Trước những diễn biến căng thẳng mới đây tại Biển Đông xung quanh việc Mỹ gia tăng hoạt động tuần tra hàng hải và phản ứng của Trung Quốc, nhiều người cho rằng Washington và Bắc Kinh khó có thể tránh khỏi cuộc chiến ở Biển Đông.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Reuters)
Tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Decatur của Hải quân Mỹ khi tuần tra hàng hải tại Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông) đã bị một tàu khu trục khác của Trung Quốc ngăn cản và xua đuổi. Đặc biệt, tàu Trung Quốc đã tiếp cận ngay trước mũi tàu USS Decatur khoảng 40 mét, một phạm vi nguy hiểm trong an toàn hàng hải buộc phía Mỹ phải chuyển hướng để tránh va chạm. Hoạt động quân sự của hai nước Mỹ – Trung tại Biển Đông cùng những chính sách, động thái ngoại giao được Washington và Bắc Kinh công bố thời gian gần đây cho thấy, nguy cơ xảy ra xung đột quân sự tại Biển Đông giữa hai cường quốc thế giới đang ngày càng gia tăng.
Mỹ gần đây đã liên tục gia tăng mật độ các hoạt động tuần tra hàng hải tại Biển Đông, đồng thời cũng tiến vào gần hơn các vùng biển và vùng trời xung quanh các đảo do Trung Quốc chiếm đóng tại các quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Với danh nghĩa tiến hành các hoạt động tuần tra đảm bảo tự do hàng hải định kỳ và chính đáng, Washington liên tục có các hoạt động thách thức tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh tại Biển Đông như cử máy bay ném bom chiến lược B-52, máy bay do thám P-8 Peseidon và tàu chiến tới hoạt động tại vùng biển này.
Cùng với các hoạt động kể trên, Mỹ còn tổ chức diễn tập quân sự liên hợp để lôi kéo một số nước khác như Nhật Bản, Australia, Anh, Pháp, Ấn Độ cùng tham gia ngăn chặn các hoạt động quân sự của Trung Quốc tại Biển Đông; lôi kéo và tăng cường thiết lập quan hệ hợp tác quân sự với các nước ASEAN; toan tính gây ảnh hưởng để tham gia tiến trình đàm phán xây dựng hoàn thiện Bộ Quy tắc ứng xử các bên tại Biển Đông (COC); cung cấp vũ khí, trang thiết bị huấn luyện quân sự cho các nước Philippines và Việt Nam; mời phóng viên của các hãng truyền thông nổi tiếng trên thế giới lên tàu, máy bay của mình để tham quan và đưa tin; huy động các quan chức đồng loạt lên tiếng về Biển Đông… Những hành động này cho thấy chru trương gia tăng toàn diện cả về tần suất, cường độ cùng các tuyên bố liên quan của Mỹ trong vấn đề Biển Đông. Mới đây, Bộ Quốc phòng Mỹ cũng trình quốc hội nước này báo cáo thường niên về sức mạnh quân sự của Trung Quốc, trong đó nêu rõ sự quan ngại của Lầu năm góc trước các hành động cũng rắn và tham vọng giành quyền chủ đạo của Bắc Kinh tại Biển Đông.
Một mô hình xung đột hoàn toàn mới có khả năng sẽ xảy ra tại Biển Đông, một bên cố gắng làm mọi việc để duy trì hiện trạng, còn biên kia lại tìm mọi cách để thay đổi hiện trạng. Hoạt động của cá bên Mỹ – Trung tại Biển Đông gần đây đang diễn ra tương tự như vậy.
Những diễn biến phức tạp của cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung gần đây đã cho thấy: Vấn đề còn lại là hai nước Mỹ và Trung Quốc liệu có xảy ra xung đột quân sự tại Biển Đông hay không, đặc biệt trong bối cảnh những diễn biến căng thẳng liên tục xảy ra trong thời gian gần đây.