Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan) vừa có tân tổng thống Thái Anh Văn, bà có học vị Thạc sĩ của Đại học Cornell (Mỹ) và Tiến sĩ Học viện Kinh tế – Chính trị London (Anh). Năm 1984 Thái Anh Văn trở về nước tham gia giảng dạy Đại học, là một giáo chức bình thường, trong hàng loạt biến cố bất ngờ, bà Thái Anh Văn đã bước lên đỉnh cao vũ đài chính trị.
Trước ống kính truyền thông, bà Thái Anh Văn khiến người ta có ấn tượng là một người hướng nội, nguội lạnh, hiếm khi thấy được trạng thái cảm xúc mạnh mẽ. Với Thái Anh Văn, bên ngoài dáng vẻ của một học giả ẩn chứa ý chí cứng cỏi như gang thép. Điều gì đã tạo nên tính cách của bà như thế? Bài này sẽ gom lại những hình ảnh trong suốt cuộc đời bà để hé mở phần nào câu trả lời.
Bài Thái Anh Văn là người Phong Cảng thuộc làng Hương Sơn, huyện Bình Đông, Đài Loan, sinh ở quận Trung Sơn – Đài Bắc. Cha của bà là Thái Khiết Sinh (Cai Jiesheng, 蔡洁生) khởi nghiệp từ nghề sửa xe, sau đó sự nghiệp thành đạt, bà Thái Anh Văn là con gái út trong nhà nên được cha mẹ cưng chiều.
Bà Thái Anh Văn thời nhỏ (trái) và anh trai (Ảnh: Internet).
Thời học sinh
Thời cấp ba, bà Thái Anh Văn học ở Trung Sơn, lên Đại học bà thi vào khoa Luật Đại học Quốc gia Đài Loan. Sau khi tốt nghiệp năm 1978, đến Mỹ học chuyên sâu tại Đại học Cornell, giành được học vị Thạc sĩ, sau đó lại học lên Tiến sĩ tại Học viện Kinh tế – Chính trị London (Anh), lấy được văn bằng Tiến sĩ năm 1984.
Thời học sinh của bà Thái Anh Văn (Ảnh: Internet)
Bà Thái Anh Văn chụp cùng các bạn thời Đại học (Ảnh: Internet) 
Thái Anh Văn (phải) thời học Tiến sĩ tại Anh, người chị ruột Thái Anh Lâm đã đi cùng đến Anh (Ảnh: Internet).
Về nước
Trở về Đài Loan, từ 1984 – 1990, Thái Anh Văn là Phó Giáo sư Khoa Luật Đại học Chính trị. Từ 1991 – 1993 bà nhậm chức ở Viện Nghiên cứu Ngoại thương Đại học Đông Ngô kiêm Giáo sư Khoa Luật, năm 1993 nhậm chức Giáo sư Khoa Thương mại Quốc tế Đại học Chính trị.
Bà Thái Anh Văn trở thành giáo chức sau khi học xong Tiến sĩ ở Anh và trở về Đài Loan (Ảnh: Internet).
Đời sống tình cảm
Trong thời gian học tại Đại học Cornell, bà Thái Anh Văn từng có tình cảm với một người bạn trai, nhưng người bạn trai này đã bất ngờ qua đời trong một tai nạn leo núi. Sau đó khi đến Anh học Tiến sĩ, người yêu thứ hai của bà Thái Anh Văn cũng qua đời vì tai nạn bất ngờ. Vì Thái Anh Văn sống quá kín đáo nên ít người biết về những chuyện này nếu không nhờ truyền thông đào bới thông tin.
Hiện nay Thái Anh Văn sống một mình, trong nhà nuôi hai con mèo, một con tên Thái Tư Tưởng, con kia tên Thái A Tài (Ảnh: Facebook Thái Anh Văn).
Tham gia chính trị
Một lần vô tình bà Thái Anh Văn được người bạn thân mời làm Cố vấn tạm thời cho Cục Thương mại của Bộ Kinh tế. Năm 1993, Thái Anh Văn trở thành Cố vấn Luật cấp cao Tổ chức Kinh tế Quốc tế thuộc Ban Kinh tế Viện Hành chính Đài Loan, phụ trách đàm phán thương mại quốc tế, sau nhậm chức Ủy viên Ủy ban vấn đề Trung Quốc Đại Lục thuộc Viện Hành chính, Ủy viên tư vấn Ban Quốc an Quốc gia. Sau năm 2000, bà Thái Anh Văn chính thức bước vào vũ đài chính trị, lần lượt nhậm chức Chủ tịch Ủy ban vấn đề Trung Quốc Đại Lục (2000 – 2004) và Viện phó Viện Hành chính (2006 – 2007).
Lúc này, phong cách của bà Thái Anh Văn khác hẳn, tại Quốc hội, bà luôn là người ứng đối sắc xảo và thể hiện khả năng quan sát tinh tế, gây ấn tượng mạnh với nhiều người.
Hội đàm Koo-Wang lần thứ hai giữa hai bờ vào tháng 10/1998, bà Thái Anh Văn với thân phận là Ủy viên Ủy ban vấn đề Trung Quốc Đại Lục đã theo nhà hoạch định chính sách Koo Chen-Fu đến Trung Quốc. Hình chụp tại Đài kỷ niệm Tôn Trung Sơn ở Hương Sơn – Bắc Kinh (Ảnh: Internet).
Tham gia Đảng Dân tiến
Năm 2004, bà Thái Anh Văn tham gia Đảng Dân tiến. Năm 2008, Đảng Dân tiến bị thất bại trong tranh cử, rơi vào bối cảnh như rắn không đầu, khi đó bà Thái Anh Văn dù tuổi Đảng còn non nhưng được ông Viện trưởng Viện Nghiên cứu Trung ương Lý Viễn Triết (Yuan T. Lee, 李远哲) khuyên tranh cử chức Chủ tịch Đảng. Bà Thái Anh Văn đồng ý. Ngày 18/5, Thái Anh Văn trở thành nữ Chủ tịch đầu tiên của Đảng Dân chủ Tiến bộ (tỷ lệ phiếu trúng 57,14%).
Bà Thái Anh Văn luôn biết lắng nghe ý kiến của mọi người, có năng lực điều phối cùng khả năng ra quyết sách kịp thời nên đã giúp Đảng Dân tiến xây dựng được hình ảnh tốt đẹp; ngoài ra bà cũng giải quyết được nguy cơ tài chính với số nợ hơn 200 triệu Đài tệ của Đảng.
Tranh cử thất bại
Con đường chính trị của Thái Anh Văn không phải khi nào cũng thuận lợi, trong tranh cử Thị trưởng thành phố Tân Bắc năm 2010, Thái Anh Văn đã thua ông Chu Lập Luân (Eric Chu, 朱立伦), trong tranh cử Tổng thống hai năm sau cũng thất bại.
Có ý kiến nhận định, đối với những nhân vật chính trị bình thường thì rất khó làm lại sau thất bại quan trọng, nhưng bà Thái Anh Văn liên tục gặp hai thất bại quan trọng vẫn không nản chí. Năm 2012, khi thất bại trong tranh cử Tổng thống bà đã nói: “Bạn có thể khóc nhưng không được nản chí. Bạn có thể đau buồn nhưng không được đầu hàng; lần này chúng ta đã lên gần tới đỉnh núi, chỉ cần cố gắng là lần sau chúng ta sẽ hoàn thành nốt quãng đường cuối cùng này”. Những lời chân tình của bà đã làm cảm động nhiều người, cho thấy ý chí cứng cỏi và lý trí mạnh mẽ của Thái Anh Văn.
Video: Ngày 14/1/2012, Thái Anh Văn diễn thuyết sau thất bại trong tranh cử Tổng thống.
Nữ nguyên thủ đầu tiên của Trung Hoa Dân Quốc
Sau thất bại trong tranh cử Tổng thống năm 2012, Thái Anh Văn nhanh chóng lấy lại tinh thần. Bà không chỉ thành lập được Quỹ Giáo dục Tiểu Anh mà còn tổ chức Ban Cố vấn Chính sách để nghiên cứu những chính sách quan trọng đưa vào cuộc sống. Qua hai năm không ngừng phấn đấu, Thái Anh Văn đã thắng cử trong lần tranh cử cùng ông Cửu Nhất Hợp (Jiuhe Yi, 九合一) năm 2014; năm 2015 bà lại tiếp tục tham gia tranh cử Tổng thống và giúp Đảng Dân tiến lần đầu tiên lên nắm quyền.
Năm 2015, trong bình chọn nhân vật nữ xuất sắc, Thời báo Tài chính của Anh đã chỉ ra, nếu bà Thái Anh Văn trúng cử sẽ trở thành nhân vật nữ người Hoa có quyền lực nhất. Về vấn đề này, Thái Anh Văn phát biểu, việc quan trọng hơn đối với bà là giúp Đài Loan phát triển mạnh mẽ hơn để người dân được hạnh phúc, an cư lạc nghiệp.
Với việc bà Thái Anh Văn trúng cử, bà trở thành nguyên thủ châu Á đầu tiên không có xuất thân từ gia đình chính trị, và vùng Đông Á có nữ Tổng thống thứ hai (sau nữ Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye).
Ngày 27/11/2015, bà Thái Anh Văn cùng trợ lý Trần Kiến Nhân đến đăng ký tại Ủy ban Bầu cử Trung ương (Ảnh: Đại Kỷ Nguyên). 
Bà Thái Anh Văn vận động bầu cử Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc ngày 16/1/2016 tại trụ sở chính (Ảnh: Đại Kỷ Nguyên)