Chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump ủng hộ sách trắng về chính sách ngoại giao của Australia, trong đó phản đối hoạt động bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông.
Theo Financial Review, kế hoạch chi tiết về chính sách đối ngoại của Úc được công bố vào tuần trước, trong đó Australia ủng hộ mạnh mẽ việc Hoa Kỳ duy trì sự hiện diện ở khu vực châu Á nhằm duy trì sự ổn định, không lệ thuộc vào biến động chính trị ở nước Mỹ và sự gia tăng quyết đoán của Trung Quốc.
Sách trắng do Thủ tướng Malcolm Turnbull và Bộ trưởng Ngoại giao Julie Bishop phát hành ghi nhận rằng Trung Quốc là một thế lực mới nổi đang thách thức vị trí của Mỹ.
Sách trắng bình luận rằng Biển Đông là “đường đứt gãy lớn” và bày tỏ lo ngại về “các hoạt động của Trung Quốc diễn ra với tốc độ và quy mô chưa từng có”.
“Australia phản đối việc sử dụng các thực thể bị tranh chấp và các cấu trúc nhân tạo trên Biển Đông vì mục đích quân sự”, sách trắng khẳng định.
Bắc Kinh đã phản ứng gay gắt với sách trắng của Úc, nói rằng Australia nên chấm dứt đưa ra những lời nhận xét “vô trách nhiệm” về các cuộc tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông.
Ngược lại, Phó Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ Matt Matthews nói rằng Mỹ hoan nghênh sách trắng của Úc và sẽ làm việc với Australia để duy trì trật tự trong khu vực.
Ông Matthews cho biết: “Cả hai nước đều là các nền dân chủ đa dạng với chính sách đối ngoại dựa trên nguyên tắc tự do cá nhân, thị trường cởi mở và nguyên tắc pháp quyền.”
“Liên minh và mối quan hệ chung của chúng tôi là một khẳng định về tính chất vĩnh viễn của những nguyên tắc cơ bản chung này.”
“Hoa Kỳ sẽ tiếp tục làm việc cùng với Australia và các đối tác khác để duy trì trật tự toàn cầu dựa trên các quy tắc vốn đã củng cố sự ổn định, thịnh vượng và hòa bình ở khu vực Đông Dương – Thái Bình Dương.”
Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Trump đã thể hiện một số động thái cứng rắn với Trung Quốc về Biển Đông. Tháng 7, ông phê duyệt kế hoạch một năm cho phép hải quân Mỹ tiến hành các hoạt động tự do hàng hải ở Biển Đông, trong khi dưới thời Obama mỗi hoạt động như vậy phải xin phép từng lượt.
Tháng 5, tàu chiến Mỹ đã tiến hành ‘cuộc thao diễn’ trong phạm vi 12 hải lý của hòn đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng ở quần đảo Trường Sa. Động thái này chưa từng xảy ra dưới thời Obama và được cho là một thách thức trực tiếp đến hoạt động xây dựng phi pháp của Trung Quốc tại khu vực.
Cựu Tổng thống Obama bị chỉ trích vì đã không cho phép hải quân Mỹ tiến hành tuần tra tự do hàng hải trên Biển Đông từ năm 2012 đến năm 2015, theo tạp chí Hải quân (Navy Times) của Mỹ. Trong thời gian đó, Trung Quốc ra sức xây dựng các đảo nhân tạo và lắp đặt các thiết bị quân sự, tạp chí này cho biết.