hội đồng quốc tế gồm những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực thiên văn học và vật lý thiên văn đề cử, đánh giá và lựa chọn.
Ủy ban giải thưởng đánh giá cao nền tảng học thuật vững chắc và kinh nghiệm nghiên cứu phong phú của PGS.TS Hoàng Chí Thiêm. Ông đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật trong các lĩnh vực như bụi vũ trụ, sự hình thành sao, và quá trình tạo hành tinh. Các nghiên cứu của ông đã làm sâu sắc thêm hiểu biết của cộng đồng khoa học về vật chất liên sao và sự tiến hóa của các hệ hành tinh trong vũ trụ, đồng thời đóng góp quan trọng vào các nghiên cứu về nền vũ trụ vi sóng.
Trước đó, vào năm 2022, PGS.TS Hoàng Chí Thiêm cũng là người Việt đầu tiên nhận Giải thưởng Khoa học của Hội Thiên văn Hàn Quốc, vinh danh những đóng góp của ông trong suốt 10 năm cống hiến cho ngành thiên văn học.
Năm 2024 là năm ghi dấu nhiều thành tựu nổi bật trong lĩnh vực khoa học và công nghệ của Việt Nam. Những sự kiện này không chỉ khẳng định tiềm năng và sức mạnh của ngành khoa học công nghệ Việt Nam mà còn mở ra nhiều cơ hội phát triển mới, góp phần đưa đất nước tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành quốc gia dẫn đầu trong đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ cao.
T.P