Tờ báo hàng đầu của Trung Quốc mới đây có hai bài viết chỉ trích các cán bộ về hưu vẫn can dự vào công việc của chính quyền, động thái được giới phân tích xem như cáo chung cho “chính trị nguyên lão” trên chính trường nước này.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải) trong lần gặp gỡ các lãnh đạo lão thành nhân kỷ niệm 65 năm Quốc khánh Trung Quốc, ngày 30/9/2014 tại Đại lễ đường nhân dân. Ảnh: Reuters
People’s Daily, tờ báo của đảng Cộng Sản Trung Quốc, không nêu tên cụ thể những cựu lãnh đạo nào đang tiếp tục gây ảnh hưởng trên chính trường trong các bài viết đăng tải tuần này, nhưng các nhà phân tích tin rằng, nó cho thấy Chủ tịch Tập Cận Bình muốn giảm thiểu ảnh hưởng của các “lão thần”.
Trong bài viết vào thứ hai, tờ báo đảng đã chỉ trích “những cán bộ đã về hưu”. “Họ không chỉ cài cắm những người thân quen để tạo điều kiện cho họ duy trì ảnh hưởng trong tương lai,…mà còn tiếp tục nhúng tay vào những vấn đề quan trọng của tổ chức họ từng làm việc dù đã thôi nhiệm nhiều năm”, bài báo viết.
Sau đó, People’s Daily tiếp tục đăng bài bình luận, kể chuyện các cố lãnh đạo Đặng Tiểu Bình và Trần Vân đã nỗ lực ra sao để cùng xây dựng hệ thống quy định tuổi về hưu cho các lãnh đạo của đảng. Bài viết còn so sánh việc nghỉ hưu của lãnh đạo giống như quá trình nguội đi của một ly trà nóng. “Trà phải nguội đi sau khi khách ra về, nếu không nó sẽ hỏng”,People’s Daily viết. “Cần phải hình thành một quy tắc rằng khi ai đó rời nhiệm sở, họ phải để lại phía sau những quan điểm của mình”.
Cách dùng từ ẩn dụ trong bài viết này đang tạo ra nhiều bàn luận trên trang blog Sina Weibo của Trung Quốc. “Sẽ ra sao nếu ly trà gừng đó vẫn muốn tiếp tục nóng như trước? Trong trường hợp đó, nó phải bị đổ bỏ”, một người dùng viết.
Các bài viết xuất hiện khi giới lãnh đạo Trung Quốc được tin là đang có cuộc họp cấp cao không chính thức tại khu nghỉ dưỡng Bắc Đới Hà, tỉnh Hà Bắc, để đưa ra những quyết sách quan trọng.
Nhà quan sát chính trị tại Bắc Kinh Zhang Lifan cho rằng, hệ thống chính trị của đại lục từ lâu vẫn cho phép các lãnh đạo về hưu có những quyền lực đáng kể, nhưng điều đó khiến các nhà lãnh đạo đương nhiệm không hài lòng.
“Thông điệp ở đây là các lãnh đạo về hưu nên ngừng can dự”, AFP dẫn lời ông Zhang nói. Ông này phân tích rằng giới chức Trung Quốc nhìn thấy các thách thức đối với quyền lực của họ khi những phe cánh chính trị đang hình thành với sự giúp sức của các cựu lãnh đạo.
Các nhà lãnh đạo đương nhiệm đang phải đối diện với nhiều kháng cự, và giờ muốn đặt dấu chấm hết cho việc nhiều người về hưu nhưng vẫn chỉ đạo, ông Zhang cho biết thêm.
Chiến dịch chống tham nhũng mà chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tiến hành đã chạm đến nhiều “hổ lớn”, một số trong đó là thân cận của các cựu lãnh đạo. Những cái tên nổi bật có thể kể đến là cựu Chủ nhiệm Ủy ban Chính pháp Chu Vĩnh Khang, hai cựu phó chủ tịch Quân ủy trung ương Từ Tài Hậu và Quách Bá Hùng, cựu phó chánh văn phòng Trung ương đảng Lệnh Kế Hoạch.
Giáo sư kinh tế học Hu Xingdou, đến từ Viện công nghệ Bắc Kinh, tin rằng bài bình luận trên People’s Daily cho thấy “sự can dự của những cựu lãnh đạo đảng đang đến hồi kết”.
Giáo sư về Trung Quốc tại Đại học Monash Warren Sun cũng nhận định đây là cảnh báo nhắm tới các cựu lãnh đạo của đảng Cộng Sản Trung Quốc, cho thấy khả năng kiểu “chính trị nguyên lão” tại nước này sẽ kết thúc từ đây.
“Điều này giúp lãnh đạo đương nhiệm của Trung Quốc cảm thấy thoải mái hơn, khởi đầu cho những nỗ lực hầu như bất khả thi để hình thành một quy tắc mới giúp chấm dứt kiểu chính trị nguyên lão. Quan trọng hơn, nó sẽ tạo ra một văn hóa chính trị lành mạnh hơn tại mọi cấp trong bộ máy chính quyền khổng lồ của Trung Quốc”, Sun nói.