BienDong.Net: Gần đây, Trung Quốc tiếp tục đẩy mạnh việc cải tạo, mở rộng các bãi đá (Ga Ven, Huy Gơ, Chữ Thập, Châu Viên, Xu Bi, Gạc Ma) mà họ đã dùng vũ lực đánh chiếm của Việt Nam trong cuộc hải chiến năm 1988 ở quần đảo Trường Sa nhằm từng bước hiện thực hóa âm mưu độc chiếm Biển Đông. Hành động sai trái này của Trung Quốc đã gặp phải sự phản ứng mạnh mẽ của Mỹ.
Trong vòng ba tháng qua, Trung Quốc đã sử dụng các tàu hút bùn để xây dựng một hòn đảo dài khoảng 3.000 m và rộng từ 200 đến 300 m trên bãi đá Chữ Thập, trước đó vốn là một bãi đá ngầm, tạp chí IHS Jane’s cho biết.
Tờ National Interest mới đây cũng cho biết, Trung Quốc đang xây dựng trên đảo Chữ Thập, diện tích đủ lớn để thiết lập đường băng dài 3.000 mét và những bến tàu đủ để những tàu quân sự cỡ lớn cập cảng.
Tờ báo này cho rằng đây chính là chiến thuật “chơi cờ vây” của Trung Quốc trên Biển Đông.
Dự án lấp biển xây đảo trên bãi đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam là một trong số những dự án mà Trung Quốc thực hiện nhiều tháng qua (Ảnh CNES)
Theo bài viết này, cờ vây là trò chơi cổ truyền của Trung Quốc. Trong cờ vây chỉ hai loại quân cờ trắng – đen dành cho 2 người chơi. Các quân cờ cùng màu hoàn toàn giống nhau, quyền lực của quân cờ và vị thế thắng – thua của người chơi được quyết định bởi vị trí của quân cờ.
Mục tiêu của người chơi là di chuyển những quân cờ, mở rộng và thắt chặt từng bước, tiến tới khống chế toàn bộ bàn cờ.
Tác giả nhận định, trong thời gian tới, nếu Trung Quốc tiếp tục tiến hành các “bước cờ” như vậy ở các vùng khác trên Biển Đông, nước này có khả năng có một hệ thống các căn cứ mạnh và dày trên Biển Đông, càng có tiềm lực khống chế Biển Đông và không loại trừ tiến hành các bước khống chế cả không gian trên biển.
Mưu đồ hiện thực hóa đường chín đoạn
Đánh giá về hành động này của Trung Quốc, chuyên gia Bonnie Glaser, cố vấn cao cấp về các vấn đề Châu Á thuộc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS), cho biết mục tiêu đầu tiên của Trung Quốc là “tạo thực tế mới trên Biển Đông”.
Bà Glaser cho rằng việc Trung Quốc biến các bãi thuộc quần đảo Trường Sa thành các đảo nổi để rồi Bắc Kinh sẽ viện “thực tế mới” này để khẳng định chủ quyền bất hợp pháp và quản lý khu vực “đặc quyền kinh tế” 200 hải lý tính từ đảo nổi mới dựng ra. Theo bà Glaser, mục tiêu thứ hai của Bắc Kinh là xây dựng trên bãi đá Gạc Ma các cơ sở quân sự như đường băng, lắp đặt hệ thống rađa để thu thập thông tin tình báo…
Tạp chí quốc phòng Canada Kanwa Defense Review cảnh báo cơ sở quân sự của Trung Quốc trên đá Gạc Ma sẽ có chức năng theo dõi các hoạt động của hải quân Mỹ và các nước khu vực. Kanwa cho biết có khả năng Trung Quốc đang xây đường băng dài 2.000 m trên đảo mới để lập căn cứ triển khai các máy bay quân sự.
Khi đó, Bắc Kinh sẽ đủ sức tổ chức thực hiện các chiến dịch trên không ở toàn eo biển Malacca, phục vụ chiến lược kiểm soát Biển Đông, điều mà trước đây quốc gia này không thể làm được. Kanwa đánh giá đây không chỉ là mối đe dọa đối với các nước ven Biển Đông mà còn là mối đe dọa trực tiếp tới các lợi ích của Mỹ.
Chuyên gia Ian Storey thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (Singapore) cũng cho rằng Trung Quốc xây dựng đảo nhân tạo trên các bãi ở Trường Sa chủ yếu để hiện thực hóa giấc mơ “đường chín đoạn” và mở rộng hiện diện quân sự tại quần đảo Trường Sa.
Ông Storey nhấn mạnh: “Theo quan điểm của tôi, đây là hành vi gây bất ổn và vi phạm trắng trợn Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) mà Trung Quốc ký với ASEAN năm 2002”.
Chuyên gia Raul Pedrozo, cựu luật sư thuộc Bộ chỉ huy Thái Bình Dương của Mỹ cảnh báo việc Trung Quốc xây đảo nổi trên bãi Gạc Ma là nằm trong ý đồ xây một “Vạn lý trường thành” trên Biển Đông nhằm chiếm đoạt hoàn toàn vùng biển này.
Ông Pedrozo khẳng định nghiên cứu kỹ lịch sử khu vực và luật pháp quốc tế cho thấy Trung Quốc không có bất cứ cơ sở gì để đòi chủ quyền quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Ông Pedrozo cho rằng “Xung đột trong khu vực sẽ khiến cả nền kinh tế thế giới bất ổn. Mỹ phải thể hiện rõ ràng và mạnh mẽ phản ứng chống lại Trung Quốc và khuyến khích các nước đồng minh hành động tương tự. Việt Nam nên tiếp bước Philippines kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế”.
Phía Philippines cũng bày tỏ lo ngại: Người ta vẫn nói đến sau cái đó sẽ là cái gì? Một căn cứ hải quân quân sự, một sân bay hay có thể phát triển thành khu kiểm soát hàng không (ADIZ) trên Biển Đông và giành thế chủ động kiểm soát bất hợp pháp toàn bộ vùng biển này?
Mỹ phản ứng gay gắt trước hành động đơn phương của Trung Quốc
Washington cho rằng việc Bắc Kinh cải tạo, mở rộng bãi đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa, một trong số những dự án mà Trung Quốc đang theo đuổi, trước tiên là để có thể xây dựng một đường băng, Trung tá Jeffrey Pool, người phát ngôn quân đội Mỹ, cho biết. Mỹ muốn Trung Quốc ngừng ngay dự án này.
Hành động lấn biển mở rộng các bãi ở Trường Sa đang làm thay đổi nguyên trạng ở Biển Đông vi phạm nghiêm trọng Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) mà Trung Quốc đã ký với các nước ASEAN năm 2002, đe dọa hòa bình, ổn định và tự do, an ninh an toàn hàng hải, hàng không ở Biển Đông. Hành động này của Trung Quốc đang tạo mối lo ngại đối với các nước trong và ngoài khu vực.
Vừa qua, quốc hội Mỹ đã thông qua một điều khoản yêu cầu Bộ Quốc phòng nước này báo cáo thường xuyên về động thái của Trung Quốc tại Biển Đông và biển Hoa Đông. Điều khoản này nằm trong Dự luật chi tiêu ngân sách quốc phòng 2015 được Thượng viện Mỹ thông qua ngày 13/12.
Theo điều khoản mới được bổ sung, trong vòng 180 ngày kể từ thời điểm Dự luật chi tiêu ngân sách quốc phòng 2015 có hiệu lực, Bộ Quốc phòng Mỹ phải đệ trình một báo cáo lên Uỷ ban Đối ngoại Thượng viện và Uỷ ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ về các hành động nhằm thay đổi hiện trạng của Trung Quốc tại Biển Đông và Hoa Đông, cũng như tác động của những động thái này đối với lợi ích an ninh của Mỹ tại châu Á-Thái Bình Dương. Báo cáo phải đưa ra những đánh giá về ảnh hưởng của các chiến lược, năng lực hải quân và biển, vũ khí và công nghệ của Trung Quốc đối với chiến lược của Mỹ trong khu vực.
Bộ Quốc phòng Mỹ cũng phải trình bày cụ thể những sáng kiến song phương hoặc khu vực về xây dựng năng lực biển hoặc hải quân tại Châu Á-Thái Bình Dương.
Quốc hội Mỹ cũng yêu cầu Bộ Quốc phòng báo cáo thường niên về tác động của các hoạt động giao lưu quân sự Mỹ-Trung trong việc làm giảm nguy cơ tính toán sai lầm và căng thẳng tại Biển Đông và Hoa Đông, đặc biệt là trong các vụ việc liên quan đến Trung Quốc.
Dự luật chi tiêu quốc phòng 2015 đã được đệ trình lên Tổng thống Barack Obama để ký ban hành.
Trước đó, hôm 4/12, Hạ viện Mỹ lần đầu tiên thông qua nghị quyết kêu gọi giải quyết hòa bình các tranh chấp tại Biển Đông và Hoa Đông dựa trên luật pháp quốc tế.
Trao đổi với phóng viên VOV, Hạ Nghị sỹ Eni Faleomaevega, người giới thiệu nghị quyết này cho biết: “Nghị quyết đưa ra thông điệp của Quốc hội Mỹ rằng Trung Quốc cần tôn trọng quyền tài phán, ranh giới biển theo luật pháp quốc tế. Những hành động đơn phương của Trung Quốc đi ngược lại các quy định của Liên Hợp Quốc mà cộng đồng quốc tế trong đó có Trung Quốc cần phải tuân thủ”.
Hạ Nghị sỹ Eni Faleomaevega
Theo Hạ nghị sỹ Faleomaevega, các tranh chấp biển cần phải được tiếp tục thảo luận và giải quyết thông qua các diễn đàn và tổ chức quốc tế.
“Tôi cho rằng cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Liên Hợp Quốc cũng như các tổ chức khu vực tại Đông Nam Á cần bày tỏ mối quan ngại về tranh cháp biển. Liên Hợp Quốc, Mỹ, các quốc gia châu Á và các bên liên quan cần cùng nỗ lực tìm kiếm giải pháp phù hợp”, ông Faleomaevega nói.
Trong khi đó, một trong những nghị sỹ đồng bảo trợ cho nghị quyết về Biển Đông và Hoa Đông, ông Eliot Engel nhấn mạnh tự do hàng hải và hàng không là những quyền phổ quát trên khắp thế giới chứ không phải do bất kỳ quốc gia nào ban phát, không phải quyền mà Trung Quốc nghĩ rằng họ có thể chi phối và “hung hăng” trong các yêu sách chủ quyền đối với những vùng biển nằm cách Trung Hoa đại lục tới hàng nghìn km.
Theo Hạ Nghị sỹ Engel, căng thẳng liên tục gia tăng tại Biển Đông và Hoa Đông trong những năm qua, những hành động khiêu khích ngày một mạnh mẽ và thường xuyên hơn, trong khi không có nhiều tiến bộ về quá trình xây dựng bộ quy tắc ứng xử tại Biển Đông.
Ông Engel nhấn mạnh nghị quyết của Hạ viện Mỹ về Biển Đông và Hoa Đông hối thúc các bên liên quan tiếp tục làm việc với nhau để tìm kiếm giải pháp hòa bình cho tranh chấp biển tại các khu vực tối quan trọng đối với phát triển kinh tế, hòa bình và an ninh tại châu Á-Thái Bình Dương.
BDN (tổng hợp theo Đất Việt, VOV, VietNamNet)