Các nhân sĩ, trí thức tham gia một buổi tọa đàm về căng thẳng Biển Đông cho rằng đã đến lúc chính quyền Việt Nam phải kiện Trung Quốc ra tòa quốc tế sau hơn 3 tháng Trung Quốc đưa hàng loạt tàu vào vùng biển của Việt Nam, bất chấp những phản đối về mặt ngoại giao của Việt Nam.
Tọa đàm “Vùng biển Bãi Tư Chính và luật pháp quốc tế” do Viện Nghiên cứu Chính sách, Pháp luật & Phát triển phối hợp với Viện Quản trị Doanh nghiệp tổ chức ngày 6/10/2019 tại Hà Nội, sau một lần bị trì hoãn theo yêu cầu của chính quyền.
Buổi tọa đàm được ghi nhận có sự hiện diện của các cựu quan chức, kinh tế gia, giáo sư như Nguyễn Trung, Vũ Ngọc Hoàng, Lê Văn Cương, Lê Đăng Doanh, Phạm Chi Lan, Nguyễn Trường Giang, Chu Hảo, Hoàng Quốc Hải, Trần Ngọc Vương, Hoàng Ngọc Giao, Lê Mã Lương, Nguyễn Khắc Mai, Trương Triều Dương.
Tại sự kiện này, Thạc sĩ Hoàng Việt, thành viên của Dự án Đại Sự Ký Biển Đông, đã có bài tham luận “Tại sao Việt Nam nên khởi kiện vụ Bãi Tư Chính”.
Trả lời RFA hôm 7/10, ông Hoàng Việt nói:
“Hai thông điệp quan trọng mà tọa đàm muốn đưa ra. Đầu tiên là chính quyền Việt Nam cần khởi kiện Trung Quốc, vì điều đó thể hiện thái độ cương quyết để bảo vệ lợi ích được hưởng theo công ước quốc tế. Bên cạnh đó, nêu rõ tính chính nghĩa khi bảo vệ vùng biển, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế để họ dễ dàng nhận diện ai làm đúng, ai làm sai trong việc này.”
Ông Hoàng Việt nói về thông điệp thứ hai:
“Phần đông cử tọa đều thống nhất rằng Việt Nam cần thay đổi chính sách đối ngoại, trong đó có đề nghị thẳng thắn là phát triển quan hệ hơn nữa với Hoa Kỳ, thoát khỏi ảnh hưởng của Trung Quốc.”
Về việc Bộ Ngoại giao Việt Nam thận trọng đưa ra các phát ngôn gần đây về Bãi Tư Chính mà không đả động gì đến việc kiện Trung Quốc, ông Hoàng Việt cho rằng các nhà ngoại giao Việt Nam “cũng có vấn đề của họ”.
Trước đó, Bộ trưởng Ngoại giao, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh hôm 28/9 đã đưa vấn đề căng thẳng ở Bãi Tư Chính giữa Trung Quốc và Việt Nam ra Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc (UNGA) nhưng tránh nói tên Trung Quốc.
Trong bài phát biểu dài khoảng 15 phút trước UNGA, Bộ trưởng Phạm Bình Minh nói:
“Việt Nam đã nhiều lần lên tiếng quan ngại về những diễn biến phức tạp gần đây ở Biển Đông bao gồm những vụ xâm phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán ở vùng biển của Việt Nam đã được xác định bởi UNCLOS (Công ước về luật biển của Liên Hiệp Quốc 1982). Các nước liên quan nên kiềm chế, tránh các hành động đơn phương có thể làm phức tạp hoặc làm tăng thêm căng thẳng trên biển, và giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình theo luật quốc tế, bao gồm UNCLOS”
Phát biểu của Bộ trưởng Phạm Bình Minh về vấn đề Biển Đông đã được trông đợi từ trước đó vì suốt 3 tháng nay Việt Nam đang phải đương đầu với việc Trung Quốc điều tàu khảo sát Hải Dương 8 cùng tàu hải cảnh và dân binh vào Bãi Tư Chính thuộc vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, bất chấp những phản đối từ phía Việt Nam và quốc tế.