Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly (20/10) cho biết tàu sân bay Charles de Gaulle của hải quân Pháp sẽ sẵn sàng đi đến Ấn Độ Dương vào đầu năm 2019, sau khi hoàn thành quá trình nâng cấp tại cảng Toulon.
Tàu chỉ huy và đổ bộ Tonnerre của Hải quân Pháp đã cập cảng quốc tế Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa, ngày 2/5/2016.
Hãng tin AFP trích dẫn phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly cho biết Pháp luôn là quốc gia đi đầu trong việc bảo vệ quyền tự do hàng hải tại các vùng biển quốc tế; nhấn mạnh bất cứ khi nào mà các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế bị vi phạm, như trường hợp hiện nay ở vùng biển phía Nam Trung Quốc (ám chỉ Biển Đông), Pháp sẽ có hành động chứng tỏ quyền tự do hành động và đi qua những vùng biển này.
Trước đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (4/2018) đã đề ra mục tiêu “xây dựng trục Ấn Độ -Thái Bình Dương để các quyền tự do giao thông trên biển và trên không phải được tôn trọng” (ám chỉ ngăn ngừa mọi tham vọng bá quyền của Trung Quốc trên Biển Đông). Trước đó, trong cuộc hội đàm với Thủ tướng Nhật Shinzo Abe (20/3/2017), cựu Tổng thống Pháp Francois Hollande tuyên bố Pháp và Nhật ủng hộ tự do hàng hải ở châu Á – Thái Bình Dương. Tại Đối thoại Shangri-La 2018, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly cho biết, mặc dù Pháp không có tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông, nhưng việc tuần tra tự do hàng hải định kỳ như vậy cùng với “các đồng minh và bạn bè” sẽ góp phần củng cố một trật tự dựa trên luật pháp quốc tế; cho rằng thông qua việc thực hiện quyền tự do hàng hải, Pháp kiên quyết phản đối bất kỳ hành động đơn phương tuyên bố chủ quyền trên các hòn đảo (ám chỉ hành động phi pháp của Trung Quốc ở quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa); đồng thời tái khẳng định Pháp ủng hộ Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) với sự ràng buộc pháp lý, toàn diện, hiệu quả và phù hợp với luật pháp quốc tế. Trước đó, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Jean-Yves Le Drian (hiện là Ngoại trường Pháp) cho biết Hải quân Pháp đã nhiều lần triển khai hoạt động tuần tra đảm bảo tự do hàng hải ở Biển Đông, cho rằng Pháp sẽ tiếp tục cho tàu thuyền và máy bay hoạt động ở bất cứ nơi nào luật quốc tế cho phép. Trong khi đó, Quốc vụ khanh Bộ châu Âu và Ngoại giao Pháp Jean-Baptiste Lemoyne khẳng định, Pháp quan tâm thực thi nguyên tắc tự do, an toàn, an ninh hàng hải trong khu vực với tư cách là một tác nhân quan trọng tại Thái Bình Dương – châu Đại dương; kêu gọi các bên liên quan cần thiện chí thực hiện các nghĩa vụ quốc tế, tránh các hoạt động có thể làm phức tạp thêm tình hình và gia tăng căng thẳng trong khu vực; khẳng định các tranh chấp phải được giải quyết bằng biện pháp hòa bình, phù hợp luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982. Đại sứ Pháp tại Việt Nam Bertrand Lortholary nhấn mạnh việc đảm bảo tự do hàng hải và hàng không ở Thái Bình Dương nằm trong lợi ích của Pháp; khẳng định là một trong 5 nước thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an LHQ, Pháp có quyền và trách nhiệm trong việc đảm bảo hòa bình, ổn định trên các vùng biển quốc tế; cho rằng châu Âu nói chung và nước Pháp nói riêng hưởng lợi từ việc đảm bảo dòng chảy thương mại được tự do và ổn định tại châu Á – Thái Bình Dương.
Giới chuyên gia quốc tế đánh giá, Pháp tuy không có tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông, song với tư cách là nước có vùng đặc quyền kinh tế rộng thứ hai thế giới, việc đảm bảo tự do hàng hải và hàng không ở Thái Bình Dương nằm trong lợi ích của nước Pháp. Ngoài ra, khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương cũng là một vùng biển mà Pháp có nhiều quyền lợi cần bảo vệ. Đây là nơi Pháp có 5 vùng lãnh thổ hải ngoại, 1,5 triệu công dân Pháp sinh sống và có 9 triệu km2 vùng đặc quyền kinh tế của Pháp. Chính vì vậy, trong nhiều năm qua, Pháp đã có những tuyên bố, hành động cụ thể khẳng định quyết tâm bảo vệ hoạt động tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông. Chính phủ Pháp xem việc bảo vệ tự do hàng hải là vấn đề có ý nghĩa rất quan trọng trên phương diện kinh tế, và lo ngại rằng việc để mất tự do hàng hải trên Biển Đông có thể dẫn tới tình trạng tương tự ở Bắc Băng Dương và Địa Trung Hải. Báo Philstar (Philippines) cho rằng với việc thực hiện các cam kết tuần tra đảm bảo tự do hàng hải ở Biển Đông, Pháp hiện đang dẫn đầu châu Âu trong nỗ lực phản đối các hành động hung hăng của Trung Quốc trong khu vực.
Trong khi đó, dư luận Trung Quốc nhìn chung đang tìm cách biện minh cho hành động của mình và chỉ trích các hoạt động của Pháp ở Biển Đông, cho rằng việc Pháp tiến hành các hoạt động tuần tra đảm bảo tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông là hành động “khiêu khích”, nhằm tìm đạt được một số “lợi ích” từ Trung Quốc. Trung tướng Hà Lôi, Phó Viện trưởng Viện Hàn lâm Khoa học Quân sự Trung Quốc – Trưởng đoàn đại biểu Trung Quốc tham dự Đối thoại Shangri-La 2018 cho rằng Biển Đông luôn mở với tất cả các hoạt động hàng hải và không hề bị giới hạn, song “nhưng hành động vi phạm chủ quyền của Trung Quốc là điều không được phép” và rằng “các nước sẽ có những hậu quả nếu không làm theo những điều đó”. Theo Đại tá Chu Ba, một thành viên của đoàn đại biểu Trung Quốc tham dự Đối thoại Shangri-La 2018, nếu tàu chiến của Pháp đi vào khu vực 12 hải lý của các đảo, đá ngầm do Trung Quốc kiểm soát (phi pháp) ở Biển Đông thì đó sẽ là hành động “cố tình khiêu khích”. Một số học giả Trung Quốc cho rằng Anh và Pháp gia nhập tham gia tuần tra tự do hàng hải ở Biển Đông là có ý định gây sức ép với Trung Quốc để giành được một số lợi ích từ Bắc Kinh.