Giới phân tích cảnh báo, các bài tập trận tăng cường cả về số lượng lẫn chất lượng của quân đội Trung Quốc từ khi ông Tập Cận Bình lên nắm quyền vào năm 2012 là có mục tiêu rõ ràng.
Kể từ khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình lên nắm quyền vào năm 2012, Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đã tăng cường tần suất các bài tập trận nhằm phù hợp với kế hoạch phát triển lực lượng chiến đấu hiện đại có khả năng tiến hành các hoạt động viễn chinh thiện chiến.
Trong năm 2013, quân đội và cảnh sát bán quân sự nước này có gần 40 bài tập huấn luyện, theo báo cáo của Dịch vụ tin tức Trung Quốc.
Tuy nhiên, trong hai năm trở lại đây, chỉ tính riêng PLA đã có ít nhất 45 bài tập một năm, theo số liệu của South China Morning Post. Các cuộc diễn tập được đầu tư dàn dựng trong điều kiện phức tạp và khắc nghiệt hơn trên cả ba chiến trường: Đất liền, trên biển và trên không.
Bên cạnh mục tiêu hiện đại hóa quân sự nhằm thu hẹp khoảng cách công nghệ với Mỹ và Nga, nhà lãnh đạo Trung Quốc đã yêu cầu sự trung thành và tuân thủ mệnh lệnh tuyệt đối từ 2,3 triệu quân PLA và 1,5 triệu cảnh sát thuộc lực lượng Cảnh sát Vũ trang Nhân dân, được đặt dưới sự kiểm soát trực tiếp của Quân ủy Trung ương Trung Quốc trong năm nay.
Để đảm bảo phát triển lợi ích kinh tế ở nước ngoài thông qua sáng kiến Vành đai Con đường – chương trình kết nối thương mại tới gần 80 quốc gia trên ba châu lục, Bắc Kinh hiểu rõ rằng cần phải tăng cường sức mạnh quân đội để đủ khả năng bảo vệ cho các dự án và nhân sự của Trung Quốc trên toàn cầu.
Theo chuyên gia quân sự Trung Quốc Li Jie, PLA đã tăng cường huấn luyện quân sự với tần suất nhiều hơn dưới thời ông Tập với mục đích tăng cường kinh nghiệm thực chiến.
“Trung Quốc đã không tham chiến trong nhiều thập kỷ, trong khi Mỹ liên tục đào tạo binh sĩ của họ ở nhiều vùng chiến sự nước ngoài”, ông nói.
Do đó, chỉ bằng cách tăng cường tập trận và có cơ hội tiếp xúc gần gũi với một cuộc chiến thực sự mới có thể giúp PLA luôn trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu hiệu quả, chuyên gia Li Jie nhận định.
Nhà phân tích quân sự từ Bắc Kinh, Zhou Chenming, cho biết Trung Quốc đã bắt đầu đẩy mạnh huấn luyện quân sự kể từ thời cựu Chủ tịch Hồ Cẩm Đào, nhưng giờ đây quân đội nước này mới dám tự tin thể hiện uy lực của mình ra thế giới.
“Công chúng bắt đầu nhận ra số lượng các bài tập đi kèm chất lượng tăng lên từ PLA sau khi ông Tập Cận Bình cảm thấy tự tin hơn trong việc phô diễn sức mạnh trước các đối thủ”, Zhou nhận định.
Dẫu vậy, nếu so với liên minh NATO của phương Tây, nỗ lực của PLA được cho là chưa thấm vào đâu. Khoảng 100 cuộc tập trận của NATO đã được lên kế hoạch vào năm ngoái, cùng với 149 bài tập đến từ các quốc gia thành viên.
Nâng cao thực chiến
Gần đây, Bắc Kinh bắt đầu triển khai các bài tập nâng cao với sự xuất hiện của tàu sân bay Liêu Ninh và chiến đấu cơ thao tác trên không. Truyền thông Trung Quốc cũng tiết lộ PLA hiện đang mài giũa khả năng chiến đấu của tất cả các lực lượng ở nhiều địa điểm nhằm thích ứng với thời tiết bất lợi và địa hình hiểm trở.
Vào tháng 1/2016, đơn vị thủy quân lục chiến đã được cử đến vùng sa mạc Tân Cương để “tăng cường hơn nữa khả năng thực hiện nhiệm vụ trong không gian rộng và điều kiện môi trường phức tạp”, PLA Daily đưa tin.
Tháng 12 cùng năm, binh lính thuộc lữ đoàn bọc thép nước này cũng thực hành các bài tập thực tế bao gồm truyền tay nhau chất nổ và xe tăng cán qua hố nấp – như một cách để chuẩn bị tinh thần cho chiến tranh.
Ngoài ra, PLA còn thực hành diễn tập không chiến vào ban đêm và triển khai tác chiến ở những vùng có khí hậu lạnh giá.
Căn cứ quân sự đầu tiên ở nước ngoài của Trung Quốc ở Djibouti cũng có cuộc tập trận bắn đạn thật hồi tháng 8/2017.
Timothy Heath, nhà nghiên cứu quốc phòng cao cấp tại Rand Corporation (Mỹ), cảnh báo rằng hoạt động tập trận rốt ráo của Bắc Kinh có thể xem như thách thức tiềm tàng đối với môi trường an ninh chiến lược hoặc thậm chí là một mối đe dọa đối với các nước láng giềng của Trung Quốc.
“Các cường quốc lớn luôn lo lắng trước láng giềng của mình”, ông nói. “Mặc dù tuyên bố tăng cường khả năng bảo vệ trước các mối đe dọa từ bên ngoài, có lý do để các quốc gia hàng xóm nên cẩn trọng trước mục tiêu bành trướng sức mạnh của Bắc Kinh”.
Nhà bình luận quân sự từ Macau, Antony Wong Dong cho biết diễn tập tăng cường còn là giải pháp của PLA nhằm ứng phó với Đài Loan. Lâu nay, Trung Quốc vẫn chỉ xem Đài Loan như một tỉnh ly khai và cũng từng công khai tuyên bố dùng vũ lực để sáp nhập vào đại lục.