Hôm 13/9, Syria tuyên bố vừa bắn rơi máy bay quân sự và máy bay không người lái của Israel tại Cao nguyên Golan, khu vực Israel chiếm của Syria từ năm 1967. Theo The Jerusalem Post (TJP), đây có thể là khởi đầu cho một cuộc xung đột mới Israel-Syria.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Tổng thống Syria Bashar al-Assad.
Theo phát ngôn của Quân đội Syria, họ đã bắn rơi các máy bay của Israel vào lúc 1 giờ chiều (giờ địa phương) vào ngày 13/9 khi phi cơ Israel đang tấn công vào các căn cứ của quân đội Syria.
Trước đó, Israel đã không kích vào nhiều vị trí của Syria để đáp trả lại việc một quả bom từ Syria đã rơi trúng Cao nguyên Golan mà nước này chiếm của Syria năm 1967.
TJP cho rằng, việc quân chính phủ Syria bắn máy bay của Israel cho thấy quân đội của Tổng thống Syria Bashar Assad đang rất có niềm tin vào khả năng của mình.
Tuy nhiên vẫn còn quá sớm để xác định xem động thái trên có phải là khởi đầu cho sự thay đổi chính sách của chế độ Assad đối với các hoạt động quân sự của Israel trong khu vực hay không.
Tuy nhiên, rõ ràng, Syria đã có chủ đích khi bắn 2 quả tên lửa đất đối không nhằm vào các máy bay của Israel trên khu vực Quneitra, thuộc Cao nguyên Golan.
Bộ Quốc phòng Syria còn ra tuyên bố chính thức về vụ tấn công này: “Lực lượng không quân đã ngay lập tức cất cánh và bắn rơi một phi cơ quân sự và một máy bay không người lái của Israel tại Quneitra, thuộc Cao nguyên Golan”.
Đây là lần đầu tiên quân đội Assad trả đũa các hoạt động quân sự của Israel trên lãnh thổ Syria kể từ khi cuộc nội chiến Syria bắt đầu cách đây gần 5,5 năm.
Theo TJP, trong nhiều năm qua, quân đội Israel có nhiều hành động quấy nhiễu không phận Syria, vi phạm chủ quyền Syria và Hiệp định Giải phóng giữa hai bên được kí kết hồi tháng 3/1974.
Ngoài ra, không quân Israel còn bị cáo buộc triển khai cả máy bay chiến đấu và máy bay không người lái vào không phận Syria để thu thập thông tin tình báo.
Kể từ khi nội chiến Syria nổ ra, không quân Israel đã tấn công hơn 10 lần vào các vị trí của quân đội Syria, bao gồm cả ở vùng ngoại ô của Damascus như các nhà kho, nhà máy và các đoàn xe chở vũ khí cho phong trào Hezbollah ở Lebanon.
TJP cho rằng, Israel cũng bị cáo buộc đã không kích để ám sát một số quan chức cấp cao của Hezbollah.
Hồi tháng 1/2015, các cuộc không kích này đã giết chết Jihad Moughniyeh, con trai của cựu “Bộ trưởng Quốc phòng” Hezbollah Imad Moughniyeh, và sau đó, là Samir Kuntar thủ lĩnh của Hezbollah tại nhà của ông này ở ngoại ô Damascus, cũng như một vị tướng Vệ binh Cách mạng Iran.
Các cuộc ám sát của Israel có mục tiêu ngăn chặn Hezbollah và Vệ binh Cách mạng Iran Guard thiết lập một cơ sở hạ tầng quân sự ở Cao nguyên Golan.
Trong tất cả các sự việc trên chính phủ Syria đều im lặng bỏ qua. Thậm chí, cách đây một vài năm, chính phủ của ông Assad còn không phản ứng gì khi Israel bắn rơi một chiến đấu cơ Sukhoi của Syria đang bay ở gần biên giới giữa hai nước.
Do vậy, phản ứng của chính phủ Syria bằng cả hành động và tuyên bố vào chiều tối ngày 13/9 gây bất ngờ và khác thường.
Bộ Quốc phòng Israel bác bỏ tuyên bố của Syria về việc máy bay của nước này đã bị quân đội Syria bắn rơi, thậm chí còn nói rằng, tên lửa của Syria còn không tới gần được máy bay của Israel.
Dù có đúng như phía Israel nói thì rõ ràng chính phủ Syria đang muốn gửi tín hiệu đến Israel rằng lệnh bắn hạ các máy bay của Israel là một lệnh có chủ đích từ đơn vị chỉ huy cấp cao của Syria.
Sự việc cho thấy quân đội Syria đang ngày càng tự tin, phần nhiều là do có sự hỗ trợ của Nga, để mở rộng việc kiểm soát các lãnh thổ Syria và để củng cố vị thế của chính phủ hiện tại khi các nhóm đối lập và tổ chức Nhà nước Hồi giáo đang ngày càng suy yếu.
TJP cho rằng, quân đội Israel sẽ tăng cường tấn công các vị trí của Syria sau khi bị đáp trả hôm 13/9.
Nếu quân đội của ông Assad vẫn quyết định phản ứng thì căng thẳng chắc chắn sẽ leo thang và nhiều cuộc đối đầu sẽ diễn ra, gây bất ổn cho Cao nguyên Golan, vốn khá yên bình cho đến ngày 13/9 vừa qua.
Israel chiếm Cao nguyên Golan từ Syria trong cuộc chiến Trung Đông hồi năm 1967 và sáp nhập nó vào năm 1981. Dù vậy, động thái này của Israel không được quốc tế công nhận. Cho đến bây giờ hai bên vẫn đang tranh cãi về phần lãnh thổ này.