Quan điểm của Singapore trong vấn đề an ninh rất rõ ràng. Singapore không đồng ý chọn một bên giữa Mỹ và Trung Quốc, nhưng không cự tuyệt hợp tác với Mỹ trong vấn đề biển Đông, Singapore đang từng bước tạo ra áp lực với Trung Quốc.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long
Lý do Singapore ủng hộ Mỹ
Nguyên cớ bắt đầu từ chuyến thăm Mỹ vào tháng 8/2016 của Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long khi ông công khai cho biết, phán quyết vụ kiện Biển Đông của Tòa trọng tài thường trực (PCA) tại La Hay đã đưa ra “định nghĩa mạnh mẽ mà đanh thép” đối với yêu sách chủ quyền phi lý củaTrung Quốc, đồng thời hy vọng các nước tôn trọng luật pháp quốc tế, chấp nhận kết quả trọng tài.
Kể từ đó, mối quan hệ Trung Quốc-Singapore ở trong tình trạng bất định. Theo các nhà nghiên cứu,mặc dù Singapore không phải là một bên liên quan trong những tranh chấp đó, song những động thái gần đây của nước này đối với phán quyết đã khiến Bắc Kinh lo lắng.
Cũng chính điều này, ông Thủ tướng đã biến Singapore từ một nước“quân sư ASEAN”, một nước luôn có sở trường ngoại giao cân bằng giữa các nước lớn, nay lại đứng về một bên trong vấn đề biển Đông. Singapore đã trở thành một trong những quốc gia cùng với Mỹ công khai gây áp lực với Trung Quốc. Dưới con mắt của Trung Quốc Singapore đang có “sự thay đổi rõ rệt”.
Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM-49) tại Vientiane, Lào vào tháng 6 năm nay, trong việc giải quyết vấn đề Biển Đông, Singapore liên tiếp có những biện pháp mang tính chất “công khai chọn một bên”.
Nhưng nếu so với việc phát huy chức năng “người điều phối” quan hệ giữa ASEAN-Trung Quốc giai đoạn 2015-2018, Singapore đang cho thấy vai trò “nước cứng rắn và không tham gia tranh chấp biển Đông”.
Theo các chuyên gia nghiên cứu, những hành động của Singapore đang thể hiện họ dường như phớt lờ đi quan hệ với Trung Quốc. Trên thực tế, các nhân tố kinh tế, văn hóa, chính trị đã quyết định việc Singapore áp dụng những hành động trên là có ý đồ riêng của họ.
Về phương diện kinh tế của Singapore, từ khi trở thành quốc gia độc lập, Singapore đã cố gắng xây dựng mô hình kinh tế dựa vào xuất khẩu, tăng cường quan hệ với các quốc gia và khối kinh tế phát triển như Liên minh Châu Âu (EU), Mỹ, Nhật Bản, để trở thành nước có nền kinh tế phát triển nhất trong khu vực.
Về mặt ngoại giao, Singapore từ lúc trở thành quốc gia độc lập đã rất coi trọng phát triển quan hệ chính trị, kinh tế với các nước phương Tây và Mỹ, đồng thời coi quan hệ quân sự với Mỹ là bảo đảm lớn nhất từ bên ngoài đối với việc đảm bảo an ninh quốc gia của quốc đảo nhỏ bé này. Do đó, Singapore luôn ủng hộ việc Mỹ tăng cường sự hiện diện quân sự tại châu Á.
Trong lĩnh vực quân sự, an ninh, chỗ dựa chính của Singapore vẫn là Mỹ. Chưa bao giờ việc “dựa dẫm Trung Quốc” là một sự lựa chọn cho việc tăng cường an ninh quốc gia của Singapore.
Đối với các nước trong khu vực
Ngược lại, Singapore đã nhìn thấy tính bất ổn, sự ảnh hưởng đến cân bằng sức mạnh trong khu vực mà sự trỗi dậy và bành trướng của Trung Quốc tạo ra.
Những biện pháp mà Singapore áp dụng với Trung Quốc ở biển Đông là quan tâm tới tính đồng thuận, những lý giải của các quốc gia ASEAN có tuyên bố chủ quyền ở biển Đông, cũng như các nước ngoài khu vực.
Singapore cho rằng hành động của Trung Quốc ảnh hưởng đến hòa bình và ổn định của khu vực Biển Đông, cho nên nước này thúc đẩy Mỹ can thiệp nhiều hơn vào khu vực, đồng thời thôi thúc ASEAN áp dụng hành động mạnh hơn nữa.
Tại Hội nghị AMM-49 cùng “Tuyên bố chung của các Ngoại trưởng ASEAN” đã thể hiện ra một số nguyên tắc và ưu tiên của Singapore khi giải quyết quan hệ với ASEAN, Mỹ và Trung Quốc:
Singapore là thành viên thúc đẩy tích cực của ASEAN trong bảo vệ lập trường ASEAN thống nhất. Nước này hy vọng Mỹ tăng cường sự hiện diện tại khu vực để dễ bề khôi phục sự mất cân bằng lực lượng do sự trỗi dậy của Trung Quốc mang lại.
Singapore cũng không ngại trong việc phát triển quan hệ kinh tế, văn hóa với Trung Quốc, đồng thời mong muốn đóng vai trò cầu nối trong quan hệ hai bờ eo biển Đài Loan.
Quan điểm của Singapore trong vấn đề an ninh rất rõ ràng. Singapore không đồng ý chọn một bên giữa Mỹ và Trung Quốc, nhưng không cự tuyệt hợp tác với Mỹ trong vấn đề biển Đông, Singapore đang từng bước tạo ra áp lực với Trung Quốc.