Anh tiết lộ có kế hoạch xây dựng một căn cứ hải quân trong khu vực Đông Nam Á, có khả năng ở Singapore hoặc Brunei. Động thái này bị các nhà phân tích của Trung Quốc cảnh báo có thể sẽ làm phức tạp thêm bối cảnh chiến lược ở một khu vực vốn đầy tranh chấp hàng hải và cạnh tranh địa chính trị giữa Bắc Kinh và Washington.
Kế hoạch này đã được tiết lộ bởi Bộ trưởng Quốc phòng Anh, ông Gavin Williamson trong một cuộc phỏng vấn với The Sunday Telegraph trong tuần cuối năm 2018, với các địa điểm có thể bao gồm Singapore và Brunei. Ông Williamson cho biết Anh sẽ mở 2 căn cứ quân sự mới trong một vài năm, trong đó có một căn cứ ở Caribê. Ông cho biết việc này sẽ giúp nước Anh trở lại vị thế như một người chơi toàn cầu thực sự sau Brexit.
Động thái này đánh dấu một sự thay đổi chính sách từ việc Anh rút khỏi các căn cứ quân sự ở Đông Nam Á và Vịnh Ba Tư vào những năm 60 thế kỷ trước; đồng thời là bằng chứng rõ ràng hơn về việc Anh và các đồng minh quan trọng khác của Mỹ ngày càng gắn kết với cách tiếp cận đường lối cứng rắn của Tổng thống Mỹ Donald Trump.Đây là một bước bổ sung cho chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương của Washington, kế hoạch mà Tổng thống Mỹ Donald Trump triển khai nhằm tăng cường an ninh và cam kết kinh tế với khu vực vào thời điểm quan hệ song phương đang ở mức thấp trong lịch sử.
Bắc Kinh từ lâu đã coi hoạt động quân sự ngày càng gia tăng của Washington ở Biển Đông đang tranh chấp là mối đe dọa đối với Trung Quốc và bày tỏ lo ngại về chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương, vốn được coi là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn của Mỹ nhằm ngăn chặn tham vọng trở thành siêu cường toàn cầu của Trung Quốc.
Theo các chuyên gia, động thái này của Anh có thể phủ bóng lên mối quan hệ của Trung Quốc với các nước láng giềng châu Á, và sẽ có nguy cơ gây căng thẳng hơn nữa giữa Bắc Kinh và London sau khi một tàu chiến Anh đi sát quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp ở Biển Đông, theo các chuyên gia. Đặc biệt, Vương quốc Anh đã ngày càng hoạt động mạnh mẽ ở Biển Đông vào thời điểm Mỹ có thể lo ngại về việc đối đầu trực tiếp với Trung Quốc trong khu vực.
Các mối quan hệ Trung-Anh, được mô tả là đang ở thời kỳ hoàng kim, cách đây vài năm, đã nguội lạnh khi Anh bắt đầu thách thức các yêu sách mở rộng của Trung Quốc đối với tuyến đường thủy chiến lược, như Mỹ đã làm. Bắc Kinh cáo buộc Anh tham gia vào hoạt động khiêu khích, sau khi một tàu chiến của Anh đi qua gần quần đảo Hoàng Sa trong một chuyến thực hiện tự do điều hướng của hải quân vào cuối tháng 8-2018.
Kế hoạch căn cứ quân sự của Anh có thể là tin tốt cho các đồng minh và đối tác Mỹ trong khu vực, vốn đã lo ngại về sự miễn cưỡng của Washington trong vai trò lãnh đạo nhằm thách thức sự quyết đoán của Bắc Kinh trong các tranh chấp ở Biển Đông, như Nhật Bản, Úc và Việt Nam, theo các nhà phân tích. Nhưng đối với Trung Quốc, nó có thể báo hiệu những thách thức nghiêm trọng phía trước trong việc đối phó với sự cân bằng an ninh tế nhị trong khu vực, với nguy cơ gia tăng căng thẳng và thậm chí đối đầu một phần.
Mặc dù kế hoạch của Anh vẫn còn ở giai đoạn đầu, nhưng nó sẽ là thuốc thử cho mối quan hệ Trung Quốc với Singapore và Brunei, cả hai đều là thuộc địa cũ của Anh. Bắc Kinh đã cố gắng hết sức để theo đuổi Brunei, một nước yêu sách đối thủ trong các tranh chấp ở Biển Đông, thông qua hợp tác kinh tế trong Sáng kiến Vành đai và con đường của họ. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tới thăm Brunei vào tháng 11-2018 để củng cố mối quan hệ, chứng kiến thương mại song phương tăng vọt trong những tháng qua.
Trong khi đó, mối quan hệ của Trung Quốc với Singapore, vốn không phải là một bên tranh chấp trong các tranh chấp hàng hải lâu dài, đã được thử nghiệm 2 năm trước khi Bắc Kinh cáo buộc quốc này đứng về phía Mỹ trên Biển Đông. Trong một cuộc họp khu vực vào tháng 11, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long cảnh báo rằng các quốc gia Đông Nam Á đã bị cuốn vào cuộc cạnh tranh giữa Bắc Kinh với Washington và họ có thể buộc phải chọn phe.