Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã có cuộc găp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Diễn đàn hợp tác quốc tế về Sáng kiến “Vành đai, con đường” (BRI) tại Bắc Kinh vừa qua. Tổng thống Duterte đã nhắc lại về Phán quyết của Tòa trọng tài PCA (2016), song hết sức mờ nhạt và dường như chỉ mang tính hình thức.
“Chúng tôi đã đưa ra quan điểm của mình và họ cũng đưa ra quan điểm của họ. Và thế là xong”
Trong cuộc họp hôm 25/4 tại Bắc Kinh, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chỉ đơn giản nhắc lại lập trường của Bắc Kinh về việc không công nhận Phán quyết của PCA đã vô hiệu hóa các yêu sách của Trung Quốc đối với gần như toàn bộ Biển Đông, theo các quan chức tham dự cuộc họp. “Chúng tôi đã đưa ra quan điểm của mình và họ cũng đưa ra quan điểm của họ. Và thế là xong, theo Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana.
“Chúng tôi không thể mong đợi họ thay đổi quan điểm của họ về Phán quyết bởi vì ngay từ đầu, khi vụ kiện được đệ trình, họ đã nói rằng họ không tôn trọng phán quyết. Vì vậy, đó vẫn là cùng một lập trường của ông Tập Cận Bình”, Bộ trưởng Lor Lorana nói.
Hermogenes Esperon, Cố vấn an ninh Tổng thống Duterte, người đứng đầu lực lượng đặc nhiệm của Chính phủ về các vấn đề ở Biển Đông, cho biết Bắc Kinh không coi trọng Phán quyết này. “Họ đã không nhận ra rằng họ đã có mặt ở ngay cả Biển Tây Philippine của chúng tôi. Tuy nhiên, chúng tôi luôn nói điều đó với họ”, ông Esper Esperon nói trong một cuộc phỏng vấn riêng. Philippines gọi phần được tuyên bố chủ quyền của mình ở Biển Đông là “Biển Tây Philippines”.
Cố vấn an ninh Tổng thống Philippines Esperon nói rằng ông Duterte cũng đưa ra mối quan tâm của Manila về sự hiện diện của một số tàu Trung Quốc gần đảo Thị Tứ ở quần đảo Trường Sa hiện do Philippines chiếm đóng. Ngoài ra, Lãnh đạo Trung Quốc và Philippines cũng thảo luận về quá trình xây dựng Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) hiện nay giữa các nước. COC hiện đang được đàm phán bởi Trung Quốc và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) mà Philippines là thành viên.
Ông nói cả hai đều muốn các cuộc đàm phán được đẩy nhanh để có thể đáp ứng thời hạn ba năm, hoặc cho đến khi kết thúc điều phối viên Philippines Philippines giữa Trung Quốc và ASEAN kết thúc vào năm 2021. “Các cuộc đàm phán đã diễn ra tốt đẹp. Tổng thống nói rõ rất nhiều về lợi ích của Philippines và vị trí của chúng tôi ở Biển Đông. Nó là rất tốt, nếu không phải là tốt nhất”, phía quan chức Philippines cho biết.
“Quan hệ của chúng tôi (với TQ) không chỉ về Biển Đông hay Biển Tây Philippines. Có nhiều khía cạnh khác”
Mặc dù Phán quyết đang được tạm thời gác lại để phù hợp với cách tiếp cận thân thiện của Chính quyền Philippines đối với Trung Quốc, song đây là lần đầu tiên Tổng thống Duterte đề cập đến Phán quyết trước Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kể từ khi họ gặp nhau ở Bắc Kinh vào tháng 5/2017 tại Diễn đàn “Vành đai, con đường” lần đầu tiên.
Nhà lãnh đạo Philippines đã nhiều lần tuyên bố sẽ đối đầu với Trung Quốc bằng Phán quyết của Tòa Trọng tài vào thời điểm thích hợp trong thời gian cầm quyền, kết thúc vào năm 2022, đặc biệt là khi Bắc Kinh bắt đầu khai thác các mỏ khoáng sản và khí đốt trong vùng biển tranh chấp.
“Tổng thống là kiến trúc sư chính của các chính sách đối ngoại. Tôi cho lời khuyên của tôi. Nó giúp cho ông ta cách chơi trò chơi. Hãy để phán quyết không làm phiền ông ấy vì quan hệ của chúng tôi (với Trung Quốc) không chỉ về Biển Đông hay Biển Tây Philippines. Có nhiều khía cạnh khác”, theo Cố vấn an ninh của Tổng thống Philippines Esper Esperon.
Lý do của mối quan hệ giữa Philippines và TQ là đây
Vào tối ngày 26/4, Tổng thống Duterte đã chứng kiến việc trao đổi 19 thỏa thuận kinh doanh đã ký với các công ty Trung Quốc trị giá hơn 12 tỷ đô la đầu tư và thương mại. Bộ thương mại Philippines hy vọng sẽ có hơn 21.000 việc làm được tạo ra từ những việc đó. “Trao đổi kinh tế đang phát triển của chúng tôi chỉ có thể tăng cường tình hữu nghị lâu dài giữa các quốc gia Philippines và Trung Quốc”, ông Derterte nói với các doanh nhân tại sự kiện này. Esperon nói rằng trong các tranh chấp lãnh thổ còn sót lại, hai quốc gia sẽ phát triển quan hệ mạnh mẽ hơn nếu các khía cạnh khác như thương mại và kinh tế, văn hóa và du lịch được xem xét.