Thủ tướng Malaysia Najib Abdul Razak đã đến Bắc Kinh trưa nay 31.10, bắt đầu chuyến công du 6 ngày đến Trung Quốc, dự kiến sẽ có thảo luận về tăng cường hợp tác quốc phòng.
Chủ tịch Trung Quốc và Thủ tướng Malaysia.
Hãng tin Bernama của Malaysia cho biết Thủ tướng Najib sẽ hội đàm người đồng cấp Lý Khắc Cường vào ngày mai 1.11 trước khi gặp Chủ tịch Tập Cận Bình vào 3.11. Hai thủ tướng sẽ chứng kiến việc ký kết hơn 10 thoả thuận và biên bản ghi nhớ giữa chính phủ hai nước trong lĩnh vực quốc phòng, kinh tế, nông nghiệp, giáo dục, tài chính và xây dựng.
Ông Najib được Tân Hoa xã trích phát biểu nói rằng hợp tác quân sự sẽ là vấn đề trọng điểm trong chuyến công du đến Trung Quốc lần này. Trung Quốc và Malaysia sẽ hoàn tất “thỏa thuận quốc phòng quan trọng” đầu tiên của hai bên.
“Thỏa thuận quốc phòng (với Malaysia) sẽ là thành công lớn có tính chiến lược và ngoại giao đối với Trung Quốc. Điều này khiến Mỹ phải lo lắng”, ông Shi Yinhong, một chuyên gia về quan hệ quốc tế tại đại học Renmin nhận định về quan hệ giữa Trung Quốc và Malaysia. “Tuy nhiên Malaysia sẽ không đồng ý đưa vấn đề cho thuê cảng biển ra với Trung Quốc”, ông nói tiếp.
Chuyến đi lần này của ông Najib diễn ra trong lúc quan hệ giữa Malaysia và Mỹ vừa có những “gợn sóng“ dù không lớn những cũng đủ đẩy Kuala Lumpur đến gần hơn với Bắc Kinh. Vừa qua, Bộ Tư pháp Mỹ bắt đầu khởi kiện liên quan đến vụ điều tra rửa tiền tại quỹ đầu tư nhà nước Malaysia 1MDB.
“Trung Quốc coi Malaysia là đối trọng quan trọng trong khối ASEAN, một quốc gia cũng có yêu sách chủ quyền ở Biển Đông mà Bắc Kinh tin rằng có thể giải quyết vấn đề tranh chấp một cách dễ dàng”, ông Mustafa Izzuddin, chuyên gia của Viện ISEAS-Yusof Ishak ở Singapore phát biểu, theo CNBC.
Malaysia có tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông. Tuy nhiên Kuala Lumpur lâu nay áp dụng chính sách “nhượng bộ” và tránh đối dầu vì không muốn làm mất lòng Bắc Kinh; trong khi Trung Quốc đang là đối tác kinh tế lớn của Malaysia.
“Trung Quốc biết ông Najib cần Bắc Kinh giúp đỡ hơn, vì vậy sẽ đón tiếp ông như một thượng khách thuộc hàng ‘5 sao’ để qua đó gửi một thông điệp cho thế giới thấy rằng Trung Quốc đang có Malaysia trong tay”, ông James Chin, Giám đốc Viện châu Á tại đại học Tasmania (Úc) bình luận.
Ông Chin cho rằng Bắc Kinh có thể sử dụng vụ 1MDB, vốn đang mang tai tiếng cho chính phủ của ông Najib, để “dỗ ngọt” Kuala Lumpur. “Trung Quốc sẽ dùng tiền để cứu 1MDB khỏi bị phá sản và bằng cách này Bắc Kinh sẽ giữ ông Najib ở phía mình”, ông Chin giải thích.
Giới quan sát cho rằng Thủ tướng Najib muốn tiến gần về phía Bắc Kinh như Tổng thống Philippines Duterte đang làm.
Bắc Kinh đang dẫn đầu trong nỗ lực lôi kéo các quốc gia ASEAN đứng về phe mình, trong khi Mỹ phải đối mặt với những thất bại trong chiến dịch xoay trục về châu Á, South China Morning Post nhận định. Dẫu vậy, các nhà quan sát cho rằng còn rất lâu Trung Quốc mới có thể thành công trong việc đẩy các quốc gia Đông Nam Á ra xa Washington và tiến gần Bắc Kinh hơn.