Philippines đã lên tiếng mạnh mẽ sau khi Trung Quốc thông qua luật cho phép hải cảnh bắn tàu nước ngoài, trong bối cảnh căng thẳng leo thang ở Biển Đông do các hành động bành trướng của Bắc Kinh.
Tàu hải cảnh Trung Quốc xuất hiện gần các tàu cá Philippines tại bãi cạn Scarborough
Phát ngôn viên tổng thống Philippines, Harry Roque, ngày 25/1 khẳng định, luật của Trung Quốc phải tuân thủ các quy định của Công ước Luật biển Liên Hợp Quốc, vốn chỉ cho phép sử dụng vũ lực trong “các trường hợp ngoại lệ được quy định rõ” như tự vệ hoặc được Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc phê chuẩn.
“Việc sử dụng vũ lực cơ bản bị nghiêm cấm”, ông Roque nói với các phóng viên trong một cuộc trò chuyện trực tuyến. Ông nói thêm rằng hi vọng không quốc gia nào có hành động khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn ở Biển Đông.
Trung Quốc đơn phương đòi yêu sách chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông và từ chối công nhận phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực tại La Hay (Hà Lan), vốn bác bỏ yêu sách “đường chín đoạn” của Bắc Kinh.
Ông Roque nhấn mạnh rằng Tổng thống Rodrigo Duterte đã hối thúc các bên tuân thủ Tuyên bố về ứng xử các bên ở Biển Đông (DOC) năm 2002.
Khổ 5 của tuyên bố quy định: “Các bên cần kiềm chế các hoạt động có thể làm phức tạp hoặc leo thang các tranh chấp và ảnh hưởng tới hòa bình, ổn định, kiềm chế hành động sinh sống trên các hòn đảo hiện không có người ở, các đá, bãi ngầm, bãi cạn và các thực thể khác và giải quyết khác biệt mang tính xây dựng”.
Trung Quốc và các quốc gia ASEAN đang đàm phán một bộ quy tắc ứng xử ràng buộc hơn – Bộ Quy tắc ứng xử (COC) – ở Biển Đông.
Các bình luận trên được đưa ra sau khi truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin, Ủy ban thường vụ Quốc hội Trung Quốc, cơ quan lập pháp hàng đầu của nước này, ngày 22/1 đã thông qua Luật hải cảnh đã thông qua luật hải cảnh, lần đầu tiên cho phép hải cảnh bắn tàu nước ngoài.
Luật còn cho phép các nhân viên cảnh sát phá hủy thực thể của các nước khác được xây dựng trên các đá mà Trung Quốc đòi chủ quyền, đổ bộ và kiểm tra các tàu nước ngoài trong vùng biển mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền.
Trước đó, Bắc Kinh đã nhiều lần điều hải cảnh đuổi các tàu cá của các quốc gia khác, thậm khí còn đánh chìm các tàu này.
Ngoài Biển Đông, Trung Quốc còn có các tranh chấp chủ quyền với Nhật Bản ở Hoa Đông.