Đạo luật Du lịch Đài Loan mở đường cho các cuộc thăm viếng “mọi cấp độ” giữa quan chức hai bên đang làm Trung Quốc thực sự lo ngại.
Sau khi kí ban hành đạo luật Du lịch Đài Loan thứ Sáu tuần trước, thứ Năm tuần này 22/3 Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tiếp tục ký sắc lệnh áp đặt gói thuế trị giá 50 tỉ USD (theo CNN, còn theo SCMP là 60 tỉ USD) với các mặt hàng Trung Quốc.
Đây chính là 2 gọng kìm ông chủ Nhà Trắng đang xiết lại, nhằm vào cường quốc mới nổi muốn “chia đôi Thái Bình Dương với Hoa Kỳ”.
Dư luận Mỹ và các nước phương Tây quan tâm nhiều hơn đến sắc lệnh đánh thuế 1300 mặt hàng Trung Quốc.
Còn tại Bắc Kinh, các nhà lãnh đạo và dư luận Trung Quốc quan ngại đạo luật Du lịch Đài Loan mà Tổng thống Donald Trump ký tuần trước nhiều hơn, vì nó mở ra cơ chế cho quan chức 2 bên có thể thăm viếng nhau “ở mọi cấp độ”.
Phát biểu bế mạc kỳ họp Quốc hội Trung Quốc hôm 20/3, Chủ tịch Tập Cận Bình đã cảnh báo “Đài Loan sẽ phải đối mặt với hình phạt lịch sử” nếu có bất kỳ nỗ lực nào ly khai khỏi Trung Quốc.
Ngoài ra ông Tập Cận Bình nhấn mạnh:
“Người dân Trung Quốc có chung một niềm tin rằng, tuyệt đối không bao giờ được phép để một tấc lãnh thổ nào của Trung Quốc rời khỏi quốc gia.” [1]
Đạo luật Du lịch Đài Loan cho phép người đứng đầu hòn đảo này – Tiến sĩ Thái Anh Văn cũng như các quan chức thuộc quyền có thể thăm Hoa Kỳ.
Ngược lại, quan chức Hoa Kỳ được tự do “du lịch” Đài Loan. Đây là lần đầu tiên trong 40 năm qua, quan chức Đài Loan được phép đến hoa Kỳ.
Năm 1979 khi Tổng thống Jimmy Carter thiết lập quan hệ chính thức với Trung Quốc, Quốc hội Mỹ đã ban hành Đạo luật quan hệ với Đài Loan, ngăn cấm bất kỳ cuộc thăm viếng cấp cao, chính thức nào giữa Đài Loan và Mỹ.
Nhưng khi ông Donald Trump đắc cử Tổng thống, Tiến sĩ Thái Anh Văn đã gọi điện chúc mừng.
Động thái này được xem là sự phủ nhận “nhận thức chung 1992” giữa 2 bờ eo biển, về nguyên tắc chỉ có 1 nước Trung Quốc, tùy cách hiểu mỗi bên. [2]
 |
| Phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Alex Wong và Tiến sĩ Thái Anh Văn tại Đài Bắc, ảnh: Reuters. |
Sau phát biểu của ông Tập Cận Bình, tối 20/2 Phó Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ Alex Wong đã có mặt tại Đài Bắc bắt đầu chuyến “du lịch” 3 ngày.
Tại Đài Bắc, ông Alex Wong đã nói với nhà lãnh đạo Thái Anh Văn rằng, sự ủng hộ của Mỹ với Đài Loan hiện nay “mạnh chưa từng có”.
Phát biểu trong buổi tiếp của đảng Dân chủ tiến bộ Đài Loan cầm quyền và có sự hiện diện của Tiến sĩ Thái Anh Văn, Phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ tuyên bố:
“Đài Loan không thể bị gạt ra khỏi các diễn đàn quốc tế một cách bất công. Đài Loan có nhiều điều để chia sẻ với thế giới.
Tôi có thể đảm bảo với các bạn, chính phủ cũng như người dân Hoa Kỳ sẽ làm hết trách nhiệm để đảm bảo ngôi sao Đài Loan tỏa sáng rực rỡ trên vũ đài quốc tế.”
Trung Quốc nghi ngờ Tiến sĩ Thái Anh Văn muốn thúc đẩy Đài Loan độc lập chính thức, một giới hạn đỏ Bắc Kinh không cho phép vượt qua.
Nhà lãnh đạo Đài Loan thì khẳng định, bà vẫn muốn duy trì hiện trạng hai bờ eo biển và cam kết bảo vệ hòa bình.
Bất chấp phản đối và sự giận dữ từ Bắc Kinh, Washington tiếp tục phái quan chức cấp cao thứ 2 sang Đài Loan vào ngày 22/3.
Trợ lý Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Ian Steff tới Đài Loan để gặp các quan chức cấp cao và đối tác của mình.
Trong một động thái có liên quan, khi Phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đến Đài Loan cũng là lúc tàu sâu bay Liêu Ninh vượt qua eo biển Đài Loan xuống Biển Đông.
Ngày 23/3 hải quân Trung Quốc ra tuyên bố, họ sẽ tiến hành một cuộc tập trận thực binh thực đạn trên Biển Đông những ngày tới.
Đa Chiều ngày 23/3 cho hay, Lầu Bát Nhất nói rằng cuộc tập trận này không nhằm vào bên thứ 3 nào, và mục đích chính là nâng cao sức chiến đấu của quân đội Trung Quốc.
Tuy nhiên theo Đa Chiều, cuộc tập trận thực binh thực đạn ở Biển Đông lần này rất có thể là một đòn trả đũa của Bắc Kinh với 2 gọng kìm mà ông Donald Trump đang xiết chặt.
Biên đội tàu sân bay Liêu Ninh rất có thể cũng sẽ tham gia cuộc tập trận này.