Đại sứ Philippines tại Trung Quốc cho biết phán quyết của tòa trọng tài quốc tế ở La Hay (Hà Lan) đã cản trở Trung Quốc trong việc tiến hành thêm các hoạt động bồi đắp trái phép trên Biển Đông trong gần một năm qua, tuy nhiên vẫn chưa buộc Bắc Kinh từ bỏ hoàn toàn yêu sách phi lý tại vùng biển này.
Đại sứ Philippines tại Trung Quốc Jose Santiago Santa Romana ngày 17/5 đã chia sẻ với truyền thông Philippines về kết quả từ việc thực thi phán quyết của tòa trọng tài thường trực ở La Hay (Hà Lan) đối với vấn đề Biển Đông trong gần một năm qua, trước khi Philippines bắt đầu một cuộc họp chính thức với Trung Quốc liên quan tới việc giải quyết tranh chấp giữa hai nước ở vùng biển này, dự kiến diễn ra vào ngày mai 19/5.
Đại sứ Romana cho biết, tính từ tháng 7/2016, sau khi tòa trọng tài công bố phán quyết về vụ kiện giữa Philippines và Trung Quốc, cho tới nay, phán quyết gần như không đạt hiệu quả trong việc buộc Bắc Kinh từ bỏ yêu sách chủ quyền phi lý của nước này trên Biển Đông. Tuy nhiên, sau gần một năm thực thi, phán quyết này ít nhất cũng đã giúp ngăn cản các hoạt động bồi đắp trái phép của Bắc Kinh tại vùng biển này.
Theo đó, Philippines đã “có thể ngăn Trung Quốc bồi đắp bãi cạn Scarborough (khu vực tranh chấp giữa hai nước) trong vòng một năm qua”, đồng thời tìm cách buộc Bắc Kinh phải nhượng bộ trong việc nới lỏng quyền đánh cá của ngư dân Philippines ở ngư trường gần Scarborough, Đại sứ Romana cho biết.
Theo SCMP, bình luận trên của ông Romana được xem như một phần trong nỗ lực của Philippines nhằm xoa dịu những lời chỉ trích nhằm vào Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte sau khi nhiều ý kiến cho rằng nhà lãnh đạo này quá mềm mỏng trong việc giải quyết tranh chấp trên biển với Trung Quốc. Đây cũng là cách để Philippines chuẩn bị mọi điều kiện tốt nhất cho cuộc hội đàm giữa Đại sứ Romna và Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân tại tỉnh Quý Châu vào ngày mai nhằm thảo luận về bất đồng về Biển Đông.
Cuộc gặp giữa hai nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc và Philippines sẽ là lần đầu tiên chính phủ hai nước chính thức thảo luận về vấn đề Biển Đông từ sau khi phán quyết của tòa trọng tài được công bố vào giữa năm ngoái. Phán quyết đã bác bỏ yêu sách “đường chín đoạn” phi lý của Trung Quốc trên Biển Đông hòng chiếm tới 80% diện tích vùng biển này.
Trước khi bắt đầu cuộc hội đàm với Trung Quốc, Đại sứ Romana cho biết Tổng thống Duterte đã nhắc nhở ông nên tập trung vào việc “tìm kiếm một cách tiếp cận hòa bình và trên cơ sở ngoại giao” để giải quyết tranh chấp với Bắc Kinh, đồng thời tránh mọi nguy cơ xung đột hay đối đầu.
Trung Quốc cho đến nay vẫn giữ lập trường cứng rắn về vấn đề chủ quyền tại Scarborough – khu vực nước này chiếm đóng từ năm 2012 và thường xuyên cản trở ngư dân Philippines tới gần đánh bắt cá. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh ngày 16/5 tuyên bố lập trường của Bắc Kinh đối với Scarborough vẫn không thay đổi. Tuy nhiên, bà Hoa cũng kêu gọi việc xây dựng lòng tin chính trị lẫn nhau giữa Trung Quốc và Philippines.