Theo tờ Regnum (Nga), nhiều khả năng khách hàng châu Á mua xe bọc thép chiến đấu VN-4 do Trung Quốc là Việt Nam.
Đồn đoán
Tờ báo này đã trích dẫn tin tức từ truyền thông Trung Quốc đưa tin rằng, Tập đoàn thiết bị quốc phòng phương Bắc Trung Quốc đã ký một hợp đồng mới về việc cung cấp loại xe bọc thép VN-4 cho nước ngoài.
Theo một số thông tin chưa được xác nhận, khách hàng mua VN-4 là một quốc gia châu Á, rất có thể là Việt Nam.
Đại diện của Tập đoàn Phương Bắc cho biết: “Chúng tôi đã đạt được một số thỏa thuận nhất định với các khách hàng tiềm năng ở châu Á và châu Phi. Đến cuối năm 2016, tổng số VN-4 xuất khẩu ra ngoài Trung Quốc, có thể đạt đến 430 xe”.
Theo giới thiệu của nhà sản xuất, VN-4 là xe bọc thép được thiết kế để thực hiện nhiều nhiệm vụ khác nhau, xe có trọng lượng hơn 9 tấn, có thể sử dụng để thực hiện nhiệm vụ tuần tra biên giới, thực hiện các nhiệm vụ chống khủng bố, trấn áp bạo động… xe có thể chịu được đạn 7,62 mm bắn cở cự ly gần.
Trước khi xuất hiện thông tin này, hồi năm 2013, chính phủ Venezuela đã mua khoảng trên 130 xe bọc thép của Trung Quốc. Đến tháng 2/2016, Kenya đã đặt mua 30 chiếc.
Nhận định của nước ngoài
Được biết, đây không phải là lần đầu tiên truyền thông nước ngoài đưa tin Việt Nam mua sắm vũ khí Trung Quốc, phản ứng trước những thông tin này, nhà nghiên cứu Richard Bitzinger thuộc Khoa nghiên cứu quốc tế (RSIS) của ĐH Nanyang (Singapore) cho rằng, Việt Nam và Singapore là 2 quốc gia tại Đông Nam Á sẽ không bao giờ mua vũ khí có nguồn gốc Trung Quốc.
Theo chuyên gia này, có thể còn quá sớm nếu dự đoán rằng Trung Quốc sẽ trở thành nhà xuất khẩu vũ khí hiện đại lớn bởi Bắc Kinh vẫn còn phải đối mặt với rất nhiều thách thức đáng kể trong việc đưa sản phẩm này vào thị trường. Tuy nhiên, có thể dù sớm hay muộn thì Trung Quốc vẫn sẽ thu được những thành công trong việc mở rộng doanh số bán vũ khí trên toàn cầu.
Trong bài viết đăng hồi đầu năm 2014, tờ New York Times của Mỹ cho rằng hiện nay Trung Quốc đã nổi lên như là một nhà xuất khẩu vũ khí hiện đại lớn. Theo truyền thống, thị trường vũ khí toàn cầu thường do một nhóm các nhà cung cấp chủ yếu là ở phương Tây thống trị như: Mỹ, Nga, Anh, Pháp và gần đây là Israel.
Tuy nhiên, Trung Quốc đang tỏ ra rất nghiêm túc trong cuộc chiến cạnh tranh nhằm phá vỡ thế độc quyền này bằng việc đưa ra những giá chào bán cực thấp. Theo New York Times, danh sách “hàng hóa” của Trung Quốc hiện đã mở rộng ra cả máy bay không người lái (kiểu Predator), hệ thống phòng không tương tự như tên lửa Patriot của Mỹ và thậm chí là cả tiêm kích tàng hình.
Kết quả là Trung Quốc đã chính thức trở thành 1 trong 5 nhà xuất khẩu vũ khí lớn toàn cầu với doanh thu trung bình khoảng 2 tỷ USD/năm. Họ đang mở rộng nhóm khách hàng truyền thống ở Nam Á, châu Phi và cũng bắt đầu thâm nhập thị trường Mỹ Latinh, Trung Đông. Thậm chí là một quốc gia thuộc khối NATO là Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã ký hợp đồng mua hệ thống tên lửa phòng không HQ-9 của Trung Quốc với giá 4 tỷ USD.
Tuy nhiên, còn quá sớm để có thể coi Trung Quốc là quyền lực mới trong ngành công nghiệp vũ khí toàn cầu. Với những hệ thống công nghệ cao như chiến đấu cơ siêu thanh, tàu ngầm, vũ khí dẫn đường chính xác…
Hầu hết các thương vụ lớn của Trung Quốc mới chỉ nhắm đến các khách hàng ít tiền như Pakistan hay Bangladesh. Theo thống kê của tạp chí quân sự nổi tiếng “HIS Jane’s”, riêng hai quốc gia này dã chiếm tới hơn � tổng lượng xuất khẩu vũ khí của Trung Quốc trong năm 2012.
Ngoài ra, không ai có thể đảm bảo Trung Quốc sẽ duy trì được lượng khách hàng của mình trong dài hạn. Đơn cử như Myanmar đã mua một lượng lớn vũ khí Trung Quốc trong những năm 1990 và đầu thập niên 2000 nhưng đã giảm mạnh trong những năm gần đây. Iran cũng vậy, từ nhiều năm qua Tehran đã cố tình lờ Bắc Kinh mỗi khi có ý định mua vũ khí mới.
Ngoài một số sản phẩm công nghệ cao mang tính cạnh tranh như tên lửa đạn đạo HQ-9 SAM hay C-802 chống hạm, hầu hết vũ khí Trung Quốc bán ra đều là loại bình dân hay đơn giản như xe vũ trang hạng nhẹ, hệ thống pháo, máy bay tuần tra, tên lửa SAM vác vai…
Một trong những loại hàng bán chạy nhất của Trung Quốc là máy bay tiêm kích huấn luyện K-8, phù hợp với những nước ít tiền hoặc không có điều kiện để vận hành tiêm kích hiện đại. Nhiều hệ thống vũ khí, mặc dù đã được Bắc Kinh liên tục quảng bá, tâng bốc như chiến đấu cơ J-10, JF-17… nhận được rất ít đơn đặt hàng.
Điều đáng nói hơn là Trung Quốc có nhiều thứ “không thể bán” như các loại vũ khí biến đổi, đạn thông minh, hệ thống giám sát theo dõi, hệ thống chiến đấu hiện đại và thiết bị điện tử phòng vệ. Tờ New York Times cho biết, Angeria đã từng đặt mua tàu hộ tống Trung Quốc nhưng trang bị radar, phụ tùng liên lạc lại là của Pháp.
Trong lĩnh vực tên lửa và máy bay không người lái, dù đã rất cố gắng sao chép, đánh cắp công nghệ nhưng Trung Quốc còn rất lâu mới có thể đuổi kịp các nước phương Tây.
Dù chất lượng đáng lo ngại như vậy nhưng bằng sức ảnh hưởng kinh tế, thương mại của mình, Bắc Kinh vẫn tác động được tới quyết định mua sắm vũ khí của một số nước Đông Nam Á. Myanmar đã mua máy bay huấn luyện K-8, xe bọc thép, tàu hộ tống và tàu khu trục nhỏ trang bị tên lửa hành trình chống hạm.
Campuchia và Malaysia đã mua tên lửa SAM. Lào mua máy bay trực thăng và máy bay vận tải hạng nhẹ. Mới đây, Thái Lan đã mua 2 tàu khu trục nhỏ còn Indonesia không chỉ mua tên lửa SAM, tên lửa hành trình chống hạm mà còn hợp tác với Trung Quốc để phát triển lĩnh vực tên lửa của mình.
Theo các chuyên gia quốc tế, với nhiều nước Đông Nam Á, việc mua vũ khí Trung Quốc mang tính chính trị nhiều hơn là xuất phát từ nhu cầu thực sự.