Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị hôm 4/7 đưa ra lời hứa tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Hợp tác Mekong – Lan Thương (MLC) rằng Bắc Kinh sẽ chia sẻ các thông tin về sông Mekong với các nước hạ nguồn. Trang tin South China Morning Post loan tin này hôm 5/7.
Ông Vương Nghị đưa ra lời hứa này vào khi có những chỉ trích trong khu vực cho rằng Trung Quốc là thủ phạm gây ra những lụt lội và hạn hạn ở các nước hạ nguồn khi nước này vận hành các đập thủy điện khổng lồ ở thượng nguồn sông Mekong.
Tại hội nghị diễn ra ở Bagan, Myanmar, ông Vương Nghị phát biểu rằng việc chia sẻ này là để “chia sẻ hợp tác và thúc đẩy phát triển”.
Ông Vương Nghị cũng hứa rằng Trung Quốc sẽ “giám sát sự an toàn của 20 hồ trữ nước và đập để điều tiết lũ, bảo vệ nguồn cung nước và thực phẩm, sự an toàn về sinh thái cho 70 triệu dân ở vùng đồng bằng”.
Sông Mekong mà Trung Quốc gọi là Lan Thương bắt nguồn từ Trung Quốc, chảy qua một loạt các nước gồm Lào, Myanmar, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam, trước khi đổ ra Biển Đông.
Các tổ chức về môi trường thời gian qua đã chỉ trích việc vận hành các đập thủy điện của Trung Quốc gây ra lũ và hạn ở hạ nguồn sông, phá hủy hệ sinh thái sông và nguồn sống của hàng triệu người dân. Hồi năm ngoái, Trung Quốc đã cắt giảm một nửa nguồn nước chảy xuống hạ nguồn tại một đập thủy điện trong suốt gần một tháng trời để sửa đường dây diện mà không đưa ra cảnh báo với các nước hạ nguồn.
Mới đây, các chuyên gia quốc tế đã lên tiếng cảnh báo về hiện tượng mực nước sông Mekong lên cao bất thường ở các nước hạ nguồn vào mùa khô năm nay mà nguyên nhân một phần là do sự vận hành các con đập của Trung Quốc.
Các chuyên gia cảnh báo mực nước tăng cao có ảnh hưởng xấu đến môi sinh của các loài động thực vật sinh sống nhờ vào dòng Mekong. Số lượng các loại tôm cá, thực vật sống ở đây vì thế cũng bị giảm đi nhiều.
Tại Hội nghị MLC lần này, Ngoại trưởng Trung Quốc cũng cho biết Bắc Kinh sẽ phát triển vệ tinh quan sát mặt đất với năm nước. Bắc Kinh còn đề nghị xây dựng các cơ sở điện toán đám mây trong khu vực để giúp phát triển hệ thống công nghệ thông tin hiện đại. Tuy nhiên ông Vương Nghị không đưa ra chi tiết cụ thể về những đề nghị này.
Sáng kiến Đối tác Mỹ – Mekong do Mỹ chủ xướng để đánh giá các tác động của các cơ sở hạ tầng lên môi trường và đảm bảo thông tin minh bạch về nguồn nước sông dự kiến sẽ hết hạn vào năm 2023. Đây là chương trình bị Trung Quốc chỉ trích.
Sáng kiến của Mỹ ngoài sự tham gia của năm nước trong khu vực còn có sự tham gia của các nước Nhật Bản, Nam Hàn, New Zealand.