Đài truyền hình trung ương Trung Quốc (CCTV, 06/4) đưa tin, thủy phi cơ đổ bộ cỡ lớn AG600 đang trong quá trình điều chỉnh và tối ưu hóa thiết kế tại thành phố Kinh Môn thuộc tỉnh Hồ Bắc. Sau khi hoàn thiện quá trình cải tiến, AG600 có khả năng sẽ được triển khai ra Biển Đông.
AG600 là một trong những máy bay thủy phi cơ lớn nhất thế giới. Theo thiết kế, AG600 có kích thước tương đương với một chiếc Boeing 737, dài gần 37m, sải cánh gần 39m, trọng lượng cất cánh 53 tấn. Máy bay có tầm hoạt động 4.500km và cất cánh được ở nơi có sóng cao 2m; trang bị 4 động cơ cánh quạt, đạt tốc độ tối đa 560 km/giờ. Nó có thể chở theo 50 người trong các nhiệm vụ tìm kiếm, cứu hộ hoặc 12 tấn nước trong nhiệm vụ cứu hỏa. Tính đến thời điểm hiện tại, AG600 có thiết kế lớn nhất thế giới, lớn hơn so với thủy phi cơ ShinMaywa US-2 của Nhật Bản và Beriev Be-200 của Nga về kích thước và độ chịu tải. Máy bay được thiết kế cho các nhiệm vụ tìm kiếm và cứu nạn nhưng các nhà quan sát quân sự nhận định nó cũng có thể được sử dụng để vận chuyển binh sĩ, vật tư, thậm chí là thực hiện nhiệm vụ giám sát tại các tiền đồn Trung Quốc xây dựng phi pháp ở Biển Đông.
CCTV cho biết, AG600 đang trong quá trình điều chỉnh và tối ưu hóa thiết kế tại thành phố Kinh Môn thuộc tỉnh Hồ Bắc. Ngoài ra, toàn bộ thành viên trong nhóm phát triển máy bay AG600 thuộc Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Trung Quốc (AVIC) đã trở lại làm việc, sau khi dịch COVID-19 giảm dần tại tỉnh Hồ Bắc. Cũng theo CCTV, theo kế hoạch, máy bay AG600 sẽ thực hiện chuyến bay thử nghiệm trên biển đầu tiên trong năm nay. Trong khi đó, Thời báo Hoàn Cầu cho biết theo một chuyên gia quân sự Trung Quốc, các chuyến bay thử trên biển tạo ra nhiều thách thức hơn so với những bài bay thử trên thực địa, hồ hoặc sông bởi các yếu tố trên biển rất phức tạp cùng tình trạng ăn mòn trong môi trường biển.
Giới truyền thông và chuyên gia nhận định, Bắc Kinh có thể sử dụng thủy phi cơ AG600 để vận chuyển binh lính, củng cố lực lược kiểm sóat Biển Đông. Chế tạo thủy phi cơ lớn thế giới nằm trong chính sách “canh tân” quân đội của Trung Quốc và trong bối cảnh Bắc Kinh chọn thái độ “lên gân” ở Biển Đông cũng như ở các khu vực khác trên thế giới. Chuyên gia Collagen Koh, một chuyên gia tại Đại học Công nghệ Nanyang, Singapore nhận định, AG600 phù hợp dùng vận chuyển nhanh binh sĩ, trang thiết bị cho các đảo nhân tạo mà Trung Quốc cải tạo phi pháp ở Biển Đông. Sự xuất hiện của AG600 có thể làm thay đổi cán cân sức mạnh quân sự trong khu vực. Ngoài ra, Trung Quốc cũng có thể sử dụng AG600 ở Biển Đông dưới danh nghĩa phục vụ lợi ích chung, ví dụ như hỗ trợ cho tàu nước ngoài trong khu vực và tìm kiếm cứu nạn để tránh sự chỉ trích, lên án của cộng đồng quốc tế.
Trong khi đó, chuyên gia quân sự Tống Trung Bình của Trung Quốc cho rằng, AG600 có thể là chìa khóa để Trung Quốc liên kết các đảo nhân tạo xây dựng phi pháp ở Biển Đông và đóng vai trò lớn trong tham vọng kiểm soát “càng nhiều càng tốt” các vùng biển đang tồn tại tranh chấp. Bên cạnh đó, một số chuyên gia cho rằng việc phát triển AG600 là một phần trong nỗ lực hiện đại hóa quân đội và cũng là một cách tiếp cận nhằm hỗ trợ cho các tuyên bố chủ quyền phi lý của Trung Quốc tại Biển Đông.
Tuy nhiên, nếu Trung Quốc triển khai AG600 ở Biển Đông sẽ đi ngược lại các quy định của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), trái với các cam kết chính trị giữa Việt Nam với Trung Quốc và ASEAN với Trung Quốc, đặc biệt là Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) năm 2002; xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Trường Sa; đe dọa hòa bình, an ninh, kinh tế, thương mại, tự do hàng hải, hàng không và môi trường biển trong khu vực. Đồng thời, hành động trên của Trung Quốc cũng vi phạm Điều 37 khoản 1, Luật Biển Việt Nam 2012, quy định “các hành vi đe dọa chủ quyền, quốc phòng, an ninh của Việt Nam là những hành vi bị nghiêm cấm”. Không những vậy, nó còn vi phạm Hiến chương LHQ. Là một thành viên tham gia ký kết Hiến chương LHQ và là Ủy viên Thường trực Hội đồng Bảo an LHQ, Trung Quốc cần phải thực hiện nghiêm túc các quy định của Hiến chương LHQ.
Nhìn chung, nếu Trung Quốc triển khai thủy phi cơ AG600 ở Biển Đông sẽ không chỉ là hành động vi phạm nghiêm trọng luật quốc tế, bao gồm Hiến chương LHQ, UNCLOS, Vi phạm các nguyên tắc trong tập quán quốc tế, mà còn đi ngược lại các thỏa thuận song phương, đa phương và cam kết của chính Trung Quốc như DOC, Thỏa thuận song phương Trung Quốc – Việt Nam… Những hành động trên của Trung Quốc không chỉ phá hoại trật tự quốc tế dựa trên luật pháp ở châu Á-Thái Bình Dương, mà còn đe dọa nghiêm trọng hòa bình, ổn định và hoạt động tự do hàng hải, hàng không trong khu vực, gây ảnh hưởng xấu đến chính hình tượng “nước lớn có trách nhiệm” mà Trung Quốc đang tự xây dựng, gây mất lòng tin chính trị giữa Trung Quốc với các nước và tạo tiền lệ xấu cho cộng đồng quốc tế khi chỉ muốn dựa vào sức mạnh (quân sự, kinh tế) để áp đặt, xâm chiếm chủ quyền của nước khác.