Sáng mai thức dậy bạn sẽ thấy nước Mỹ vẫn thế, thay đổi không thể đến trong đêm. Còn bây giờ thế giới có tổng thống với câu nói nổi tiếng “I am hired – tôi trúng tuyển”.
You are hired, you are fired
Tỷ phú Trump nổi tiếng với câu khi tuyển người “You are hired – anh trúng tuyển, you are fired – anh hỏng rồi”.
Có lẽ trong lễ mừng chiến thắng tại đại bản doanh của ông, Trump sẽ không quên nói với bà Clinton “You are fired”.
Ông từng nói với cử tri, ông ủng hộ Mitt Romney và John McCain vào Nhà Trắng nhưng cả hai không qua vòng gửi xe trên đường Pennsylvania cắt phố 17 (góc đường có Nhà Trắng).
Bực quá, ông tự ứng cử và sẽ “win big – thắng lớn”.
Mọi người nghe như chuyện đùa vì tỷ phú có cách ăn nói bốp chát, chả cần biết người khác phản ứng ra sao.
Giới truyền thông dùng đó để câu views nhưng đó là cách Trump đến được với cử tri chưa từng biết tới tên tuổi của ông.
Rồi đây các học giả sẽ tốn không biết bao giấy mực để bàn tại sao Trump có thể thắng.
Đây là vụ tương đương với Brexit, một quả bom làm hàng tỷ người đứng không vững.
Đại bản doanh của Clinton thay vì đợi tin chiến thắng nay đang trong cơn hoảng loạn.
Gọi đây là Clintonexit cũng không sai vì gia đình Clinton có 8 năm trong Nhà Trắng, Hillary làm ngoại trưởng 4 năm thời Obama vẫn đi lại thường xuyên nơi này. Đã tới lúc người Mỹ không muốn thấy Clinton lai vãng.
Sự nổi giận của cử tri có lý do. Họ muốn thay đổi chính quyền bị cho rằng tham nhũng, tổng thống yếu mềm, nước Mỹ đi xuống.
Cử tri miền trung nước Mỹ hầu hết thuộc về đảng Cộng hòa, họ không thích những chính trị gia nói leo lẻo nhưng lúc thực hiện như mèo mửa.
Donald Trump nổi lên như một người thực tế. Với giọng quen mặc cả trong đấu thầu ở New York, nói vo không cần phao, tùy hứng nhưng lại thuyết phục được cử tri.
Nếu ở nước Mỹ một thời gian, hiểu hệ thống chính trị và văn hóa của họ, sẽ không ngạc nhiên vì sao bầu cử Mỹ luôn tốn tiền và thời gian, hồi hộp đến phút chót, nhưng lại tìm ra những điều không ngờ như trường hợp Trump.
Không như dự đoán
Mấy tuần trước ở Hà Nội, nói chuyện với bạn bè, tôi luôn nghĩ Hillary sẽ thắng vì hình ảnh Trump bị bôi nhọ bởi những lời nói của ông.
Cách đây một tuần tôi đến Washington DC và có cảm giác không hoàn toàn như thế. Sự ủng hộ ngầm đối với Trump không phải là nhỏ.
Nói chuyện với vài bạn Mỹ họ đều nói khó mà đoán được ai sẽ thắng, chứng tỏ Clinton không phải là lựa chọn tốt, Trump chưa đến lúc ngồi Nhà Trắng.
Sáng nay đi xem vài nơi bầu cử, gặp gỡ những người giúp hai đảng trước phòng bỏ phiếu, nhìn người tới bầu đi lặng lẽ, không vui vẻ như năm 2008 hay 2012 khi chọn Obama, thấy rằng Trump là ứng cử viên nặng ký.
Giờ đây ngồi trước tivi theo dõi CNN và các hãng cập nhật kết quả, Trump dẫn ở hầu hết các bang “ba phải” như Florida, North Carolina, Ohio, Virginia, Pennsylvania.
Không như dự đoán của phần đông thế giới, vào giờ này Trump thắng một cách ngoạn mục, vượt qua mọi dị nghị.
Quốc hội do đảng Cộng hòa chiếm đa số và chính phủ cũng vậy. Hệ thống độc đảng sẽ hoành hành nước Mỹ ít nhất trong 4 năm tới.
Quốc gia này có tổng thống mới rất giàu do kinh doanh bất động sản và giải trí, giàu nhất trong 45 đời tổng thống Hoa Kỳ.
Theo thời giá hiện thời, George Washington có tài sản nửa tỷ đô la, vài người có trên dưới 100 triệu, còn lại chỉ vài chục, đôi người còn chẳng có đồng nào. Trump đang giữ gần 4 tỷ đô la.
Bầu cử Mỹ luôn căng thẳng từ lúc tranh cử tới khi lá phiếu cuối được tính, kết quả thay đổi từng phút, đang thắng thành thua và ngược lại.
Nền dân chủ có cái hay vì cử tri được quyền lên tiếng nói cuối cùng trong lựa chọn người đứng đầu đất nước. Một giá trị Mỹ làm nên sức mạnh toàn cầu.
Như tôi đã viết trong bài trước, nhiều người lo Trump ăn nói bặm trợn làm hỏng nước Mỹ.
Nhưng hãy tin người Mỹ đi, họ ít sai vì biết kiểm chứng và cân bằng bởi thể chế tam quyền phân lập, được báo chí là quyền lực thứ tư kiềm chế.
Nước Anh từng có Winston Churchill bị cả nước ghét vì giống cao bồi, ăn nói không thuộc dòng dõi quí tộc Anh, hút xì gà phì phèo, thỉnh thoảng văng tục.
Ngồi vào ghế thủ tướng, Churchill đã làm thế giới ngạc nhiên vì dám đương đầu với Đức quốc xã và cuối cùng thành một đồng minh quan trọng trong Thế chiến II, đánh bại Đức.
Chẳng ai nói trước được điều gì, cờ đến tay ai, người đó phất. Muốn xem người Mỹ có sai lầm hay không phải đợi 4 năm nữa mới biết.
Sáng mai thức dậy bạn sẽ thấy nước Mỹ vẫn thế, thay đổi không thể đến trong đêm.
Còn bây giờ thế giới có tổng thống với câu nói nổi tiếng “I am hired – tôi trúng tuyển”.
Chúc mừng ngài Donald Trump vì cử tri Mỹ đã chọn ông.