Nếu các nhà sản xuất ô tô toàn cầu nghĩ rằng họ có thể mở rộng sự thống trị của mình ở Trung Quốc khi bước sang kỷ nguyên xe điện, đây có thể là một suy tính sai lầm.
Sự phát triển bùng nổ của các nhà sản xuất xe điện trong nước
Theo số liệu từ Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, trong 4 tháng đầu năm 2022, số lượng xe du lịch năng lượng mới, bao gồm cả xe điện thuần túy và hybrid sạc điện, đã tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái lên 1,49 triệu xe.
Các công nghệ sạch chiếm 23% thị trường xe du lịch của Trung Quốc, nơi doanh số bán xe nói chung giảm 12%, phản ánh sự sụt giảm mạnh về nhu cầu đối với xe chạy xăng.
Không có thương hiệu nước ngoài nào nằm trong số 10 nhà sản xuất ô tô hàng đầu trong phân khúc xe năng lượng mới (NEV) năm nay, ngoại trừ công ty tiên phong về xe điện của Mỹ là Tesla ở vị trí thứ ba, theo số liệu của Hiệp hội Xe du lịch Trung Quốc.
Tất cả phần còn lại là các thương hiệu Trung Quốc, từ BYD và Wuling đến Chery và Xpeng.
Nhà sản xuất Trung Quốc BYD đã bán được khoảng 390.000 chiếc xe điện tại nước này trong năm nay, gấp hơn 3 lần so với số lượng xe bán ra của nhà lãnh đạo toàn cầu Tesla tại đây.
Nhà sản xuất ô tô truyền thống được xếp hạng hàng đầu là liên doanh của Volkswagen với FAW Group, ở vị trí thứ 15 về doanh số bán xe điện.
Điều này cho thấy những ông vua của thời đại đốt cháy như General Motors và Volkswagen đang tụt hậu so với các đối thủ địa phương trong thị trường xe điện (EV) đang bùng nổ ở Trung Quốc.
Đối với nhân viên văn phòng Tianna Cheng sống tại Bắc Kinh, tình thế tiến thoái lưỡng nan khi cô mua một chiếc crossover chạy điện Xpeng trị giá 180.000 NDT (27.000 USD) là liệu nên mua xe của thương hiệu nào trong 2 cái tên nội địa là BYD hay Nio; chứ không phải cân nhắc về một hãng xe nước ngoài.
“Nếu tôi mua một chiếc ô tô chạy xăng, tôi có thể đã cân nhắc đến các thương hiệu nước ngoài. Nhưng tôi muốn có một chiếc xe điện, và ngoài Tesla, tôi thấy rất ít thương hiệu nước ngoài áp dụng công nghệ thông minh tiên tiến đúng cách”, cô Tianna cho biết.
Được thúc đẩy bởi nhu cầu từ những người tiêu dùng như cô Cheng, doanh số bán ô tô điện đang tăng vọt trên thị trường ô tô trị giá 500 tỷ USD của Trung Quốc, cũng là thị trường lớn nhất thế giới.
Vị thế đảo ngược của các nhà sản xuất nước ngoài
Tình thế hiện tại ở Trung Quốc là một sự đảo ngược về vị thế đối với các nhà sản xuất ô tô nước ngoài có tiếng.
Từ những năm 1990, các thương hiệu toàn cầu đã thống trị ở Trung Quốc và thường chiếm tới 60-70% thị phần bán xe du lịch.
Các thương hiệu của Tập đoàn Volkswagen (VOWG_p.DE), bao gồm Volkswagen, Audi, Bentley, Lamborghini, Porsche và Skoda, đã dẫn đầu thị trường trong hai thập kỷ qua, cùng với các thương hiệu General Motors (GM.N) như Buick, Chevrolet và Cadillac .
Hai tập đoàn toàn cầu có thị phần ô tô tổng thể lần lượt là gần 13% và 12% tại Trung Quốc vào năm ngoái, theo LMC Automotive.
Nhưng cho đến 4 tháng đầu năm 2022, các hãng này chỉ còn chiếm 52% thị phần, thậm chí tỷ lệ giảm xuống 43% chỉ riêng trong tháng 4 vừa qua.
Báo hiệu về quy mô của thách thức mà các nhà sản xuất ô tô truyền thống phải đối mặt, Giám đốc điều hành Nissan Makoto Uchida nói với Reuters rằng một số thương hiệu “có thể biến mất trong 3-5 năm tới” ở Trung Quốc.
“Các thương hiệu địa phương đang trở nên mạnh hơn”, Uchida, người trước đây là Giám đốc Nissan tại Trung Quốc, cho biết. Ông cũng nhấn mạnh thêm rằng chất lượng xe điện từ các nhà sản xuất Trung Quốc đã được cải thiện nhanh chóng, với những tiến bộ đã được thực hiện trong thời gian vài tháng.
Giám đốc điều hành Uchida cho biết: “Sẽ có rất nhiều sự thay đổi ở Trung Quốc và chúng tôi cần phải theo dõi tình hình một cách cẩn thận. Ở những khía cạnh đó, nếu chúng tôi chậm chân, chúng tôi sẽ bị tụt lại phía sau”.
Nỗ lực tăng thị phần ở thị trường tỷ dân
Bill Russo, cựu giám đốc điều hành của Chrysler, hiện đứng đầu công ty tư vấn Automobility có trụ sở tại Thượng Hải, cho biết các thương hiệu toàn cầu cần nhanh chóng xoay chuyển tình thế vì họ kiểm soát chưa đến 20% thị trường ô tô tăng trưởng duy nhất của Trung Quốc.
Ông Russo cho biết “các thương hiệu Trung Quốc đang bắt đầu cuộc đua tới xe điện”, đồng thời cho biết thêm rằng việc người tiêu dùng chuyển sang sử dụng những chiếc xe điện là xu hướng tất yếu mà các nhà sản xuất ô tô truyền thống đang gặp khó khăn trong việc theo kịp.
GM hiện đang tập trung vào việc giành thị phần ở những người mua trẻ tuổi hơn ở các thành phố lớn. Tập đoàn đã công bố kế hoạch điện khí hóa sẽ chi hơn 35 tỷ USD trên toàn cầu vào năm 2025, bao gồm hơn 30 mẫu xe điện mới, hơn 20 chiếc trong số đó ở Trung Quốc, bắt đầu từ năm nay với sự ra mắt của mẫu crossover SUV Cadillac Lyriq chạy hoàn toàn bằng điện.
Hai nguồn tin cho biết sự ra mắt của Lyriq sẽ được theo sau bởi một chiếc Buick SUV chạy điện và một chiếc crossover chạy điện nhỏ hơn, thể thao hơn, cả hai cũng được lên kế hoạch vào đầu năm nay.
Doanh số của Buicks đã giảm 32% trong 5 năm qua xuống còn 828.600 xe vào năm 2021, trong khi Chevrolet giảm hơn một nửa xuống còn 269.000 xe, theo LMC Automotive.
Volkswagen, công ty đang chi khoảng 55 tỷ USD trên toàn cầu cho xe điện vào năm 2026, đã tung ra thế hệ xe mới của mình tại Trung Quốc vào đầu năm ngoái nhưng đã bỏ lỡ mục tiêu bán được 80.000 – 100.000 xe. Hãng cũng đặt mục tiêu bán được 160.000 – 200.000 chiếc trong năm nay, dù chỉ bán được 33.300 chiếc cho đến hết tháng 4.
Một trong những thách thức với các hãng như GM hay Volkswagen là việc họ vẫn chỉ đang chú trọng vào những thiết kế phù hợp với thị trường châu Mỹ và châu Âu, tập trung nhiều hơn vào hiệu suất và độ bền. Trong khi đó, tại Trung Quốc, giao thông tắc nghẽn đến mức người dân thậm chí không thể lái xe trên 60 km/h trong hầu hết các ngày trong tuần.
Ngoài ra, các thương hiệu toàn cầu cũng phải tìm ra công thức để thu phục người tiêu dùng ở các thành phố lớn có thu nhập khả dụng.
Volkswagen cho biết nhu cầu xe điện thế hệ mới ở Trung Quốc có mối liên hệ chặt chẽ với chủ đề “xe thông minh”, đồng thời cho biết hãng đang đầu tư vào R&D tại địa phương, đặc biệt là trong phần mềm.
“Chiến lược của chúng tôi sẽ cho phép chúng tôi đạt được các mục tiêu đầy tham vọng ở Trung Quốc. Đến năm 2030, chúng tôi cũng muốn trở thành người dẫn đầu thị trường về xe điện tử và do đó đảm bảo rằng Volkswagen vẫn là số một ở Trung Quốc trong tương lai”, đại diện hãng nói thêm.
T.P