Giới đầu tư đang rất vui mừng vì Trung Quốc đã nới lỏng chính sách COVID, và cũng vì những lời rêu rao rằng Trung Quốc đẩy lùi COVID nhanh như thế nào. Các nhà phân tích nước ngoài cũng đưa ra nhiều đánh giá lạc quan về kinh tế Trung Quốc. Nhưng trên thực tế, tình hình tại Trung Quốc sẽ khó trở nên tốt đẹp cho đến hết năm 2024, không chỉ bởi vì đại dịch mà còn do những vấn đề về cấu trúc nền kinh tế.
Các nhà tuyên truyền của Trung Quốc nói với chúng ta rằng nền kinh tế Trung Quốc năm nay sẽ “tăng tốc lên 4,8%”. Các nhà phân tích nước ngoài thậm chí còn lạc quan hơn. Goldman Sachs ước tính tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Trung Quốc là 5,5%.
Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc đã tuyên bố chấm dứt chính sách “zero-COVID động” của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) vào ngày 07/12. Phố Wall không mất nhiều thời gian để khởi động cỗ máy tuyên truyền lạc quan về kinh tế Trung Quốc. Morgan Stanley, vào ngày hôm sau, đã đưa ra một ghi chú nghiên cứu dự đoán rằng chứng khoán Trung Quốc sẽ vượt trội so với các thị trường mới nổi và các nước khác trên toàn cầu.
Kể từ đó, các nhà phân tích tài chính đã rất tích cực nói về việc chứng khoán Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng vọt như thế nào trong năm nay.
Chứng khoán có thể tăng trong một thời gian, nhưng nền kinh tế Trung Quốc đang ốm yếu hơn nhiều so với giả định của các nhà phân tích.
Tâm lý tích cực
Trọng tâm của những đánh giá tích cực là việc Trung Quốc đang đẩy lùi COVID-19 nhanh như thế nào.
Vào đêm trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán ở Trung Quốc, thời điểm thường được gọi là “cuộc di cư lớn nhất của con người trên thế giới” và do đó có khả năng là một sự kiện siêu lây lan, ông Wu Zunyou, nhà dịch tễ học trưởng của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh của Trung Quốc, cho biết 80% dân số Trung Quốc đã bị nhiễm bệnh.
Vào cuối kỳ nghỉ lễ, Trung tâm này báo cáo rằng có 6.364 ca tử vong trong các bệnh viện từ ngày 20 đến 26/01, gần bằng một nửa số ca tử vong trong tuần trước đó.
Quan điểm của Bắc Kinh là dịch bệnh đã lên đến đỉnh điểm nên khó có khả năng gia tăng lây lan.
Không có gì ngạc nhiên khi các nhà đầu tư rất vui mừng. Việc nới lỏng COVID là trọng tâm của ý tưởng rằng nền kinh tế Trung Quốc sẽ tạo ra sự tăng trưởng vững chắc. Những người cho rằng thị trường sẽ tích cực lên, được hỗ trợ bởi tuyên truyền của ĐCSTQ và chính quyền trung ương, đưa ra lập luận rằng việc chấm dứt các biện pháp kiểm soát dịch bệnh – Trung Quốc duy trì một trong những hệ thống quy tắc kiểm soát COVID nghiêm ngặt nhất thế giới trong ba năm – sẽ dẫn đến một làn sóng “chi tiêu trả thù”.
“Người tiêu dùng Trung Quốc, bị mắc kẹt trong căn hộ của họ trong thời gian xảy ra đại dịch, đã tích lũy được hơn 2,2 nghìn tỷ USD tiền gửi ngân hàng vào năm ngoái, điều này sẽ thúc đẩy chi tiêu nhiều hơn”, tờ Wall Street Journal đưa tin trong tháng này. The Financial Times đưa ra con số 2,6 nghìn tỷ USD.
Đánh giá tích cực này có đúng không? Có bốn lý do chính để nghi ngờ nó.
4 lý do để nghi ngờ
Đầu tiên, số liệu thống kê về bệnh tật của Trung Quốc là đáng nghi ngờ. “Mô tả về sự đẩy lùi suôn sẻ đối với Covid-19 khiến các nhà khoa học muốn có thêm dữ liệu”, một dòng tiêu đề lịch sự của Wall Street Journal đã viết như vậy.
Bắc Kinh đang yêu cầu thế giới tin rằng SARS-CoV-2, mầm bệnh gây ra căn bệnh này, đang hoạt động ở Trung Quốc theo cách khác biệt so với ở tất cả các nơi khác trên thế giới. Nếu điều này là sai, và gần như chắc chắn là như vậy, thì sẽ có một làn sóng lây nhiễm tiếp theo ở nước này vào mùa xuân này, như các nhà lập mô hình dịch bệnh đã dự đoán.
Thứ hai, ngay cả khi Trung Quốc đã vượt qua COVID như chính quyền khẳng định, thì nền kinh tế vẫn bị ảnh hưởng bởi sự phụ thuộc quá mức vào bất động sản, vốn chiếm gần 30% GDP. Giá cả và doanh số bán hàng trong lĩnh vực này đã sụt giảm kể từ cuối năm 2021, khi Bắc Kinh cuối cùng đã hạn chế các khoản cho vay thiếu thận trọng đối với các nhà phát triển lớn, đáng chú ý nhất là China Evergrande Group, hiện đã vỡ nợ.
Nhà ở rất quan trọng vì nó cũng chiếm khoảng 70% tài sản của tầng lớp trung lưu. Người dân Trung Quốc đã hỗ trợ nền kinh tế bằng chi tiêu khi giá bất động sản tăng lên, bởi vì họ đang thu được lợi nhuận từ việc bán bất động sản hoặc vì “hiệu ứng của cải”, tình huống mà mọi người có xu hướng chi tiêu khi họ cảm thấy tài sản của mình tăng giá trị. Bây giờ, tác động ngược lại của hiệu ứng của cải đang làm giảm tiêu dùng.
“Sự suy thoái của lĩnh vực bất động sản chắc chắn sẽ diễn ra một cách vững chắc vào nửa đầu năm 2023”, Rhodium Group đã báo cáo vào tháng trước, trong một phân tích về triển vọng kinh tế của Trung Quốc.
i rằng “các nhà phân tích nước ngoài về nền kinh tế Trung Quốc đại lục luôn có suy nghĩ viển vông, và giờ đây có một bầu không khí tuyệt vọng”.
Trung Quốc sẽ không có một năm 2023 hay 2024 tốt đẹp. Nhà đầu tư nước ngoài sẽ lại mất tiền ở Trung Quốc.
T.P