Tiếp tục mở rộng sự hiện diện phi hải quân trong vùng Biển Đông có tranh chấp, Trung Quốc đã công bố bản hợp đồng trị giá 23,5 triệu USD để đóng một tàu tuần duyên. Tàu này sẽ sử dụng chủ yếu trong việc tuần tra quần đảo Tây Sa (Hoàng Sa của Việt Nam).
Chi nhánh ở tỉnh Vũ Hán thuộc Tập đoàn Công nghiệp Đóng tàu Trung Quốc sẽ đảm nhiệm việc sản xuất chiếc tàu tuần duyên nặng 1.900 tấn này.Chiếc tàu sẽ có tốc độ khoảng 18 nút, tốc độ tối đa 23 nút và tầm hoạt động khoảng 6.000 hải lý.
Đảo Vĩnh Hưng (Việt Nam gọi là đảo Phú Lâm) là hòn đảo lớn nhất thuộc quần đảo Hoàng Sa. Thành phố Tam Sa được đặt trên hòn đảo này.Tam Sa là đơn vị hành chính trực thuộc tỉnh Hải Nam, có nhiệm vụ để quản lý các quần đảo mà có tranh chấp giữa Trung Quốc với các nước láng giềng trên Biển Đông.
Năm 2016, chính quyền Tam Sađã xây dựng kế hoạch 5 năm nhằm mục tiêu mở rộng đội tàu chấp pháp trên biển từ 1 lên 20 chiếc.
Theo đó, chiếc tàu tuần duyên này nằm trong nỗ lực của Bắc Kinh nhằm mở rộng sự hiện diện phi hải quân.Hiện tại, lực lượng tuần duyên Trung Quốc có khoảng 8.400 người, 9 máy bay tuần thám biển cùng hơn 200 tàu tuần tra các loại chia thành 3 vùng phụ trách là Bắc Hải, Đông Hải và Nam Hải. Đây là động thái của một chiến lược củng cố vị trí mà Trung Quốc chiếm giữ ở Biển Đông có tranh chấp chủ quyền với các nước Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei, Indonesia và Đài Loan.
Phản ứng về vấn đề này, người đứng đầu các hoạt động hải quân của Mỹ, Đô đốc John Richardson, nói rằng: Lực lượng tuần dương của Trung Quốc đã làm phức tạp tình hình. Những nỗ lực của Mỹ tiến hành các hoạt động “tự do hàng hải” trên Biển Đông của Washington tiếp tục bị Bắc Kinh cản trở.Ông Richardson tuyên bố:hải quân và các tàu “dân quân” của Trung Quốc như tàu tuần duyên và tàu cá sẽ được hải quân Mỹ xem như nhau trong các hoạt động trên biển.
Trong khi đó, Bắc Kinh cáo buộc các cuộc tuần tra tự do hàng hải của Mỹ và các cường quốc phương Tây khác đã phá hoại sự ổn định của Biển Đông. Hiện Trung Quốc đang tỏ ra sốt sắng trong quá trình đàm phán với các nước trong khối ASEAN
bộ Quy tắc Ứng xử (COC) nhằm tránh các cuộc xung đột trên những vùng biển có tranh chấp trên Biển Đông.
Nhìn sang Việt Nam, một quốc gia đã để tuột Hoàng Sa vào tay Trung Quốc từ năm 1974. Nước này từ lâu cũng đã chuẩn bị kĩ càng cho phòng thủ và chiến tranh trên biển. Họ cũng có trongtay tàu tuần duyên, đương nhiên là phải mua của Mỹ với giá đắt đỏ so với nền kinh tế yếu kém của mình. Vào năm 2017, Mỹ đã bàn giao một tàu tuần duyên tải trọng cao, tàuCSB 8020,cho Cảnh sát biển Việt Nam tại thành phố Honolulu, Hawaii.
Theo Chuẩn đô đốc Tuần duyên Mỹ Michael J. Haycock, trợ lý tham mưu trưởng về quân dụng và cán bộ chuyên trách quân dụng, thì: “Con tàu mang ý nghĩa biểu tượng và cụ thể về Quan hệ đối tác toàn diện Việt – Mỹ. Tuần duyên Mỹ vinh dự được chứng kiến con tàu này tiếp tục duy trì hòa bình và thịnh vượng toàn cầu khi trở thành một phần của Cảnh sát biển Việt Nam”.
CSB 8020 dự kiến giúp nâng cao năng lực nhận thức về các vấn đề hàng hải của Cảnh sát biển Việt Nam, tăng cường năng lực trong thực hiện các hoạt động thực thi luật hàng hải, tìm kiếm và cứu nạn, ứng phó nhân đạo.
CSB 8020 được Mỹ chuyển giao cho Cảnh sát biển Việt Nam thông qua Chương trình bán trang bị quốc phòng dư thừa (EDA). Chương trình EDA cung cấp thiết bị quân sự dư thừa cho đối tác Mỹ và các quốc gia đồng minh để hỗ trợ cho các nỗ lực hiện đại hóa an ninh và quân đội của họ.
Có thể nói đây là một bước tiến quan trọng trong việc mở rộng hợp tác an ninh giữa Việt Nam và Mỹ. Nó còn thể hiện sự hợp tác ngày càng sâu sắc trong lĩnh vực thực thi luật hàng hải, hoạt động tìm kiếm và cứu hộ trên biển, hợp tác trợ giúp nhân đạo hàng hải trong vùng lãnh hải và đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Và đó cũng là cái gai chọc vào mắt nhà cầm quyền Bắc Kinh. Việc Trung Quốc đóng tàu tuần duyên lần này được xem như một sự “nhắc nhở” đối với Việt Nam. Để chờ xem khi xảy ra chiến sự hai lực lượng phi hải quân của Trung Quốc và Việt Nam sẽ “chiến đấu” như thế nào?