BienDong.Net: Với hành động dùng vũ lực đánh chiếm Hoàng Sa, Trung Quốc đã trắng trợn xâm lược một phần lãnh thổ thiêng liêng của Việt Nam, nơi gắn bó với bao thế hệ người Việt đã đắc thủ và mưu sinh trong vùng biển đảo này.
Đào giếng tại Hoàng Sa năm 1938 trong thời gian chính quyền bảo hộ Pháp tại Đông Dương thực thi chủ quyền trên quần đảo này (ảnh tư liệu)
Trưởng đảo thứ 38 của Hoàng Sa
Ông Nguyễn Văn Đức, từng làm Trưởng đảo Hoàng Sa cho biết: Cuối tháng 10 năm 1969, từ bến cảng Đà Nẵng, tôi và 34 chiến sỹ cùng 4 nhân viên khí tượng lên tàu ra Hoàng Sa. Nhiệm vụ của chúng tôi là canh giữ đảo và biển trời của Tổ quốc. Ngoài ra chúng tôi còn đo đạc thủy triều, quan trắc hiện tượng thời tiết, ghi chép diễn biến khí hậu trên đảo, báo về đất liền hàng ngày, phục vụ ngư dân đánh cá, và tàu bè lưu thông trong vùng. Ngày ấy tôi mới 22 tuổi, một chuẩn úy vừa ra trường, được cử làm Trưởng đảo thứ 38 của quần đảo Hoàng Sa…
Trên đảo Hoàng Sa có ngôi nhà Trưởng đảo, xây từ thời Pháp thuộc, cao khoảng 8 mét, tường dày gần 2 mét. Trên bức tường ấy ghi tên tất cả những người lính đã từng ra giữ đảo. Tên tôi cùng các chiến hữu trong trung đội và 4 nhân viên khí tượng cũng được ghi trên đó. Trước tôi đã có 37 Trưởng đảo và hơn 1.000 chiến hữu được ghi tên trên tường. Chúng tôi coi đó là niềm vinh dự vì được đứng trên mảnh đất đầu sóng ngọn gió bảo vệ Tổ quốc.
Ông Nguyễn Văn Đức, nguyên Trưởng đảo Hoàng Sa
Giữa đảo có tấm bia chủ quyền của Việt Nam, lập từ đầu thế kỷ 17. Cách không xa là một nghĩa trang có 30 ngôi mộ. Đó là mộ của các chiến sỹ giữ đảo hy sinh vì bệnh tật, và những lần đụng độ với bọn ngoại bang toan cướp đảo. Cũng có mộ của những ngư dân nước ta gặp nạn khi đánh cá trên vùng biển Hoàng Sa.
Cạnh nghĩa trang có ngôi miếu rất linh thiêng. Mỗi khi thấy lòng bất an, chúng tôi thường vào miếu thắp nhang. Khi khói nhang tỏa hương thơm, sóng gió như dịu bớt, và mọi người cảm thấy rất gần gũi đất liền, quê hương, bạn bè, người thân như ở bên mình.
Hoàng Sa giàu đẹp vô cùng
Ông Đức kể: Hoàng Sa giàu và đẹp vô cùng. Ngư dân đánh bắt ở vùng biển Hoàng Sa thu được nhiều cá hơn các vùng biển khác. Những hàng cây trên Hoàng Sa tỏa bóng mát quanh năm. Và mỗi khi triều xuống, những rặng san hô hiện lên, lộng lẫy đủ màu dưới ánh mặt trời, như một rừng hoa.
Về phần mình, ông Nguyễn Tấn Phát, nhân viên quan trắc Đài khí tượng cho rằng những ngày công tác tại Hoàng Sa là thời kỳ đẹp nhất trong đời của một chàng trai Sài Gòn.
Bình mình trên Biển Đông (ảnh BienDong.Net)
Ông nói: “Mỗi nhân viên chỉ đi Hoàng Sa luân phiên 3 tháng, mỗi lần đi có 6 người gồm 4 quan trắc viên, 1 nhân viên vô tuyến và 1 nhân viên phục vụ lo thổi bóng hơi quan trắc cao không đo gió kiêm hậu cần. Tôi lúc đó mới 23 tuổi, chưa lập gia đình, thấy cảnh sắc thần tiên nên mê và xin ở lại luôn cả nửa năm”.
Nửa năm sống trên đảo của ông Phát là nửa năm làm Từ Thức! Hết giờ làm công việc quan trắc, thời gian còn lại ông cùng những đồng nghiệp lên tàu quân sự ngao du khắp đảo Hoàng Sa, đi thăm các đảo có chim sinh sống. Đó là những bãi cát vàng rực trong ánh chiều tà.
Ông kể: Chân chúng tôi len lỏi giữa những ổ trứng chim. Chim nhiều vô kể, chúng không hề sợ hãi khi thấy người tới gần. Bình minh trên quần đảo Hoàng Sa là thời khắc huy hoàng nhất trong ngày. “Chúng tôi thấy mặt trời đỏ rực, to và rất gần. Nắng lên một chút, nước biển ven bờ xanh một màu ngọc bích đẹp lạ lùng. Xa xa hơn một chút nữa màu xanh dương rồi tới xanh lục. Chiều chiều rảnh rỗi chúng tôi bơi ra xa lặn xuống xem những rạn san hô với cá đủ màu sắc… ” – ông Phát nhớ lại.
Đặc biệt nhất tại Hoàng Sa là cá. Cá nhiều vô kể, nhất là cá mú, ốc, mực, bạch tuộc… Lính đảo cùng các nhân viên khí tượng sống nhờ nguồn thực phẩm khá dồi dào tại Hoàng Sa.
“Chỉ cần quăng câu chừng vài phút là được cả chục con cá mú, cá khế, cá xanh xương… Con nào con đó nặng trên 5 – 7 ký” – đó là ký ức của ông Võ Như Dân, người ở Hoàng Sa nhiều nhất.
Ông Dân làm nhân viên hậu cần cho Trạm khí tượng Hoàng Sa từ năm 1956. Đội hậu cần thời đó chỉ có 3 người luân phiên nhau ra Hoàng Sa.
Nhân chứng Võ Như Dân (ảnh chụp năm 2006). Ông Dân là người có thời gian 3 năm rưỡi sống và làm việc ở Hoàng Sa
Tính tổng cộng, cho đến ngày Hoàng Sa rơi vào tay Trung Quốc năm 1974, ông Dân có 14 chuyến ra Hoàng Sa, mỗi chuyến 3 tháng, tổng cộng là 3 năm rưỡi sinh sống trên đảo. Cảnh sắc quen thuộc, thân thương quá đỗi đến mức ông bảo: “Hôm vừa rồi tôi xuống Sở Nội vụ TP Đà Nẵng, nơi có kho tư liệu và hình ảnh về Hoàng Sa, tối về tôi nằm lại mường tượng nó ở trước mặt tôi. Cả một phần đời tôi đã ở đó… ”.
Nhiệm vụ là hậu cần nên suốt ngày ông Dân đi câu cá phục vụ thức ăn cho toàn đội. Đồ hộp cũng nhiều nhưng không ai ăn. Khu nhà khí tượng do Pháp xây trên đảo có những hầm chứa nước mưa dùng uống quanh năm.
Ông kể: Khoảng năm 1958, có lần một đoàn tàu Trung Quốc đến gần nhưng bị Thủy quân lục chiến VNCH bắn dọa đuổi đi. Tàu cá của Nhật cũng có tới xin nước ngọt. Họ không biết tiếng Việt nhưng ra dấu xin lên đảo lấy nước rồi cúi đầu cảm tạ…
Bao nhiêu kỷ niệm còn sống trong lòng những người đã từng ở Hoàng Sa. Ông Phạm Khôi, nguyên là lính địa phương quân VNCH, hiện sống ở Đà Nẵng mở tủ lấy ra hai chiếc vỏ ốc hoa còn khắc ngày ông đặt chân lên Hoàng Sa: 23 tháng chạp năm 1969. Đó là hai chiếc vỏ ốc ông mang về và trở thành báu vật của đời ông!
BDN (SGTT và TS. Minh Diện)