Giới chức Úc nhấn mạnh lợi ích lớn của nước này ở Biển Đông, cam kết hợp tác với ASEAN để đảm bảo tự do hàng hải trong khu vực.
“Úc lo ngại về diễn biến ở Biển Đông, đặc biệt là mức độ xây dựng các đảo nhân tạo và quân sự hoá ở đây”, đại diện của Cơ quan phụ trách Chiến lược về Mỹ và Ấn Độ – Thái Bình Dương, Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc (DFAT) ngày 23/2 trả lời câu hỏi của phóng viên về hợp tác an ninh hàng hải giữa Úc với Việt Nam và các nước ASEAN.
Quan chức này có cuộc trao đổi với một nhóm phóng viên ASEAN tại Canberra, trước khi diễn ra Thượng đỉnh đầu tiên giữa Úc và ASEAN vào tháng 3. Ở Biển Đông, Trung Quốc được cho là đã hoàn thành việc xây dựng phi pháp 7 đảo nhân tạo và nhiều công trình quân sự trái phép.
Theo quan chức của DFAT, Úc không phải một nước có yêu sách ở Biển Đông nhưng Canberra có lợi ích lớn ở khu vực. Tự do hàng hải trong khu vực đặc biệt quan trọng với Úc vì một lượng đáng kể hàng hoá của nước này đi qua Biển Đông.
Ông nhắc lại việc Úc lần đầu tiên điều 6 tàu chiến đến Biển Đông tham gia diễn tập vào năm ngoái nhằm nhấn mạnh mối quan tâm của nước này về tự do hàng hải. Đây là một phần trong chương trình tập trận kéo dài hai tháng của Canberra tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, kế hoạch triển khai nhóm tàu chiến thực hiện nhiệm vụ lớn nhất của nước này trong 40 năm qua.
“Úc sẽ tiếp tục thực hiện hoạt động đó trong những năm tới. Canberra sẽ duy trì vai trò là đối tác về an ninh với các nước Đông Nam Á trong thời gian dài”, quan chức này khẳng định, nói đến định hướng hợp tác an ninh thời gian tới.
Quan chức của DFAT cũng cho biết Úc ủng hộ việc giảm căng thẳng ở Biển Đông, khuyến khích các bên liên quan đối thoại. Canberra hoan nghênh ASEAN và Trung Quốc có được Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) giúp giảm xung đột. Ông lưu ý để COC hiệu quả cần có các điều khoản rõ ràng, mang tính ràng buộc pháp lý và tuân theo luật quốc tế.
Ông nhấn mạnh Úc đang quan tâm đến Đông Nam Á nhiều hơn bất kỳ khu vực nào khác trên thế giới. “Đó là lý do Úc tổ chức Thượng đỉnh với ASEAN. Cuộc họp đặc biệt sắp tới là tuyên bố rõ ràng về mức độ quan tâm của chúng tôi với từng nước thành viên và cả khu vực”, ông nói.
Quan chức đứng đầu Tiểu ban Chuyên trách Hội nghị Đặc biệt ASEAN – Úc (AAT) cũng khẳng định Úc có lợi ích trực tiếp ở Biển Đông và các vùng biển trong khu vực, nơi có lượng lớn hàng xuất khẩu và nhập khẩu của nước này đi qua. Đại diện AAT cho rằng khi ASEAN có tiếng nói chung về Biển Đông, đó là tiếng nói có ảnh hưởng lớn và rất quan trọng với khu vực.
“Chúng tôi cam kết mạnh mẽ trong hợp tác với các nước ASEAN về hàng hải. Úc trông đợi các vấn đề được nêu lên tại họp thượng đỉnh tháng tới”, ông nói.