Sự đoàn kết của phương Tây trong xung đột Ukraine đang bị đe dọa khi các quan chức châu Âu cáo buộc Mỹ hưởng lợi từ giá khí đốt cao, bán vũ khí và thương mại.
Hơn 9 tháng từ khi xung đột tại Ukraine bùng phát, các quan chức hàng đầu của Liên minh châu Âu (EU) đang phẫn nộ với chính quyền Mỹ và cáo buộc Washington hưởng lợi từ chiến sự trong khi các nước EU chịu thiệt hại, theo tờ Politico ngày 24.11.
“Nếu bạn nhìn vào đó một cách tỉnh táo, thực tế là nước đang hưởng lợi nhiều nhất từ cuộc chiến này là Mỹ vì họ đang bán nhiều khí đốt hơn và với giá cao hơn, và vì họ đang bán nhiều vũ khí hơn”, một quan chức cấp cao của EU nói.
Mấu chốt của căng thẳng trong những tuần gần đây là chính sách trợ giá cho các ngành công nghiệp “xanh” và thuế của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden, bị EU chỉ trích là làm lệch cán cân thương mại một cách không công bằng và đe dọa phá hủy nền công nghiệp châu Âu.
Bên cạnh đó, tác động từ xung đột Ukraine đang đẩy các nền kinh tế châu Âu vào suy thoái với lạm phát phi mã và việc thiếu hụt năng lượng đe dọa gây tình trạng cúp điện trong mùa đông.
Nhằm giảm phụ thuộc năng lượng của Nga, EU chuyển sang mua khí đốt của Mỹ nhưng mức giá phải trả là cao hơn gần 4 lần giá bán tại Mỹ. Giá năng lượng rẻ hơn cũng giúp Mỹ có lợi thế trong việc thu hút các công ty từ châu Âu chuyển đến nước này.
Ngoài ra, việc viện trợ quân sự cho Ukraine khiến kho vũ khí của quân đội các nước châu Âu suy giảm và có thể phải mua vũ khí của Mỹ vì vấn đề trong chuỗi cung ứng và việc sản xuất chíp tại châu Âu.
Theo vị quan chức nói trên, tác động kép của việc đứt gãy thương mại từ sự trợ giá của Mỹ và giá năng lượng cao có nguy cơ khiến người dân thay đổi ý kiến để chống lại việc hỗ trợ Ukraine và về liên minh xuyên Đại Tây Dương. “Mỹ cần nhận thức rằng dư luận đang chuyển hướng tại nhiều nước EU”, vị quan chức cảnh báo.
Phía EU được cho là đang chuẩn bị biện pháp phản ứng, như một đợt trợ giá lớn để ngăn chặn nền công nghiệp bị đối thủ cạnh tranh của Mỹ càn quét.
Trong cuộc phỏng vấn với Politico, Cao ủy EU phụ trách đối ngoại Josep Borrell kêu gọi Mỹ phản ứng trước những lo ngại của châu Âu. Ông nói rằng “những người bạn Mỹ” đã đưa ra quyết định gây tác động kinh tế lên châu Âu.
Đáp lại, một phát ngôn viên của Hội đồng An ninh quốc gia của Nhà Trắng cho rằng việc giá khí đốt châu Âu tăng lên là do Nga khơi mào chiến sự tại Ukraine và cuộc chiến năng lượng chống châu Âu. Vị này nói lượng khí tự nhiên hóa lỏng được xuất khẩu từ Mỹ sang châu Âu đã tăng dần lên và cho phép lục địa già đa dạng hóa nguồn cung, giảm phụ thuộc vào Nga.
Một quan chức khác của Mỹ nói rằng mức giá khí đốt mà các công ty châu Âu mua phản ánh quyết định của thị trường tư nhân, không phải là kết quả của bất kỳ chính sách hay hành động nào của chính phủ Mỹ. Vị này nói sự khác biệt giá xuất khẩu và nhập khẩu không phải do các nhà xuất khẩu khí tự nhiên hóa lỏng của Mỹ mà là do các công ty bán lại khí đốt trong EU.
T.P