Sau khi tuyên bố bãi bỏ các hạn chế đối với việc trao đổi với Đài Loan, Ngoại trưởng Mỹ Pompeo lại tuyên bố dành cho Đài Loan địa vị “quốc gia tự do”; Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã kịch liệt phản đối.
Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Kelly Craft điện đàm trực tuyến với bà Thái Anh Văn tối 13/1 khiến Trung Quốc tức giận
Theo Bắc Kinh Nhật báo, chiều ngày 14/1, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên đã chủ trì cuộc họp báo thường kỳ. Một phóng viên đặt câu hỏi: “Vào ngày 13/1, Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Keith Krach đã thông báo trên Twitter rằng Ngoại trưởng Mike Pompeo đã tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ mở ra những hạn chế tự áp đặt đối với sự giao lưu giữa chính phủ Hoa Kỳ với Đài Loan, cho Đài Loan hưởng địa vị ‘quốc gia tự do’. Xin hỏi, Trung Quốc có ý kiến gì về vấn đề này?”.
Ông Triệu Lập Kiên nói: “Những lời lẽ trên của Keith Krach đã vi phạm nghiêm trọng các chuẩn mực cơ bản trong quan hệ quốc tế, vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc một Trung Quốc và các quy định trong ba bản thông cáo chung Trung-Mỹ, vi phạm nghiêm trọng cam kết chính trị của Mỹ về vấn đề Đài Loan. Trung Quốc kiên quyết phản đối và lên án mạnh mẽ điều này. Trung Quốc nhắc nhở Mỹ cần tuân thủ nguyên tắc một Trung Quốc và các quy định của ba bản thông cáo chung giữa hai nước Trung-Mỹ, ngay lập tức ngừng sử dụng vấn đề Đài Loan để thao túng chính trị, ngừng ngay việc trao đổi chính thức giữa Mỹ và Đài Loan và nâng cấp quan hệ thực chất”.
Trước đó, vào ngày 9/1, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã đưa ra một tuyên bố nêu rõ: “Đài Loan là một nền dân chủ sôi động và là đối tác đáng tin cậy của Hoa Kỳ, nhưng Bộ Ngoại giao trong nhiều thập kỷ qua đã thiết lập các hạn chế nội bộ phức tạp để quản lý các nhà ngoại giao, quân nhân và các quan chức khác của chúng ta giao lưu ngang hàng với Đài Loan. Chính phủ Hoa Kỳ đơn phương thực hiện những hành động này nhằm nỗ lực xoa dịu chính quyền ở Bắc Kinh. Điều này sẽ không xảy ra nữa”.
Sau khi tuyên bố được đưa ra, ngày 12/1, Trợ lý Ngoại trưởng về chính trị quân sự Clarke Cooper đã gặp bà Tiêu Mỹ Cầm, đại diện của Đài Loan tại Hoa Kỳ.
Sau đó, cùng ngày 12/1, ông Triệu Lập Kiên cũng đã tuyên bố rằng lập trường nguyên tắc liên quan của Trung Quốc đã được tuyên bố rất rõ ràng. Trung Quốc kiên quyết phản đối các cuộc gặp kiểu này. Phía Mỹ luôn nhấn mạnh cái gọi là bản chất “không chính thức” của hoạt động giao lưu Mỹ – Đài. Lẽ nào họ muốn nói với cộng đồng quốc tế, trong đó có Trung Quốc rằng các quan chức ở cấp trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ không phải là nhân viên chính thức? Các quan chức như Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ và Thứ trưởng Ngoại giao đã đến Đài Loan cũng là hoạt động “không chính thức”? Đó rõ ràng là lừa người và tự lừa dối bản thân.
Ngoài ra, Kelly Craft, đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hợp Quốc, ban đầu dự kiến thăm Đài Loan từ ngày 13 đến ngày 15/1, nhưng chuyến đi bất ngờ bị hủy bỏ. Sau đó, bà Kelly Craft đã chuyển sang hình thức nói chuyện điện thoại với nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn vào tối ngày 13/1.
Kelly Craft đã đăng trên Twitter vào đêm 13/1 rằng bà đã nói chuyện điện thoại với nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn vào hôm đó. “Chúng tôi đã thảo luận rằng Đài Loan là một hình mẫu cho thế giới về nhiều mặt. Điều này có thể thấy được từ thành công của cuộc chiến chống lại COVID-19 và những thứ mà Đài Loan cung cấp trong các lĩnh vực y tế, công nghệ và khoa học tiên tiến”.
Kelly Craft cũng nói: “Thật không may, do sự cản trở của Trung Quốc, Đài Loan không thể chia sẻ những thành công này trong nhiều hoạt động của Liên Hợp Quốc, trong đó có Đại hội Y tế Thế giới. Nếu đại dịch COVID-19 lần này đã dạy cho chúng ta bất cứ điều gì, thì đó chính là cần nhiều thông tin hơn, cần minh bạch hơn, là một phần của câu trả lời”.
Kelly Craft cũng viết: “Tôi đã nói rõ với Tổng thống Thái Anh Văn rằng Hoa Kỳ sát cánh cùng Đài Loan và sẽ luôn sát cánh với tư cách bạn bè và đối tác, cùng là trụ cột của nền dân chủ”. (Điều lưu ý là bà Kelly Craft đã sử dụng danh xưng “Tổng thống” để gọi bà Thái Anh Văn).
Về cuộc điện đàm này, phía Đài Loan cho biết hai bên đã thảo luận về sự tham gia của Đài Loan trong cộng đồng quốc tế và làm sâu sắc hơn mối quan hệ giữa Đài Loan và Hoa Kỳ.
Đáp lại vụ việc này, người phát ngôn của Phái đoàn thường trực Trung Quốc tại Liên hợp quốc đã phản pháo lại bên dưới bản tweet của bà Kelly Craft rằng “Thông cáo về việc thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ” ngày 16/12/1978 đã nêu rõ rằng Hoa Kỳ công nhận rằng chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa là chính phủ hợp pháp duy nhất của Trung Quốc. Trong phạm vi này, người dân Mỹ sẽ duy trì các mối quan hệ văn hóa, thương mại và các mối quan hệ không chính thức khác với người dân Đài Loan. Hành động này rõ ràng đã vi phạm những lời hứa nghiêm túc của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc và là một ví dụ khác về việc chính phủ Hoa Kỳ không giữ lời hứa.
Người phát ngôn của Phái đoàn thường trực Trung Quốc tại Liên hợp quốc cũng nói: “Với tư cách là đại diện thường trực tại Liên hợp quốc, bà Craft nên đọc kỹ Hiến chương Liên hợp quốc và Nghị quyết 2758 năm 1971 của Đại hội đồng Liên hợp quốc. Hoa Kỳ cần nhận thức được rằng những nỗ lực thách thức nguyên tắc một Trung Quốc là không được lòng người và phí công vô ích”.