Tang tóc lại bao phủ dải Gaza. Những cái chết oan nghiệt, nhức nhối, lay động lương tâm loài người. Những câu hỏi lại vang lên: Hòa bình, chẳng lẽ chỉ có trên đầu lưỡi?
Bệnh viện Nasser ở miền nam Gaza báo cáo, hôm 11/7, ít nhất 24 người thiệt mạng gần một điểm phân phối viện trợ. Như vậy, đã có gần 800 người thiệt mạng khi cố gắng tiếp cận viện trợ ở Gaza kể từ cuối tháng 5/2025 đến nay. Thật tương tâm, giữa cái đói và nguy cơ chết vì bom đạn, họ buộc phải chọn cái ăn. Phần lớn nạn nhân thiệt mạng khi đến gần các điểm phân phối của Tổ chức nhân đạo Gaza (GHF), một tổ chức được Mỹ và Israel đứng sau.
Theo các nhân chứng người Palestine, quân đội Israel đã bất ngờ nổ súng vào những người đang cố gắng tiếp cận thực phẩm. Thế nhưng một quan chức quân đội Israel cho biết, họ chỉ bắn cảnh cáo để giải tán “mối đe dọa”.
Tel Aviv không thể chối cãi. Theo các video của các nhà báo quốc tế ghi nhận, có nhiều túi đựng xác tại bệnh viện và nhân chứng mô tả cảnh người dân bị bắn vào đầu và thân mình. Hãng tin Reuters cũng đưa tin về việc phóng viên chứng kiến các thi thể được quấn vải liệm trắng.
Israel đã áp đặt lệnh phong tỏa hoàn toàn viện trợ vào Gaza từ tháng 3 và tiếp tục tấn công Hamas, phá vỡ lệnh ngừng bắn. Dù lệnh phong tỏa đã được nới lỏng một phần vào cuối tháng 5, tình trạng thiếu lương thực, thuốc men và nhiên liệu vẫn nghiêm trọng, với hàng ngàn trẻ em bị suy dinh dưỡng.
Việc quân đội Israel nổ súng vào dân thường đang tìm cách tiếp cận thực phẩm cứu trợ, dẫn đến cái chết của hàng trăm người Tang tóc lại bao phủ dải Gaza là một sự kiện đau lòng và đã gây ra phản ứng mạnh mẽ từ dư luận quốc tế, đặc biệt là trong bối cảnh khủng hoảng nhân đạo ngày càng nghiêm trọng tại Dải Gaza.
Rất tiếc, phía Israel, trực tiếp là lực lượng quân đội thường tuyên bố rằng họ “đang điều tra vụ việc”, hoặc đổ lỗi cho “hỗn loạn tại hiện trường”. Thậm chí họ còn cho rằng những người thiệt mạng là do giẫm đạp, không phải do họ nổ súng trực tiếp, ngược lại có những trường hợp “đám đông đe dọa binh sĩ” của họ. Sao lại có chuyện ngược đời như thế!
Trước những sự vụ đau thương này phản ứng của Mỹ, đồng minh thân cận nhất của Israel, là đề nghị các bên “kiềm chế”. Nhà Trắng thường bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về tình hình nhân đạo ở Gaza, nhưng không chỉ trích trực diện Israel về các vụ việc cụ thể, kể cả khi có thương vong lớn.
Một mặt Washington thúc giục Israel “hạn chế gây thương vong dân thường”, mặt khác họ vẫn duy trì viện trợ quân sự và chính trị mạnh mẽ cho Tel Aviv. Trong nhiều trường hợp, Mỹ dùng quyền phủ quyết tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc để chặn các nghị quyết lên án Israel.
Trước những cái chết oan uổng của người dân trên dải đất đau thương này, Liên hợp quốc, Tổ chức Ân xá Quốc tế và nhiều tổ chức phi chính phủ đã lên án mạnh mẽ Israel, kẻ gây ra những vụ tấn công dã man vào thường dân và cảnh báo rằng việc sử dụng vũ lực như vậy có thể cấu thành tội ác chiến tranh.
Việc dân thường phải chết tức tưởi trong khi cố gắng tiếp cận thực phẩm, trong bất kỳ bối cảnh nào, là điều không thể chấp nhận được theo luật nhân đạo quốc tế. Thái độ thờ ơ, biện minh, hoặc phủ nhận trách nhiệm từ phía những bên liên quan sẽ chỉ làm kéo dài khổ đau và phá hủy thêm niềm tin của cộng đồng quốc tế vào công lý.
Vấn đề cốt lõi của cuộc khủng hoảng nhân đạo tại Dải Gaza – nơi mà hơn 2 triệu người dân, đặc biệt là trẻ em, đang phải gánh chịu hậu quả nghiêm trọng của xung đột kéo dài – là gì?
Theo chúng tôi, cần bàn kỹ giải pháp về việc tuân thủ các nghị quyết gần đây của Liên hợp quốc, cùng những biện pháp cấp bách để cứu dân thường.
Cần thấy rõ một thực trạng các nghị quyết gần đây của Liên hợp quốc về lệnh ngừng bắn và viện trợ nhân đạo đã không được thực hiện vì không mang tính ràng buộc pháp lý. Các nghị quyết khác liên tục bị Mỹ phủ quyết, đặc biệt là các văn bản yêu cầu ngừng bắn vô điều kiện hoặc lên án trực tiếp Israel về các hành vi gây hại cho thường dân.
Truyền thông Israel hôm 12/7 dẫn hai nguồn tin Palestine giấu tên nói với kênh BBC của Anh rằng, các cuộc đàm phán ngừng bắn tại Doha giữa Israel và Hamas, đang bên bờ đổ vỡ.
Một trong hai nguồn tin khẳng định Israel “câu giờ” bằng cách cử một phái đoàn đàm phán không có thực quyền tới Doha, trong khi Thủ tướng nước này Benjamin Netanyahu bay tới Washington để gặp gỡ Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Chưa có lối thoát không phải là không có lối thoát. Cách gì đây để cứu dân thường Gaza, đặc biệt là trẻ em. Chắc chắn cần được giải quyết bằng những hành động ngắn hạn cấp bách và các giải pháp dài hạn mang tính cấu trúc.
Về các giải pháp ngắn hạn, cấp cứu nhân đạo, hãy thiết lập “vùng an toàn nhân đạo” do Liên hợp quốc giám sát, nơi dân thường có thể trú ẩn và nhận viện trợ. Mở rộng các hành lang viện trợ, do các bên trung lập như Liên hợp quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập hoặc Qatar giám sát.
Gửi thêm viện trợ lương thực, y tế và nhiên liệu thông qua các cơ quan như UNRWA, WHO, UNICEF. Trẻ em cần đặc biệt được chăm sóc về y tế và tâm lý. Thực hiện lệnh ngừng bắn tạm thời do Liên hợp quốc bảo trợ, ít nhất đủ thời gian để sơ tán bệnh nhân và cung cấp hàng cứu trợ.
Về dài hạn, chính là thực hiện các giải pháp chính trị. Vấn đề “Hai Nhà nước độc lập” (một Nhà nước Palestine độc lập tồn tại song song với Israel), dù hiện tại còn xa vời, nhưng đây vẫn là giải pháp duy nhất có thể mang lại ổn định bền vững.
Cần gia tăng áp lực quốc tế. Các quốc gia không liên quan trực tiếp cần gây sức ép lên các bên tham chiến, đặc biệt là thông qua Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) để truy cứu các hành vi vi phạm luật nhân đạo quốc tế.
Tình hình tại Gaza là một khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng nhất trong thế kỷ 21, đặc biệt với trẻ em. Chúng ta hãy nhìn sâu vào đôi mắt trẻ lo sợ đến tột cùng, các em – những nạn nhân không thể tự bảo vệ mình. Cho dù đã có nhiều nỗ lực từ Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế, chìa khóa vẫn nằm ở thiện chí chính trị của các bên liên quan và áp lực mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế. Để tạo áp lực ấy đương nhiên cần có sự góp sức quan trọng của báo chí và dư luận toàn cầu.
H.Đ