Theo các chuyên gia, mâu thuẫn giữa Trung Quốc và Mỹ liên quan đến các tranh chấp hàng hải có thể nổ ra sau khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nhậm chức. Ông Trump có thể sẽ thực thi một hành động quân sự chóng vánh ở Biển Đông.
Ông Donald Trump trong cuộc vận động tranh cử ở Hershey, Mỹ ngày 4/11. Ảnh: AP/TTXVN
Các cố vấn của ông Trump đã nói rằng Mỹ sẽ vẫn xoay trục sang khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Cựu Đô đốc Anh Anthony Rix phân tích rằng cách tiếp cận theo chủ nghĩa biệt lập của ông Trump sẽ không nhất quán với cam kết “làm nước Mỹ vĩ đại trở lại” của ông.
Ông Rix nói: “Tôi tin rằng Mỹ sẽ vẫn tiếp tục giám sát tình hình ở Biển Đông và sẽ ủng hộ thượng tôn pháp luật thông qua các cuộc tuần tra tự do hàng hải và các kênh khác. Tôi sẽ không ngạc nhiên khi chứng kiến sự tập trung thậm chí còn lớn hơn của Mỹ vào Biển Đông với khả năng các cuộc tuần tra diễn ra thường xuyên hơn”.
Ngoài ra, một số chuyên gia theo dõi chính sách về châu Á của Mỹ dự báo ông Trump sẽ thực hiện một hành động quân sự chóng vánh ở Biển Đông. Ông Sean King, Phó Chủ tịch cao cấp của Park Strategies, cơ quan tư vấn các vấn đề chính trị có trụ sở ở New York, nói rằng Mỹ có thể sẽ cho một loạt tàu hải quân tuần tra vào vùng biển rộng 3,5 triệu km2 – vốn mở cửa cho tất cả các quốc gia lưu thông, nhưng Trung Quốc đã tuyên bố chủ quyền toàn bộ khu vực này.
Các chuyên gia cho rằng một hành động quân sự sẽ hỗ trợ cho chính sách của ông Trump đối với Bắc Kinh như ông đã nêu trong các phát biểu vận động tranh cử, giúp ông bày tỏ thái độ cứng rắn hơn so với Tổng thống đương nhiệm Barack Obama của Đảng Dân chủ.
Một số quan chức trong chiến dịch tranh cử của ông Trump nhận thấy rằng khi Philippines, một nước có tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông và cũng là một đồng minh truyền thống của Mỹ, lại có quan hệ thân mật hơn với Trung Quốc từ tháng 6 sẽ là một tổn thất với Mỹ.
Trong khi đó, Giám đốc Viện nghiên cứu luật biển và các vấn đề hàng hải thuộc Đại học Philippines, ông Jay Batongbacal ngày 14/11 cho rằng chính quyền Mỹ sắp tới của Tổng thống đắc cử Donald Trump có thể triển khai chính sách “hòa bình bằng sức mạnh” ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nhấn mạnh đến sự hiện diện quân sự tại khu vực này.
Phát biểu tại một diễn đàn, ông Batongbacal nói: “Có những dấu hiệu cho thấy chính quyền của Tổng thống đắc cử Trump sẽ thực hiện cái mà họ gọi là chính sách hòa bình thông qua sức mạnh ở châu Á – Thái Bình Dương, tức là một kiểu đường hướng mạnh mẽ hơn và nhấn mạnh đến chính sách quân sự ở khu vực này”.
Ngoài ra, ông Batongbacal cũng cho rằng Mỹ sẽ bớt tập trung vào khía cạnh kinh tế và sẵn sàng để ngỏ cái gọi là “sự mặc cả lớn” với Trung Quốc. Vị giáo sư này lưu ý rằng hiện chưa rõ liệu quá trình tái định hướng kinh tế của chính quyền mới tại Mỹ có hướng nội hay không.
Quá trình này sẽ ảnh hưởng tới quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc, cũng như quan hệ giữa Washington và các đối tác thương mại tại khu vực Đông Nam Á, trong đó có Philippines. Ông Batongbacal cũng cho rằng có khả năng thách thức của Mỹ trong khu vực không phải là vấn đề ở Biển Đông mà là tình hình trên bán đảo Triều Tiên.