Nhiều công trình tại khu vực đường Lê Văn Lương (Hà Nội) bị tùy tiện điều chỉnh quy hoạch, cấp phép xây dựng bừa bãi trong thời gian dài, bằng các “chiêu” khá giống nhau khiến nhiều người không khỏi đặt nghi vấn về lợi ích nhóm.
Điều chỉnh theo đề xuất của chủ đầu tư
Kết luận thanh tra (KLTT) số 39 của Thanh tra Bộ Xây dựng đã chỉ ra hàng chục lần UBND TP.Hà Nội, Sở QH-KT điều chỉnh quy hoạch sai quy định pháp luật. “Quy hoạch chi tiết phê duyệt lần đầu đã cơ bản nghiên cứu tính toán sự đáp ứng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội nhưng khi triển khai lại theo đề xuất của chủ đầu tư, nhiều lần điều chỉnh đồ án hoặc điều chỉnh cục bộ hoặc chấp thuận tổng mặt bằng (TMB), phương án kiến trúc (PAKT) rồi lại tiếp tục điều chỉnh TMB, PAKT cho từng dự án theo xu hướng: chuyển đổi công năng thành nhà ở, tăng thêm chiều cao, tăng thêm diện tích sàn (có dự án điều chỉnh 5 lần, nhiều dự án chuyển chức năng từ văn phòng, từ công cộng thành hỗn hợp văn phòng, dịch vụ thương mại và căn hộ chung cư để bán), có dự án điều chỉnh tăng từ 5 tầng thành 30 tầng. Việc điều chỉnh sai quy định dẫn đến tình trạng tăng dân số, thiếu đất giáo dục, trường học, thiếu diện tích cây xanh, các công trình phục vụ…”, kết luận thanh tra nêu.
KLTT nêu có không ít các công trình từ khoảng năm 2002 – 2020 được UBND TP.Hà Nội cùng Sở QH-KT, Sở Xây dựng, UBND cấp quận và nhiều cơ quan bằng các “thủ thuật” tương đối giống nhau đã tùy tiện điều chỉnh từ đất đơn chức năng thành đa chức năng, nâng tầng, tăng mật độ, chất tải không tính toán lên hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của khu vực đường Lê Văn Lương. Sở Xây dựng khi cấp phép xây dựng cho một số công trình cũng có nhiều vi phạm như không có các nội dung màu sắc công trình, chỉ giới xây dựng; ghi số tầng không chính xác, cấp phép xây dựng phần hầm vượt chỉ giới xây dựng… Quá trình xây dựng, sử dụng công trình có nhiều vi phạm chưa phát hiện, xử lý…
Cần làm rõ lợi ích nhóm
Trao đổi với Thanh Niên, một số chuyên gia về quy hoạch, kiến trúc, xây dựng đánh giá KLTT số 39 cơ bản đã làm sáng tỏ được nguyên nhân khiến tuyến đường Lê Văn Lương – Tố Hữu thành “đường đau khổ” khi oằn mình cõng hàng chục tòa nhà cao tầng cũng như sự yếu kém trong quản lý quy hoạch của TP.Hà Nội qua nhiều thế hệ lãnh đạo. Dư luận đã bức xúc nhiều năm trước tình trạng này nhưng vì sao năm 2020, Bộ Xây dựng mới có đoàn thanh tra? Trong KLTT chưa nêu rõ nhưng cơ quan công an cần đặt nghi vấn có hay không lợi ích nhóm, tham nhũng trong các lần điều chỉnh quy hoạch để làm rõ. Nhất là giai đoạn sau năm 2008, thời các ông Nguyễn Thế Thảo, Nguyễn Đức Chung làm Chủ tịch UBND TP.Hà Nội, do trong giai đoạn này, nhiều công trình được điều chỉnh một cách mạnh tay.
Đại biểu Phạm Văn Hòa, Ủy viên Ủy ban Pháp luật Quốc hội, cho biết trước đây ủy ban này đã giám sát về thực hiện chính sách pháp luật theo luật Nhà ở tại TP.Hà Nội và chỉ ra nhiều vi phạm trong quy hoạch cũng như điều chỉnh quy hoạch đô thị. “Không phải tới khi Thanh tra Bộ Xây dựng công bố KLTT về quy hoạch khu vực dọc đường Lê Văn Lương khi chỉ 2 km đường mà hàng chục chung cư cao tầng mọc lên ở đây người ta mới biết những bất cập trong quy hoạch đô thị của Hà Nội. Những vi phạm trong vấn đề này có từ lâu và đã thành hệ thống rồi. Việc này tôi nghĩ rằng cần phải thanh tra làm rõ, chỉ ra sai phạm và xử lý nghiêm đối với những người liên quan”, ông Hòa nói.
Theo vị đại biểu này, chịu trách nhiệm cao nhất trong vấn đề này phải là UBND TP.Hà Nội vì là nơi quyết định cao nhất trong việc điều chỉnh tổng thể mặt bằng hay phương án kiến trúc, còn Sở QH-KT, Sở Xây dựng… chỉ là cơ quan tham mưu. Ông Hòa cho hay cách đây hàng chục năm, Hà Nội đã có kế hoạch giảm mật độ cư dân trong nội đô bằng cách di chuyển các trường đại học, các cơ quan, đơn vị ra khu vực xa trung tâm nhưng đến nay đang “nói một đằng làm một nẻo” khi các trường đại học, nhiều cơ quan vẫn chưa thể di dời, còn nội đô vẫn đang bị nhồi nhét các chung cư cao tầng.
Vị đại biểu Quốc hội đoàn Đồng Tháp cũng nhấn mạnh mỗi lần điều chỉnh quy hoạch để một cao ốc mọc lên thì lại có một nhóm nhỏ các “nhà đầu tư” được hưởng lợi. “Hoàn toàn có thể đặt vấn đề lợi ích nhóm trong câu chuyện này. Tôi cho rằng đây là vấn đề cần phải thanh tra làm rõ. Vừa rồi Thanh tra Bộ Xây dựng đã công bố KLTT và các kiến nghị thì tôi đề nghị phải xử lý nghiêm những cơ quan, cá nhân chịu trách nhiệm trong công tác này tại Hà Nội. Còn nếu phát hiện bên trong có lợi ích nhóm, tiêu cực thì phải xử lý nghiêm minh”, ông Hòa nêu.
Ông Hòa phân tích trường hợp Thanh tra Bộ Xây dựng phát hiện có dấu hiệu của tiêu cực, “lợi ích nhóm” trong việc điều chỉnh quy hoạch, cho phép các chung cư cao tầng mọc lên như ở đường Lê Văn Lương thì hoàn toàn có đủ thẩm quyền để đề nghị cơ quan điều tra vào cuộc làm rõ. “Nếu có dấu hiệu thì chuyển cơ quan điều tra để xử lý, làm rõ xem có tiêu cực hay không? Cơ quan thanh tra làm đúng chức năng, nhiệm vụ, không ngại va chạm, không ngại ai chống lưng cho đối tượng nào đó thì việc chuyển cơ quan điều tra là thẩm quyền của họ”, ông Hòa nêu.
KTS Phạm Thanh Tùng, chuyên gia kiến trúc đô thị, cho rằng cần phải làm rõ lợi ích nhóm trong việc điều chỉnh quy hoạch băm nát đường Lê Văn Lương. “Có thể nói thẳng ra, điều chỉnh quy hoạch là có tiền, khó có ai làm không công, nhất là nhiều trường hợp ở đường Lê Văn Lương sai luật pháp. Cần phải hình sự hóa để xử lý tận gốc”, KTS Tùng nói và cho rằng thời gian tới, cần mở rộng thanh tra thêm nhiều khu vực khác ở Hà Nội để làm rõ thêm những bất cập trong quản lý quy hoạch, xây dựng ở Hà Nội cũng như tạo cơ sở để nhóm lợi ích lộ ra, tạo tiền đề để cơ quan công an vào cuộc điều tra.
T.P