Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte nêu khả năng tuần tra trên biển chung với hai nước ASEAN và cũng dọa quay sang Nga nếu Mỹ không chịu bán vũ khí cho nước này.
Tổng thống Philippines và Tổng thống Indonesia trò chuyện trong Hội nghị cấp cao ASEAN tại Lào vừa qua – Ảnh: AFP
Theo báo Inquirer của Philippines ngày 3-11, Tổng thống Duterte đang thúc giục Malaysia và Indonesia cùng Philippines tuần tra chung trên biển để chống cướp biển, nạn bắt cóc con tin và các loại tội phạm ngoài biển khác trong vùng biển chung của ba nước
Ông cho biết muốn thảo luận với Thủ tướng Malaysia Najib Razak về vấn đề này trong chuyến thăm chính thức đến thủ đô Kuala Lumpur tuần này.
“Chúng tôi có nhiều chuyện cần thảo luận với nhau về chuyện cướp biển ở Eo biển Malacca. Nạn bắt con con tin và các loại tội phạm khác đang gia tăng trong khu vực này”, nhà lãnh đạo Philippines nói với các nhà báo tại TP Davao vào tối 1-11.
“Malaysia, Indonesia và Philippines cần nói với nhau một lần cho rõ mọi chuyện và tìm ra giải pháp cho vấn đề. Đây là chuyện chúng tôi cần thảo luận nghiêm túc và tìm cách ngăn chặn vì nó đã làm tê liệt hoạt động giao thương trong khu vực này”, Tổng thống Duterte tuyên bố.
Ông cũng khẳng định đã nói chuyện này với Tổng thống Indonesia Jokowi Widodo trong chuyến thăm đến thủ đô Jakarta hồi tháng 8 vừa qua.
Nhà lãnh đạo Philippines khẳng định người đồng cấp Indonesia đã đồng ý cần có sự hợp tác an ninh chặt chẽ hơn giữa các nước láng giềng trong khu vực nhằm đảm bảo tuyến hàng hải Jolo và Tawi-tawi.
Ngoài ra ông Duterte cũng nêu quan điểm thẳng thắn về chuyện mua vũ khí của Mỹ cũng như thông tin các nghị sĩ Mỹ muốn ngưng bán lô vũ khí 26.000 súng trường cho Philippines liên quan cuộc chiến chống ma túy hiện nay của nước này.
“Họ đang tống tiền tôi bằng cách dọa không bán vũ khí? Chúng tôi có rất nhiều thuốc nổ ở đây” – đài CNN dẫn lời ông Duterte. Ông cho biết nếu đúng như vậy thì Philippines sẽ quay sang tìm Nga để mua vũ khí.
“Tôi nhớ nhà ngoại giao Nga đã nói rằng: Hãy đến với Nga, ở đây chúng tôi có tất cả những gì bạn cần” – tổng thống Duterte kể lại.
Ông còn gọi các quan chức Mỹ là “đồ khỉ”.
Theo báo Washington Post, ông Duterte thậm chí cho biết đã yêu cầu Bộ trưởng Quốc phòng và các quan chức quốc phòng đi Trung Quốc và Nga để xem hai nước này có chào bán các loại vũ khí gì, tuy nhiên ông cũng nói thêm rằng nhu cầu thực của lực lượng quốc phòng nước này mới là quan trọng.
“Trung Quốc rất cởi mở. Nói muốn gì cũng chiều. Thậm chí họ còn gửi cho tôi bảng chào hàng, và nói chọn gì thì họ cung cấp”, ông Duterte kể với các nhà báo.
“Tôi chỉ xem qua cho biết vì còn phải chờ xem bên quân đội cần gì. Nếu quí vị muốn vũ khí Mỹ thì tốt thôi nhưng cần đánh giá cho đúng và lựa chọn cho cân bằng vì chúng ta đang bị chế nhạo”, ông Duterte vẫn giữ quan điểm không ưa thích vũ khí Mỹ.
Trước đây không ít lần ông Duterte cho rằng Mỹ chỉ bán “đồ cũ” cho Philippines và các loại vũ khí đó không phát huy hiệu quả trên chiến trường.
Các bình luận của ông Duterte là nhằm phản ứng trước thông tin từ Reuters về việc phía Mỹ ngưng bán khoảng 26.000 súng trường cho cảnh sát Philippines vì lo ngại cuộc đàn áp tội phạm đẫm máu ở nước này.
Phát ngôn viên John Kirby của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết ông không thể bình luận về việc bán vũ khí do các quy định của liên bang.
Trong khi đó Cảnh sát trưởng Quốc gia Philippines Ronald dela Rosa cho biết nước ông sẽ tìm nơi khác nếu không thể mua súng trường của Mỹ.
Tuy nhiên trong cuộc họp báo hôm 2-11, ông Rosa cũng nói rằng vẫn chưa nhận được thông báo chính thức nào từ Mỹ. “Chúng tôi thật sự cần những cây súng đó cho lực lượng an ninh công cộng” – ông Rosa chia sẻ.
Mặt khác, giáo sư khoa học chính trị Richard Javad Heydarian thuộc ĐH De La Salle tại Manila cho biết không mua được 26.000 khẩu súng trên thì không phải là “mất mát quá lớn” đối với Philippines vì nước này có thể mua súng từ các nguồn khác.
Tuy nhiên giáo sư Heydarian cho rằng nếu đúng là Mỹ ngưng bán súng cho Philippines thì đây là dấu hiệu rõ ràng về việc chính quyền tổng thống Barack Obama đang mất dần kiên nhẫn với Manila.
“Đó là một phát súng cảnh cáo. Washington sẽ không nhắm mắt làm ngơ trước các cáo buộc vi phạm nhân quyền” – ông Heydarian nhận định.