Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ David R. Stilwell cho rằng, Biển Đông có lẽ là minh chứng rõ nhất cho thấy Trung Quốc “nói không đi đôi với làm”.
Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ David R. Stilwell.
Theo ông Stilwell, năm 2015, Trung Quốc cam kết sẽ không quân sự hóa các đảo nhân tạo mà nước này bồi đắp trái phép ở Biển Đông. Tuy nhiên, những gì Bắc Kinh làm lại hoàn toàn trái ngược với cam kết này.
“Chúng ta đã chứng kiến những điều như vậy giống như với Luật Biển, khi Trung Quốc cam kết sẽ không quân sự hóa các đảo, giải quyết bằng biện pháp hòa bình”, ông Stilwell nhận định trong cuộc họp báo qua điện thoại ngày 15/9, đồng thời cho rằng Trung Quốc đã đưa ra rất nhiều ngôn từ hứa hẹn, chẳng hạn như “chúng ta sẽ làm việc và hợp tác cùng nhau” nhưng sau đó Bắc Kinh lại không thực hiện những điều như vậy.
Quan chức Mỹ này cũng nhận định: “Chúng tôi thường nghe từ ASEAN và các nước khác nói rằng “đừng bắt chúng tôi phải lựa chọn”. Với Mỹ, tôi không nghĩ Mỹ ép buộc bất cứ ai phải lựa chọn. Chúng tôi tin rằng các quốc gia có quyền tự quyết những gì phù hợp với họ. Nếu nhìn vào những gì đang diễn ra và các hành vi bắt nạt ở Biển Đông cũng như những nơi khác, Trung Quốc mới là nước đang buộc các bên phải lựa chọn”.
Ông Stilwell cũng tiết lộ rằng: “Tuần trước, tôi nói chuyện với một người bạn từ Singapore, ông ấy nói một người đồng cấp ở Trung Quốc đã hỏi ông ấy rằng: “Ông ủng hộ Trung Quốc hay ủng hộ Mỹ?”. Người bạn từ Singapore của tôi đã trả lời: “Tôi ủng hộ Singapore và tôi sẽ đưa ra quyết định theo chính phủ Singapore”.
Theo ông Stilwell, Mỹ không phản đối các nước hợp tác với nhau, miễn là điều đó mang lại sự ổn định, những kết quả tích cực cũng như tôn trọng chủ quyền của các nước ASEAN.
Trước đó, Ngoại trưởng Pompeo đã tham gia cùng với một số nước ASEAN cũng như nhiều đối tác khác bày tỏ lo ngại gia tăng về các hành vi hung hăng của Trung Quốc trên Biển Đông. Ông Pompeo nhắc lại rằng Mỹ đứng về phía phán quyết của Tòa Trọng tài năm 2016, theo đó khẳng định các yêu sách của Trung Quốc trên Biển Đông là phi pháp.
Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ David R. Stilwell hiện phụ trách về Các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương. Trước khi được bổ nhiệm vị trí Trợ lý Ngoại trưởng ngày 20/6/2019, ông từng làm việc trong Không quân Mỹ 35 năm. Ông Stilwell từng có nhiều chuyến thăm tới Nhật Bản, Hàn Quốc và từng làm việc ở Đại sứ quán Mỹ tại Bắc Kinh từ năm 2011 – 2013.