BienDong.Net: Trong bối cảnh tình hình Biển Đông và biển Hoa Đông diễn biến ngày các phức tạp và căng thẳng đe dọa các lợi ích quốc gia của Mỹ ở khu vực thì vấn đề Biển Đông đã trở thành một trong những nội dung chính mà Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã nêu trong chuyến thăm Trung Quốc và Indonesia trung tuần tháng 2/2014.
Chuyến thăm của Ngoại trưởng John Kerry diễn ra ngay sau khi Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ điều trần trước Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ về vấn đề Biển Đông, trong đó thể hiện rõ sự điều chỉnh thái độ của Mỹ trên vấn đề Biển Đông. Do vậy, nội dung các phát biểu của ông John Kerry ở Trung Quốc và Indonesia về vấn đề Biển Đông cũng chính là những nội dung mà ông Daniel Russel đã trình bày tại Hạ viện Mỹ.
Tại Trung Quốc, Ngoại trưởng John Kerry bày tỏ rõ quan điểm của Mỹ trên vấn đề Biển Đông trong cuộc gặp với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình, Ủy viên Quốc vụ Dương Khiết Trì và người đồng nhiệm Vương Nghị. Ông John Kerry yêu cầu Trung Quốc phải làm rõ “đường lưỡi bò”, khẳng định việc Bắc Kinh đưa ra yêu sách “đường lưỡi bò” là vi phạm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982. Ông Kerry nêu mạnh quan ngại của Mỹ đối với những hoạt động cụ thể của Trung Quốc như hải quân Trung Quốc chiếm giữ và cản trở việc tiếp cận bãi cạn Scarborough, ban hành các quy định mới hạn chế đánh bắt cá ở các khu vực tranh chấp ở Biển Đông. Ngoại trưởng Kerry nhấn mạnh cần có cơ chế ôn hòa dựa trên luật pháp quốc tế và không đối đầu; cần giải quyết các khác biệt thông qua biện pháp hòa bình, không đối đầu, tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật biển 1982. Ông khẳng định mặc dù Mỹ chưa thông qua Luật biển 1982 nhưng Mỹ tuân thủ các quy định của Luật biển 1982 và hy vọng các nước khác cũng làm như vậy.
Về khu vực nhận diện phòng không ADIZ, Mỹ nêu quan ngại về việc đưa ra tuyên bố một cách đơn phương, việc có các quyết định đơn phương, không tuyên bố trước có thể gây ra thách thức đối với một số nước và do đó ảnh hưởng đến ổn định khu vực; khuyến khích Trung Quốc tuân thủ những chuẩn mực cao nhất về thông báo trước, can dự, chia sẻ thông tin với các nước khác để giảm nguy cơ gây hiểu lầm về các quyết định như vậy. Ông Kerry còn nhấn mạnh các quyết định trong tương lai cần được thực hiện một cách minh bạch, mở, có trách nhiệm và cần tính đến quan ngại của các bên liên quan về những hành động như vậy.
Trong chuyến thăm Indonesia, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nêu vấn đề Biển Đông trong cả cuộc gặp với Tổng thư ký ASEAN Lê Lương Minh và cuộc gặp Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia Netagawa Marty. Ông John Kerry khẳng định và nhấn mạnh vai trò, vị trí quan trọng của ASEAN nói chung và Indonesia nói riêng trong việc duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực, cũng như trong việc quản lý xung đột.
Tại cuộc họp báo chung với Ngoại trưởng Netagawa Marty, Ngoại trưởng John Kerry đã bày tỏ quan điểm mạnh mẽ về vấn đề Biển Đông. Ông Kerry nhấn mạnh tất cả các nước, dù lớn hay nhỏ, đều phải tuân thủ luật pháp quốc tế; các bên tranh chấp cần căn cứ vào luật pháp quốc tế để xác định yêu sách của mình và giải quyết các tranh chấp một cách hòa bình trong khuôn khổ luật pháp quốc tế; nhấn mạnh hòa bình ổn định khu vực phụ thuộc một phần vào việc xây dựng COC, tiến trình xây dựng COC càng kéo dài thì căng thẳng càng “âm ỉ” và nguy cơ về một tính toán sai lầm bùng phát xung đột sẽ càng cao.
Đáp lại, Ngoại trưởng Indonesia Netagawa Marty tái khẳng định cam kết của Indonesia trong thúc đẩy dàn xếp hòa bình những xung đột ở Biển Đông, nhất là thúc đẩy để đạt được COC càng sớm càng tốt. Ngoại trưởng John Kerry đánh giá cao vai trò của Indonesia trong việc thúc đẩy đàm phán về COC giữa ASEAN và Trung Quốc.
Các chuyên gia nghiên cứu quốc tế đều cho rằng sở dĩ Mỹ có thái độ mạnh mẽ hơn trên vấn đề Biển Đông là do những hành động gây hấn thời gian qua ở Biển Đông không chỉ xâm phạm các quyền và lợi ích của các nước ven Biển Đông mà đã ảnh hưởng đến lợi ích chiến lược của Mỹ ở khu vực.
Dư luận đánh giá chuyến đi Trung Quốc và Indonesia của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry là kịp thời, những thông điệp liên quan đến vấn đề Biển Đông mà ông buộc Trung Quốc phái có sự cân nhắc thận trọng hơn trong hành xử với các nước láng giềng ở Biển Đông.
BDN