Trong quá trình cải cách mở cửa với khẩu hiệu “Mèo trắng mèo đen miễn là bắt được chuột”, Đặng Tiểu Bình đã khuấy động tinh thần tìm mọi cách làm giàu của người Trung Quốc.
Những người có đầu óc kinh tế đã chớp cơ hội tìm mọi việc, mọi cách làm giàu. Họ mua chuộc các quan chức để được tạo điều kiện trong đầu tư, được hưởng cách ưu đãi. Họ tìm cách lách luật, hối lộ, làm hàng nhái hàng giả. Cả Trung Quốc như một công trường khổng lồ. Người dân từ các vùng nông thôn đổ ra các khu công nghiệp làm thuê. Các tập đoàn kinh tế của nhiều nước cũng tìm đến Trung Quốc với thị trường hơn một tỷ dân, nhân công giá rẻ.
Các nhà đầu tư giàu lên nhờ hàng hoá, nhờ công nghệ các nước, các quan chức Trung Quốc giàu lên nhờ nhận tiền hối lộ. Hàng trăm tỷ phú ở Trung Quốc xuất hiện, họ mua sắm bất động sản không chỉ ở trong nước mà cả ở nước ngoài. Quan chức có nhiều tiền hối lộ nhưng sợ bị lộ nên chất nhiều tiền, vàng trong nhà.
Trong 30 năm, Trung Quốc đã vươn lên trở thành nền kinh tế thứ hai Thế giới.
Nhưng rồi, người đứng đầu Trung Quốc giật mình vì một xã hội Trung Quốc bất ổn. Kinh tế phát triển nhưng không bền vững, đạo đức xã hội suy thoái nghiêm trọng. Chiến dịch đả hổ, diệt ruồi đã đưa hàng trăm quan chức cao cấp vào tù, tỉnh nào cũng có quan chức tham nhũng bị xử lý.
Bên cạnh đó các nước, đặc biệt là Mỹ nhận ra các thủ đoạn phát triển của Trung Quốc như vi phạm sở hữu trí tuệ, làm hàng nhái, hàng giả tuồn vào các nước. Cho vay ưu đãi, đầu tư vào các nước chậm phát triểm thực tế là bẫy nợ của Bắc Kinh.
Mỹ bắt đầu ngăn chặn sự trỗi dậy không minh bạch của Trung Quốc bằng việc áp thuế hàng hoá, nhiều nước chấm dứt, ngăn chặn vốn đầu tư từ Trung Quốc. Các công ty, tập đoàn của các nước bắt đầu rút các nhà máy, cơ sở kinh doanh khỏi Trung Quốc.
Năm 2019 nền kinh tế Trung Quốc suy thoái nghiêm trọng. Tỷ giá Nhân dân Tệ thấp nhất trong nhiều năm qua. Thị trường chứng khoán sụt giảm, hàng triệu người thất nghiệp.
Trước thực trạng đó Bắc Kinh phải kêu gọi cán bộ, đảng viên đầu tư vào chứng khoán, mặc dù trước đây việc này bị cấm.
Các nhà giàu Trung Quốc bắt đầu tìm cách đầu tư và nhập quốc tịch ở nhiều nước. Nhiều nghìn nhà giàu ra nước ngoài trong năm 2019. Cuộc tháo chạy khỏi một Trung Quốc bất ổn về kinh tế – xã hội và đối ngoại đang ngày càng ồ ạt hơn.