Biển Đông không phải là “cái gai” duy nhất trong quan hệ Mỹ – Trung. Báo cáo mới dài 150 trang của Lầu Năm Góc hôm 5/10 đánh giá Trung Quốc là “nguy cơ đáng kể và ngày càng lớn” đối với hoạt động cung cấp những vật liệu, công nghệ được đánh giá là mang tính chiến lược và quan trọng cho quân đội Mỹ.
Bản báo cáo nêu trên cáo nhấn mạnh: hiện có 300 điểm yếu có thể ảnh hưởng đến những nguyên vật liệu quan trọng và thành phần mang tính sống còn đối với quân đội Mỹ.
Từ lâu, Lầu Năm Góc đã nhìn thấy những rủi ro an ninh quốc gia từ sự phát triển quân sự và kinh tế của Bắc Kinh và muốn chắc chắn rằng Trung Quốc không thể khiến quân đội Mỹ gặp khó khăn bằng việc cắt giảm nguồn cung cấp vật liệu hoặc bằng việc phá hoại những mặt hàng công nghệ mà họ xuất khẩu.
“Chúng tôi đang tham gia một môi trường cạnh tranh với Trung Quốc. Thực tế là chúng tôi không muốn các nước có cảm giác rằng họ phải chọn giữa Mỹ và Trung Quốc. Nếu có, đó là sự lựa chọn giữa bảo vệ chủ quyền hoặc mô hình của Trung Quốc thông qua chiến lược kinh tế để tác động, gây sức ép tới những quyết sách của các nước trong khu vực” – ông Schriver- Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ- cho hay tại buổi nói chuyện với báo giới về Chiến lược Quốc phòng của Mỹ tại khu vực Đông Nam Á ở TP Hồ Chí Minh, Việt Nam.
Ông Schriver cũng nói tới nhiều mặt trong nỗ lực cạnh tranh của Mỹ với Trung Quốc. Nổi bật là các động thái của Mỹ nhằm “đối trọng” Trung Quốc ở biển Đông; các hoạt động tập trận, ngoại giao, khuyến khích đồng minh và đối tác tham gia bảo vệ tự do hàng hải.
Nếu như tới đây các nước ASEAN và Trung Quốc đạt được những tiến triển tích cực trong đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) để bảo đảm luật pháp quốc tế được thực thi ở vùng biển này sẽ góp phần giảm nhiệt trên Biển Đông. Trợ lý Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Schriver đánh giá cao những đóng góp của ASEAN trong vấn đề biển Đông. Ông tỏ ra lạc quan về hợp tác giữa khối ASEAN với Mỹ trong các hoạt động liên quan tới Biển Đông.
Liên quan tới Việt Nam, ông Schriver cho biết, hai bên tiếp tục có các hướng đi để hợp tác lâu dài. Thời gian qua Việt Nam đã tỏ rõ vai trò trong nhiều vấn đề quốc tế nổi bật, trong đó có vấn đề hòa bình trên bán đảo Triều Tiên.
Trở lại bản báo cáo của Lầu Năm Góc, Trung Quốc là quốc gia được nói đến nhiều trong báo cáo này. Hiện Trung Quốc đang thống trị hoạt động cung ứng những loại khoáng sản đất hiếm vốn không thể thiếu trong các ứng dụng quân sự Mỹ. Báo cáo cũng lưu ý vị thế đặc biệt của Trung Quốc trong việc cung cấp những linh kiện điện tử hoặc hóa chất được sử dụng trong đạn dược Mỹ.
Rất nhiều đề xuất đã được đưa ra nhằm tăng cường sức mạnh ngành công nghiệp Mỹ, trong đó có mở rộng đầu tư trực tiếp vào các lĩnh vực được đánh giá là có vai trò quan trọng. Theo đó, Washington dự định giải quyết vấn đề nêu trên bằng cách bơm hàng triệu USD vào các công ty Mỹ đang sản xuất những sản phẩm đóng vai trò quan trọng đối với quân đội. Bởi đến hiện tại ngành công nghiệp nội địa của Mỹ còn nhiều yếu kém. Ngân sách phòng trồi sụt, gây khó khăn cho nhiều công ty trong việc dự đoán nhu cầu của chính phủ Mỹ.
Theo nhận định của Reuters, báo cáo của Lầu Năm Góc có nhiều khả năng thúc đẩy sáng kiến “mua hàngMỹ” do chính quyền Tổng thống Donald Trump phát động với mục tiêu mang thêm hàng tỉ USD tiền bán vũ khí đến các nhà sản xuất và tạo thêm nhiều công ăn việc làm. Như vậy sẽ càng gây căng thẳng mới vào mối quan hệ Mỹ – Trung đang ngày một lao dốc bởi một loạt vấn đề, từ thương mại, do thám mạng cho đến vấn đề Đài Loan, tình hình Biển Đông…
Một vấn đề đáng chú ý khác: hoạt động do thám mạng đột ngột nóng trở lại sau khi trang Bloomberg hôm 4/10 tiết lộ quân đội Trung Quốc bị tố giấu con chip nhỏ xíu trong bản mạch chủ máy tính bán cho các công ty lớn Amazon và Apple của Mỹ. Công nghệ này cho phép tin tặc truy xuất bất kỳ mạng nào có sử dụng thiết bị này.Chính phủ Mỹ cáo buộc, một nhóm tin tặc, trong đó có các công ty an ninh mạng phương Tây liên kết với Chính phủ Trung Quốc, thực hiện các cuộc tiến công nhằm vào các nhà cung cấp dịch vụ công nghệ trong một chiến dịch đánh cắp dữ liệu từ khách hàng.Bộ Nội địa Mỹ cho rằng, nhóm tin tặc này liên quan hoạt động gián điệp mạng và đánh cắp sở hữu trí tuệ.
Trước đó, giới chức tình báo Mỹ cảnh báo về khả năng Bắc Kinh sử dụng điện thoại di động, thiết bị mạng làm tại Trung Quốc để do thám người Mỹ.