Vào lúc thiên hạ bắt đầu có chiều hướng nhàm chán trước trò “chơi chữ” của hai nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc, thì mới đây, ông Biden lại hâm nóng trở lại.
“Chơi chữ’ là cách nói tương đối. Cái “tương đối’ này hàm ý trong các cuộc chao chát với nhau gần đây, hai người đồng cấp Mỹ và Trung Quốc là ông Biden và ông Tập Cận Bình hay có lối ví von, so sánh khi muốn bắn đi các thông điệp cứng rắn mà bên này nhằm vào bên kia. Có người thậm chí còn cho rằng, đó là những câu ví von “để đời”, phải được ghi vào sử sách về quan hệ giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới đang hục hặc, gầm gừ nhau lâu nay.
Chứng minh điều này, không thể không nhắc đến câu nói của ông Biden ngày 23/5 năm nay trong chuyến công du thăm nước bạn đồng minh Nhật Bản.
Tung ra câu hỏi: “Liệu Mỹ có can thiệp quân sự chống lại nỗ lực nhằm kiểm soát Đài Loan của Trung Quốc hay không?”, cánh báo chí hồi hộp, ngỡ đã làm khó đối tượng. Vậy mà không, chẳng chút bối rối, ông Biden gật đầu mà rằng: “Mỹ sẽ sẵn sàng sử dụng vũ lực để bảo vệ Đài Loan và Mỹ sẽ sát cánh với các quốc gia khác để bảo đảm Trung Quốc không thể sử dụng vũ lực với Đài Bắc”.
Sau đó là đòn “chơi chữ’ của ông chủ Nhà trắng với lời cảnh báo: Trung Quốc đang “đùa giỡn nguy hiểm khi cho máy bay bay sát Đài Loan.
Đận đó, ông Tập Cận Bình vẻ như không thèm chấp nên không trực tiếp lên tiếng. Phản ứng lại, chỉ ở cấp người phát ngôn Bộ Ngoại giao Uông Văn Bân, trong cuộc họp báo ngay sau đó, với tuyên bố: “Trung Quốc bày tỏ sự không hài lòng và phản đối mạnh mẽ nhất với Mỹ về nhận xét của họ. Đài Loan là một phần không thể thiếu của Trung Quốc”.
Nhưng tới cuối tháng 8, khi chủ tịch Hạ viện Mỹ là bà Pelosi rục rịch chuyến công du Châu Á, úp mở việc ghé thăm bà Thái Anh Văn xứ Đài, thì ông Tập Cận Bình không thể nín nhịn. Ngày 28/7, trong cuộc điện đàm dài hơn hai giời với ông Biden, trong khi ông Biden từ tốn, thì ông Tập Cận Bình nóng nảy: Mỹ đừng có “đùa với lửa” nếu để xảy ra việc bà Pelosi thăm Đài Loan.
Đầu dây nóng bên kia là ông chủ Nhà trắng, vậy mà hậm hực tới mức ấy, đủ biết ông chủ Trung Nam Hải cay cú đến mức nào. Nhiều người ra vẻ trách nhiệm, muốn hai nhà lãnh đạo hạ hỏa bằng kiểu “mang xăng dập lửa”, bình rằng: so với lời ông Biden trả lời báo chí hồi tháng 5, cảnh báo của ông Tập Cận Bình – người đàn ông đang kỳ phong độ – không chỉ đanh thép mà còn tỏ ra trịch thượng trước ông Biden – người đàn ông xếp vào già nua trong làng các nguyên thủ thế giới.
Nhưng ông Biden chẳng hổ danh “người đàn ông quyền lực nhất thế giới”. Sau hồi cười nhạt ra ý thương hại ông Tập Cận Bình đồng hương Lỗ Tấn mà không biết học phép thắng lợi tinh thần của chàng AQ, để thay vì nổi giận thì kiềm chế, ngày 19/9 vừa qua, trả lời trả lời trong chương trình “60 phút” của CBS rằng liệu quân đội Mỹ có bảo vệ đảo Đài Loan, ông Biden đáp: “Có, nếu trên thực tế xảy ra một cuộc tấn công chưa từng có”.
Lại nữa, khi CBS đề nghị làm rõ rằng “liệu ý của ông (Biden) có phải là, khác với tình hình Ukraine, binh lính Mỹ sẽ bảo vệ Đài Loan nếu Bắc Kinh tấn công hay không?”, ông Biden đáp gọn lỏn: “Đúng vậy”.
Bơm vào như để khiêu khích, kích động ông Tập Cận Bình vẫn là cánh truyền thông với cơ man những lời bình, đại ý: “Đây là phát biểu rõ ràng nhất từ trước đến nay của nhà lãnh đạo Mỹ về vấn đề này”.
Phản ứng lại của Bắc Kinh, tới thời điểm này, mới chỉ ở cấp người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc – bà Mao Ning: “Phát biểu của Mỹ vi phạm nghiêm trọng cam kết quan trọng mà nước này đưa ra là không ủng hộ Đài Loan độc lập, gửi một tín hiệu sai lầm nghiêm trọng tới các lực lượng đòi độc lập của Đài Loan”.
Phàm ngoại giao thì phải khéo và ý nhị, đâu phải hễ bên kia vén váy là bên này trả đũa bằng vạch quần. Các bậc nguyên thủ, càng phải thế, chưa kể thời điểm này, ông Tập Cận Bình cùng quần thần đang bấn lên bao việc khi Đại hội 20 của Đảng CSTQ khai mạc ngày 16/10, nghĩa là chỉ còn hơn nửa tháng nữa.
Nhưng dư luận là vậy. Sau tuyên bố rõ ràng của ông Biden, nhiều người vẫn săn đón muốn biết, khi có cơ hội đáp lại, ông Tập Cận Bình có thật sòng phẳng với đối thủ của mình không?
Và thêm nữa, họ cũng tò mò là liệu ông có còn vốn từ để mà “chơi chữ” thêm lần nữa với ông Biden hay không?
T.V