Trung Quốc hôm nay ngang nhiên yêu cầu Philippines ngừng thúc đẩy tiến trình tố tụng vụ kiện Biển Đông mà Manila đưa lên Tòa thường trực đồng thời kêu gọi đàm phán song phương.
Trung Quốc xây đảo nhân tạo phi pháp ở đá Xu Bi thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Ảnh chụp tháng 12/2015. Ảnh: DigitalGlobe
“Trung Quốc kêu gọi Philippines ngừng ngay các hành vi sai trái trong việc thúc đẩy quá trình tố tụng và quay trở lại con đường đúng đắn là giải quyết các tranh chấp trên Biển Đông thông qua đàm phán song phương với Trung Quốc”, SCMP dẫn tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 8/6 viết.
Bộ này còn cho rằng Trung Quốc “kiên định với lập trường: không chấp nhận và không tham gia vụ kiện đồng thời sẽ giải quyết tranh chấp thông qua đàm phán song phương”.
Nước này cũng thể hiện không công nhận thẩm quyền xét xử của Tòa án Trọng tài Thường trực (PCA) ở The Hague, Hà Lan về vụ Philippines kiện Bắc Kinh về yêu sách “đường 9 đoạn”.
Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc được đưa ra chỉ vài tuần trước khi PCA ra phán quyết cuối cùng về vụ kiện “đường 9 đoạn”.
Tổng thống mới đắc cử của Philippines, ông Rodrigo Duterte, trước đó đề xuất hội đàm đa phương với Mỹ, Nhật Bản, Australia và các nước có tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông. Ông Duterte từng khẳng định Manila sẽ không nhượng bộ Bắc Kinh trong vấn đề Biển Đông.
Trung Quốc ngang ngược tuyên bố chủ quyền với 80% diện tích Biển Đông thông qua yêu sách “đường 9 đoạn” hay “đường lưỡi bò”. Nước này cũng liên tục bồi lấp, xây dựng loạt cơ sở hạ tầng trên các đảo nhân tạo và âm mưu quân sự hóa Biển Đông. Ngày 22/1/2013, Philippines đệ đơn lên PCA, kiện cách Trung Quốc giải thích và áp dụng Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982. Tòa quốc tế sẽ phán quyết cách giải thích của Trung Quốc về “đường lưỡi bò” có phù hợp hay không phù hợp UNCLOS.
Manila tranh luận rằng yêu sách “đường 9 đoạn” của Trung Quốc là không có hiệu lực vì nó vi phạm UNCLOS về vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) và hải phận. Vụ kiện còn liên quan tới hàng chục mỏm đá, đảo san hô, bãi cát và đá ngầm, ví dụ bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham.
Theo giới quan sát, phán quyết của PCA nếu có lợi cho Philippines cũng đồng nghĩa với việc khiến Trung Quốc mất mặt trên trường quốc tế và có thể tạo cho Mỹ nhiều lý do để hỗ trợ đồng minh Philippines. Việc Trung Quốc “phớt lờ” phán quyết của PCA cùng việc nước này quyết định leo thang căng thẳng trên Biển Đông sẽ chỉ dẫn tới sự hiện diện lớn hơn của quân đội Mỹ tại khu vực, theo chiến dịch thực thi “quyền tự do hàng hải”.