Thế giới đã từng có Tổng thống suýt phải ngồi tù. Những năm 90 thế kỷ 20 khi các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu tan rã, một số nhà lãnh đạo đứng đầu Đảng Cộng sản cũng đã cùng chung số phận ấy. Thế nhưng ở Hàn Quốc thì đây là lần đầu tiên trong lịch sử có một Tổng thống bị bắt sau những khủng hoảng chính trị.
Câu chuyện tổng thống cũng phải vào tù xảy ra cách đây hơn một thế kỷ. Vào năm 1872, Tổng thống Mỹ đương nhiệm khi đó là Ulysses S. Grant đã bị bắt giữ do điều khiển xe ngựa vượt tốc độ trên phố M Street. Thế nhưng sau khi… trả tiền phạt ông được trả tự do. Grant ung dung đi bộ về Nhà Trắng.
Còn chuyện nóng nhất cũng xảy ra ở nước Mỹ là, Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ phải ra tòa để nhận phán quyết trong vụ án hình sự liên quan đến việc chi tiền bịt miệng cho một diễn viên phim khiêu dâm, một vụ án từng một thời gian làm lu mờ chiến dịch tranh cử nhằm trở lại Nhà Trắng của ông. Có điều chắc chắn là ông thoát án tù.
Chuyện nghe cứ như đùa nhưng lại nói lên sự nghiêm minh của pháp luật, bất kể thể chế chính trị nào, “quân pháp bất vị thân”.
Còn đây là chuyện thật trăm phần trăm. Hôm 15/1, Tổng thống Hàn Quốc Yool Suk Yeol đã bị bắt tạm giam vì cáo buộc “nổi loạn”. Ông bị bắt sau 43 ngày ban bố lệnh thiết quân luật gây nhiều tranh cãi. Văn phòng điều tra các quan chức cao cấp tham nhũng (CIO) đã bắt ông Yoon. Ông này đang bị đình chỉ chức vụ vì cáo buộc phạm tội nổi dậy trong vụ ban hành thiết quân luật vào đêm 3/12 vừa qua. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử chính trị Hàn Quốc, cũng có thể là trong lịch sử thế giới, một tổng thống đương nhiệm bị các cơ quan điều tra bắt giữ như là nghi phạm hình sự.
Lệnh bắt tổng thống Yoon Suk Yeol được thực hiện bởi các nhân viên CIO, có sự hỗ trợ của 3.500 cảnh sát, có mặt tại dinh tổng thống ở Seoul, nơi ông Yoon cố thủ từ nhiều tuần qua. Chính phủ Hàn Quốc tuyên bố, tuân thủ lệnh bắt để “tránh đổ máu đáng tiếc” có thể xảy ra. Còn ông Yoon không công nhận tính hợp pháp của cuộc điều tra và từ chối ghi hình thẩm vấn.
Trước đó Quốc hội đã đình chỉ chức vụ tổng thống của ôngYoon Suk Yeol. Ông bị điều tra vì tội “nổi loạn” – một tội danh có mức án cao nhất là tử hình. Do không tuân thủ lệnh triệu tập thẩm vấn của cơ quan điều tra, cho nên các công tố viên buộc phải ra lệnh bắt giữ.
Đây là lần thi hành lệnh bắt thứ hai, diễn ra trong không khí khá căng thẳng. Một “rừng” cảnh sát, trong đó có cả lực lượng đặc nhiệm được điều động hỗ trợ các nhân viên CIO. Ở phía ngoài dinh tổng thống, chia làm hai nhóm, nhóm ủng hộ và nhóm chống tổng thống vẫn liên tục biểu tình.
Các nhân viên điều tra đã dùng thang, sau hơn ba giờ mới vượt qua ba hàng rào bảo vệ dinh tổng thống. Đến 10 giờ 40 phút (giờ địa phương), đoàn xe cảnh sát cuối cùng đã ra khỏi khu dinh.
Những người ủng hộ nước mắt lưng tròng. Họ nói, chúng tôi tiếp tục bảo vệ Yoon Suk-yeol. Chúng tôi yêu quý và rất lo lắng cho ông. Ông không muốn làm điều xấu cho mọi người!
Cuộc phản kháng duy nhất mà lực lượng điều tra phải đối mặt là từ phía những người biểu tình ủng hộ ông Yoon. Khi đó một cuộc ẩu đả với ít nhất 20 nhà lập pháp cũng như một số quan chức Đảng Quyền lực Nhân dân cầm quyền xảy ra trước khi lực lượng cảnh sát ập vào dinh thự. Trong khi đó, lực lượng bảo vệ tổng thống (PSS) hầu như bất động. Họ còn thúc giục ban lãnh đạo đội cận vệ tổng thống không biến nhân viên PSS thành tội phạm. Có thông tin rò rỉ, PSS đã ra chỉ thị cho phép các thành viên từ chối nhiệm vụ an ninh hoặc nghỉ phép nếu muốn. Chỉ có luật sư của ông Yoon cố gắng thương lượng để tổng thống “tự nguyện ra thẩm vấn”.
Trong một video ngắn chưa đầy ba phút, ông Yoon Suk-yeol vẫn tỏ thái độ bình thản. Ông nói, pháp luật cảu Hàn Quốc đã bị phá vỡ vì một nhóm người. Theo ông, các cơ quan điều tra ông lẫn các tòa án ban hành lệnh bắt giữ ông đều không có thẩm quyền làm điều đó.
Yoon Suk-yeol tuyên bố: “Dù đây là những ngày đen tối, nhưng tươnlai cảu đất nước Hàn Quốc vẫn đầy hi vọng… Thưa đồng bào của tôi, chúc mọi người những điều tốt đẹp nhất và xin hãy kiên cường!”.
Rồi đây, luật pháp Hàn Quốc sẽ luận tội cựu tổng thống Yoon Suk-yeol ra sao là công việc nội bộ, là quyền của họ. Người dân Hàn Quốc chỉ mong sớm ổn định chính trị để kinh tế không bị suy thoái, những kẻ xấu không lợi dụng để phá rối, lật đổ.
Còn dư luận thế giới thì quan tâm theo dõi. Ở chừng mực nào đó, dù thể chế chính trị khác nhau, dân chủ hay độc quyền cũng đều tự rút ra những bài học quý giá: Luật pháp phải nghiêm minh. Không có dân chủ vô hạn độ. Luật pháp không miễn trừ bất kỳ ai, kể cả người đó là tổng thống.
H.Đ