Sự yên ả trên bán đảo Triều Tiên hiện chẳng ai biết sẽ được bao lâu và mọi người dự đoán sự căng thẳng có thể trở lại sau khi Thế vận hội mùa đông kết thúc.
Những ngày đầu năm 2018, tình hình trên bán đảo Triều Tiên đang diễn ra khá êm đềm, khi mà Triều Tiên và Hàn Quốc đã có cuộc hội đàm cấp cao sau một thời gian gián đoạn, mở ra những hy vọng về một giải pháp hòa bình để giải quyết cuộc khủng hoảng trong một thời gian dài.
Thế giới đã đồng tình với sự cố gắng của cả hai bên Seoul và Bình Nhưỡng, ngay cả Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng cho rằng, đây có thể là bước đầu tiên giúp giải quyết căng thẳng “theo cách ôn hòa”.
Tuy nhiên, thực tế có diễn ra như vậy không khi có nhiều dấu hiệu cho thấy sóng ngầm vẫn đang âm ỉ trên bán đảo Triều Tiên và có thể bùng phát căng thẳng bất cứ lúc nào.
Những vấn đề chính vẫn chưa được đề cập tới.
Các cuộc đàm phán giữa hai miền Triều Tiên vừa qua diễn ra trong không khí hòa bình, hai bên đã nhất trí được một số vấn đề, tạo ra những bước đột phá quan trọng.
Triều Tiên nhất trí cử đoàn vận động viên tham dự Thế vận hội mùa đông Pyeongchang 2018; nối lại đường dây nóng quân sự giữa hai nước; xúc tiến cho cuộc gặp gỡ thân nhân các gia đình li tán từ sau chiến tranh liên Triều 1950 – 1953.
Tuy nhiên, hai vấn đề then chốt nhất và là nguyên nhân chính dẫn đến cuộc khủng hoảng trên bán đảo Triều Tiên lại không đưa ra bàn thảo, đó là: Việc Hàn Quốc ngừng hoàn toàn các cuộc tập trận chung thường niên với Hoa Kỳ và Triều Tiên ngừng tiến hành các vụ thử hạt nhân, tên lửa.
Trên thực tế, điều mà Triều Tiên luôn bực tức và sẵn sàng chuẩn bị cho chiến tranh là các cuộc tập trận chung giữa Hoa Kỳ và Hàn Quốc. Triều Tiên coi đó như một mối đe dọa thường trực đối với an ninh của đất nước Triều Tiên. Chính vì vậy, Bình Nhưỡng luôn phản ứng tiêu cực đối với hành động này với Mỹ và Hàn Quốc.
Việc Triều Tiên chủ động tạo ra cơ hội cho các cuộc đàm phán liên Triều được thể hiện ngay sau khi Hoa Kỳ và Hàn Quốc thông báo sẽ hoãn các cuộc tập trận quân sự chung thường niên trong dịp diễn ra Thế vận hội mùa đông Pyeongchang 2018.
Hoa Kỳ và Hàn Quốc lại cho rằng, việc Triều Tiên theo đuổi chương trình phát triển tên lửa và vũ khí hạt nhân là nguyên nhân gây ra căng thẳng trong mối quan hệ liên Triều.
Để tránh căng thẳng, cả Triều Tiên và Hàn Quốc đều không muốn đối phương làm cái điều mà mình không mong muốn. Cho nên, trong cuộc nối lại đầu tiên cả hai bên lại đều chưa muốn đưa ra vấn đề nhạy cảm trong các cuộc tiếp xúc lần này.
Trước khi chuẩn bị cho các cuộc hội đàm với Hàn Quốc, Triều Tiên đã truyền đi thông điệp sẽ không đàm phán về vấn đề hạt nhân, vì đó là vấn đề sống còn của Bình Nhưỡng và nó cũng không gói gọn chỉ là vấn đề song phương giữa hai miền Triều Tiên.
Trong khi Hàn Quốc cũng không cho thấy bất kỳ tín hiệu nào sẽ ngừng hoàn toàn các cuộc tập trận quân sự chung với Hoa Kỳ để giữ thể diện với Mỹ và tránh kích động Bình Nhưỡng. Làm điều này có thể Seoul còn đang phải chịu sức ép từ Washington.
Trước khi cuộc hội đàm đầu tiên giữa hai miền Triều Tiên, Hoa Kỳ lại đưa ra thông báo các cuộc tập chung với Hàn Quốc sẽ tiếp tục trở lại vào cuối tháng 4 sắp tới.
Vì vậy, mặc dù đã có các cuộc tiếp xúc giữa hai miền Triều Tiên cùng những thiện chí của hai bên liên quan đến Thế vận hội mùa đông đã đem lại chút hy vọng cho một tiến trình hòa bình để giải quyết cuộc khủng hoảng, thế nhưng khi đánh giá sâu vào các vấn đề tồn tại thì những hy vọng này xem ra quá mong manh.
Theo các nhà quan sát, giữa Triều Tiên và Hàn Quốc rất khó mà đạt được sự đồng thuận về quan điểm cuối cùng cho cả hai vấn đề then chốt nêu trên.
Những tiềm ẩn đang châm ngòi cho xung đột
Trong khi Triều Tiên và Hàn Quốc vẫn đang tiến hành các cuộc hội đàm cấp cao mà chủ yếu tập trung vào Thế vận hội mùa đông và chưa cho thấy tín hiệu rõ ràng nào cho việc giải quyết cuộc khủng hoảng, thì những động thái của các bên liên quan lại đang đặt ra nhiều quan ngại.
Tại cuộc họp ở Vancouver (Canada) giữa Hoa Kỳ và 20 quốc gia đã từng ủng hộ Hàn Quốc trong cuộc chiến tranh liên Triều 1950 – 1953 nhằm xiết chặt các biện pháp trừng phạt đối với Triều Tiên, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Rex Tillerson đã cảnh báo: Hoa Kỳ sẽ có hành động quân sự cứng rắn đối với Triều Tiên nếu Bình Nhưỡng từ chối đối thoại về vấn đề hạt nhân.
Ngoài ra, Hoa Kỳ hiện đang tiếp tục tăng cường lực lượng quân sự tới sát Triều Tiên – động thái được cho là ngầm ý của Washington muốn Bình Nhưỡng hiểu rằng quyết định hoãn tập trận với Hàn Quốc không phải là biểu hiện xuống thang của Hoa Kỳ.
Cách đây không lâu, Hoa Kỳ đã điều thêm ba máy bay ném bom tàng hình B-2, sáu máy bay ném bom chiến lược B-52 cùng 500 binh sĩ và ít nhất một siêu hàng không mẫu hạm, một tàu tấn công đổ bộ tới căn cứ quân sự ở đảo Guam.
Đông thái này của Washington đã khiến Bình Nhưỡng tức giận và cáo buộc Hoa Kỳ đang tìm cách dội gáo nước lạnh vào các cuộc đàm phán liên Triều.
Trong khi đó, Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley lại cho rằng, Triều Tiên đang có dấu hiệu chuẩn bị cho một vụ thử nghiệm tên lửa mới, do đó cần phải biện pháp cứng rắn để đáp trả.
Nhiều dấu hiệu cho thấy, trong thời gian tới, nhiều khả năng Triều Tiên sẽ tiếp tục thử tên lửa đạn đạo và có thể là bom hạt nhân.
Bởi qua nghiên cứu hình ảnh vệ tinh mà trang mạng 38 North thuộc Đại học Johns Hopkins (Hoa Kỳ) cung cấp, cho thấy có hoạt động đang diễn ra tại một sà lan thử tên lửa đạn đạo của Triều Tiên nằm ở ngoài khơi bờ biển phía tây của nước này.
Đồng thời, các hoạt động đào hầm tại cổng phía tây bãi thử nghiệm hạt nhân Punggye-ri của Triều Tiên cũng đang diễn ra khá náo nhiệt, với hàng trăm công nhân và hàng chục xe tải xuất hiện tại khu vực này.
Trước những dấu hiệu âm ỉ này, Trung Quốc đã tăng cường lực lượng quân đội dọc biên giới với Triều Tiên, lắp đặt thêm các camera giám sát mới và vận hành các máy dò bức xạ để chuẩn bị cho các phương án đối phó vì lo ngại xung đột quân sự trên bán đảo Triều Tiên có thể nổ ra.
Có thể nói, tình hình trên bán đảo Triều Tiên hiện nay tuy bề mặt có vẻ yên ả khi hai miền Triều Tiều vẫn đang xúc tiến các cuộc hội đàm cấp cao sau hai năm gián đoạn. Thế nhưng sóng ngầm lại đang âm ỉ và có thể làm xói mòn những hy vọng về một tiến trình hòa bình trên bán đảo Triều Tiên.
Trung Quốc, Nga và nhiều nước trên thế giới đang kêu gọi Hoa Kỳ và các bên liên quan hãy tận dụng lấy cơ hội này để tiến tới các cuộc tiếp xúc, đối thoại song phương và đa phương với Triều Tiên nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng.
Tuy nhiên, có vẻ như Hoa Kỳ đang không muốn tận dụng cơ hội này, trong khi Triều Tiên lại không thể hiện rõ thiện chí cho các cuộc đối thoại liên quan đến chương trình phát triển tên lửa và vũ khí hạt nhân mà nước này đang theo đuổi.
Vì vậy, sự yên ả trên bán đảo Triều Tiên hiện nay xem ra cũng rất bấp bênh và có thể trở lại sự đối đầu căng thẳng, thậm chí là xung đột quân sự sau khi Thế vận hội mùa đông Pyeongchang 2018 kết thúc.