Ngày 24/3, UBND huyện Hoàng Sa (Đà Nẵng) phối hợp Trung tâm Lưu trữ quốc gia I tổ chức Triển lãm “Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản tư liệu thế giới Châu bản triều Nguyễn”. Tại Triễn lãm, lần đầu công bố gần 100 văn bản lưu hình dấu và bút tích vua phê là những sử liệu tín thực góp phần làm sáng tỏ vai trò, vị thế của vùng biển Đà Nẵng trong lịch sử tới công chúng.
Triển lãm cũng giới thiệu các hình ảnh, bản đồ về Hoàng Sa, trong đó có bản đồ huyện đảo Hoàng Sa mới nhất bằng tiếng Việt và tiếng Anh của Nhà xuất bản Tài Nguyên – Môi trường và Bản đồ Việt Nam. Giới thiệu những hình ảnh về một thành phố biển xinh đẹp, về hình ảnh những chiến sĩ hải quân đang ngày đêm giữ vững biển trời. Cùng với đó là hình ảnh của những ngư dân vùng biển đang nối tiếp truyền thống vươn khơi bám biển với những chuyến dong thuyền, thả lưới, giăng câu nơi biển khơi.
Ông Đặng Thanh Tùng – Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, Bộ Nội vụ cho biết: Có nhiều Châu bản thể hiện chính sách của triều Nguyễn với Đà Nẵng, đặc biệt đánh giá cao vai trò của Đà Nẵng về kinh tế, thương mại, quân sự và quốc phòng. Đây là những văn bản hành chính được hình thành trong quá trình quản lí nhà nước của vương triều Nguyễn, hội tụ đầy đủ các tiêu chí về tính độc đáo, xác thực, duy nhất và có tầm ảnh hưởng quốc tế. Châu bản triều Nguyễn đã được UNESCO vinh danh là di sản tư liệu thế giới vào năm 2017.
Triển lãm diễn ra từ ngày 24/3 đến hết ngày 31/3/2023 tại Nhà Trưng bày Hoàng Sa.
Dưới triều Nguyễn, vùng biển Đà Nẵng có vai trò đặc biệt quan trọng vì “có vụng biển lớn, vừa rộng vừa sâu có thể chứa được hàng ngàn thuyền ghe, phía ngoài có núi che, không phải lo về sóng gió”. Do đó, các thuyền vận tải công, thuyền tuần tra, thuyền đánh cá và thuyền buôn các nước thường vào cửa biển này trú ẩn khi qua hải phận gặp phải gió lớn.
Bên cạnh đó, Đà Nẵng có vị trí cách Kinh đô không xa nên rất thuận tiện cho việc vận chuyển, liên lạc, quản lý và kiểm soát của triều đình Huế. Vì vậy, vua Minh Mạng lệnh cho “phàm thương thuyền các nước Tây dương đến buôn bán chỉ được đậu ở cửa biển Đà Nẵng”. Đồng thời, cảng biển này cũng là nơi ngoại giao không chính thức đối với các nước phương Tây của nhà Nguyễn và thường là điểm cập bến của các thuyền ra nước ngoài công vụ trở về.
Nhìn nhận Đà Nẵng là nơi “hải cương trọng địa”, “địa đầu quan yếu” nên triều đình Nguyễn đặc biệt chú trọng xây dựng hệ thống phòng thủ ở vùng biển này. Ban đầu, triều đình cho xây dựng các thành đài Điện Hải, An Hải, Định Hải, Phòng Hải, sau lại xây đắp thêm các đồn bảo Trấn Dương và nhiều công trình phòng thủ khác.
T.P