Lại chuyện liên quan bãi cạn Scarborough.
Tàu hải giám TQ
Sự việc diễn đã hơn 1 tháng, nhưng gần như được cố tình bưng bít. Tới đầu tháng 11 này mới rò rỉ và đưa trên báo chí.
Theo đó, ngày 30/9, tàu chở dầu Green Aura của Hilap đang trên hành trình di chuyển tới Trung Quốc từ Thái Lan và đi qua biển Tây Philippines (khu vực Manila dùng để gọi một phần phía đông của biển Đông) vào ngày 30/9, bị một tàu chiến Trung Quốc ngăn không cho lại gần bãi cạn Scarborough với lý do rằng: TQ có quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough (?!)
Vốn quen thói ngang ngạnh, bắt nạt, nhưng lần này thì chiến hạm TQ không may khi gặp phải một vị thuyền trưởngcứng đầu, khó bảo người PLP.
Thuyền trưởng tàu Green Aura – ôngEbora – từng là một sĩ quan dự bị của Hải quân PLP cấp bậc trung úy chỉ huy, có lẽ khá thông hiểu luật biển quốc tế.
Hẳn ông còn biết rõ những gì từng xảy ra tại bãi cạn này giữa TQ và PLL cách đây 6 năm – khi đó,TQ đã cậysức mạnh và dùngthủ đoạn bắt nạt PLP để chiếm quyền kiểm soát bãi cạn này ra sao.
Và ông cũng biết, năm 2013, không thể chịu đựng thêm, PLP đã đệ đơn kiện TQ ra Tòa Trọng tài (PCA) thành lập theo Phụ lục 7 LHQ về Luật Biển, sau khi đã kiên nhẫn, nỗ lực và bất thành với các giải pháp ngoại giao.
Trong bối cảnh, thời điểm đó, vụ kiện đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận, nhất là cộng đồng các nước ASEAN – trong đó có những quốc gia cũng bị TQ bắt nạt, đe dọa, quấy nhiễu như VN, Malaysia.
Ròng rã 3 năm thụ lý với hồ sơ nhiều nghìn trang, giữa năm 2016, PCA đã ra phán quyết bác bỏ tuyên bố chủ quyền đơn phương của TQ ở bãi cạn Scarborough.
Nói cách khác, trong vụ kiện này, công lý đã lên tiếng với phần thắng thuộc về PLP.
TQ, dù ngang ngược phản đối cũng không thể khôngê chề trước cộng đồng quốc tế. Vì ai cũng biết,TQ là một thành viên tham gia UNCLOS 1982. Nếu là quốc gia văn minh, đàng hoàng, TQ có nghĩa vụ, trách nhiệm phải tuân thủ.
Thế nên, bất chấp sự ngăn cản của chiến hạm TQ, ông Eboravẫn cho tàu Green Aura lừ lừ chạy theo hải trình đã định, đến gần Bãi cạn Scarborough ngoài khơi tỉnh Zambales, đồng thời, khẳng định với tàu chiến TQ rằng, tàu Green Aura hoàn toàn không vi phạm quy định hàng hải quốc tế.
Cái tên bãi cạn Scarborough là nỗi đau của người PLP bởi nó bị TQ giành quyền kiểm soát từ nước này.
Càng đau hơn khi cho tới nay, sau phán quyết của PCA, mọi sự vẫn như cũ: TQ vẫn kiểm soát bãi cạn, ngư dân PLP vẫn bị tàu TQ xua đuổi, đâm húc ngay trong khu vực ngư trường truyền thống của mình.
Do vậy, với dư luận, vụ việc xảy ra với tàu Green Aura là một thông tin quá nhạy cảm.
Người PLP được an ủi, khích lệ bởi hành động quả cảm của vị thuyền trưởng đồng hương. Nhưng, bên cạnh đó, chắc chắn, họ cũng cảm thấy rất thất vọng và tổn thương về thái độ yếu đuối của Bộ trưởng Quốc phòng PLP – ông Delfin Lorenzana khi ngày 3/11 ông này nói rằng: tàu Green Aura đã tới điểm đến cuối cùng an toàn. Do vậy, không nên “kích động” hoặc “nghiêm trọng hóa” vụ việc cũng như không cần thiết phải gửi công hàm phản đối TQ về việc này (?!).
Thái độ, nhận định của ông ông Delfin Lorenzana về vụ việc trên, thực ra không lạ. Nó chỉ chứng tỏ thêm rằng, PLP dưới thời tổng thống Rodrigo Duterte luônnhất quán và tiếp tục theo đuổi chính sách nhân nhượng, lấy lòng Bắc Kinh mà thôi.