Nga có nguy cơ bị Trung Quốc ‘vượt mặt’ vì tham gia dự án ‘Vành đai và Con đường’ do Bắc Kinh khởi xướng, tờ nhận định của Nikkei Asian Review ngày 17/8.
Theo tờ báo Nhật Bản, vào đầu tháng 7/2019, Nga đã ‘bật đèn xanh’ cho một dự án hợp tác với Trung Quốc nhằm xây dựng một đường cao tốc bốn làn xe, dài 2.000 km, nối từ khu vực biên giới Kazakhstan đến Belarus.
Vị trí của đường cao tốc cho thấy tầm quan trọng của dự án, với Belarus là cửa ngõ vào châu Âu, trong khi Kazakhstan – một nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ – có chung đường biên giới phía đông với Trung Quốc.
Trước đó, Nga đã cố gắng kết nối tuyến đường từ châu Á sang châu Âu, thông qua ‘Đường sắt Xuyên Siberia’. Nhưng điều hạn chế là các tuyến đường của nó đều kết thúc ở thành phố Moscow và các thành phố khác của Nga. Điều này có nghĩa là các xe lửa đi châu Âu phải kết nối với các đoàn tàu khác, để hoàn thành chặng cuối của hành trình.
Sau này, Bắc Kinh đã giành được ưu thế nhờ ‘Đường sắt Cao tốc Trung Quốc’, nối liền rất nhiều nhà ga tại các tỉnh Phú Xuyên và Đại Liên của Trung Quốc với các nhà ga ở châu Âu, và trở thành mạng lưới đường sắt chính kết nối châu Á và phương Tây.
Chủ tịch Tập Cận Bình đã đến thăm Nga vào đầu tháng 6/2019, để hội đàm với người đồng cấp Nga Vladimir Putin. Chuyến thăm này đã bị các hãng truyền thông độc lập chỉ trích với các bài báo như: “Nga vì lợi ích của Trung Quốc” và “Chính sách địa chính trị và kinh tế của Putin đang biến chúng ta thành một quốc gia phụ thuộc vào Trung Quốc”.
Trong chuyến thăm của ông Tập, hai nước đã ký khoảng 30 thỏa thuận, bao gồm một hợp đồng cho phép gã khổng lồ công nghệ Huawei của Trung Quốc xây dựng mạng 5G ở Nga. Ông Tập cũng ca ngợi mối quan hệ mạnh mẽ hơn giữa Trung Quốc và Nga, nói rằng chúng đang ở “mức cao nhất trong lịch sử”.
Khoảng cách giữa 2 nước ngày càng lớn trong nhiều lĩnh vực, bao gồm kinh tế, dân số, quân sự và chính trị. Ví dụ, tổng sản phẩm quốc nội của Nga chỉ bằng 12% của Trung Quốc trong năm 2018, và theo một khảo sát của Viện nghiên cứu Hòa bình uốc tế Stockholm, chi tiêu quân sự của Nga chỉ bằng một phần tư của Trung Quốc.
Mặt khác, Trung Quốc đang thiếu tài nguyên và thèm muốn dầu mỏ, khí đốt tự nhiên và các sản phẩm lâm nghiệp của Nga. Bắc Kinh cũng đã và đang gửi một lượng lớn công nhân Trung Quốc đến Nga.
Theo Nikkei, để cân bằng mối quan hệ với Trung Quốc, Nga đã cố gắng cải thiện quan hệ với Mỹ và châu Âu, nhưng vẫn chưa có kết quả.
“Nếu tình trạng này vẫn còn tiếp diễn, thì việc tạo ra một trật tự mới ở khu vực Á- Âu có thể thấy một Trung Quốc hùng mạnh, thậm chí còn gắn bó chặt chẽ hơn với Nga. Trong bối cảnh này, sẽ là không khôn ngoan khi tiếp tục cô lập Nga trên trường quốc tế”, tờ Nikkei kết luận.