Theo tờ The Sydney Morning Herald (SMH), Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ đã lên tiếng chỉ trích xu thế “luật của kẻ mạnh” đang trỗi dậy tại biển Đông vào ngày hôm qua (16/3).
Ảnh chụp của máy bay do thám Mỹ trên đảo nhân tạo do Trung Quốc bồi đắp trái phép tại biển Tây Philippine ngày 21/5/2015. (Ảnh: chụp màn hình YouTube)
Phát biểu tại cuộc hội thảo ở thủ đô Canberra của Úc vào ngày hôm qua (16/3), mặc dù không nêu đích danh Trung Quốc nhưng Đô đốc Scott Swift đã tố cáo “một số quốc gia” về các hoạt động “xây dựng cơ sở và quân sự hóa một cách hung hăng chưa từng thấy” tại khu vực tranh chấp.
Ông Swift cảnh báo một bầu không khí bất ổn đã nảy sinh từ việc “bồi đắp hàng ngàn héc-ta đất, cùng với việc xây dựng các doanh trại mới, cảng nước sâu, phi đạo dài, radar cực mạnh, triển khai tên lửa đất đối không và nhiều phi đội máy bay hải quân”.
Hồi tháng 12/2015, Đô đốc Swift đã từng cảnh báo nguy cơ xảy ra một cuộc chạy đua vũ trang ở biển Đông. Khi đó, Reuters dẫn lời ông phát biểu tại Hawaii: “Lo ngại của tôi là sau nhiều thập kỷ hòa bình và thịnh vượng, chúng ta bắt đầu thấy ‘luật của kẻ mạnh’ quay trở lại khu vực.”
Theo RFI, ông Swift có một “cảm giác rõ rệt” là chiều hướng dùng sức mạnh để áp đặt luật lệ đã trở lại khu vực kể từ khi Thế chiến thứ II kết thúc. Nếu luật kẻ mạnh thắng thế tại biển Đông, điều đó sẽ tác động đến kinh tế toàn cầu và luật quốc tế.
Trong một diễn biến khác, Reuters đưa tin Trung Quốc thành lập trung tâm cảnh báo sóng thần trên biển Đông. Theo đó, cùng ngày 16/3, Giám đốc Cục Hải dương nhà nước Trung Quốc, ông Wang Hong, thông báo trung tâm này đang được xây dựng nhưng đã thực hiện các hoạt động ban đầu như ban hành cảnh báo sóng thần đến cộng đồng quốc tế, bao gồm các nước trong khu vực biển Đông. Tuy nhiên, ông không cho biết chi tiết địa điểm của trung tâm này được đặt ở đâu.
Từ lâu, Mỹ đã lên tiếng quan ngại về việc Bắc Kinh ráo riết tìm cách thiết lập quyền kiểm soát tại biển Đông, đe dọa quyền tự do hàng hải tại khu vực được xem là một trong những tuyến đường thủy nhộn nhịp nhất trên thế giới.
Cũng theo Reuters, cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia Hishammuddin thông báo sẽ có cuộc họp với người đồng cấp Úc Marise Payne và gặp gỡ các đối tác Philippines, Việt Nam để thảo luận về các hoạt động leo thang quân sự của Trung Quốc ở biển Đông bởi Malaysia không thể đơn phương ngăn chặn Bắc Kinh.
Ông Hishammuddin sẽ bàn bạc cùng bà Payne các phương thức để thúc đẩy các nỗ lực buộc Trung Quốc phải thực thi lời hứa không lắp đặt các thiết bị quân sự ở biển Đông. Ông cho biết Malaysia buộc phải có hành động đẩy lùi bước tiến của Trung Quốc nếu các thông tin từ các nguồn khác nhau về việc Trung Quốc lắp đặt thiết bị quân sự ở Trường Sa là chính xác.