Tổng thống Mỹ Donald Trump đang thực hiện một trong những lời hứa tranh cử táo bạo nhất của mình: Cứng rắn hơn với Trung Quốc về thương mại.
Hai tháng vừa qua ông Trump đã củng cố lời hứa của mình bằng hành động, theo tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP). Chính quyền của ông đã nhắm mục tiêu vào Trung Quốc trong các tuyên bố chính sách quan trọng về chiến lược an ninh quốc gia của Mỹ, chiến lược quốc phòng và tình trạng tuân thủ các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới.
Có lý do để dự đoán quan điểm cứng rắn này sẽ được nhấn mạnh trong Thông điệp Liên bang của Tổng thống Trump vào thứ Ba (30/1), tức đêm nay theo giờ Việt Nam.
Ông Scott Kennedy, một chuyên gia về Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, cho biết Tổng thống Trump rõ ràng có kế hoạch thông qua các biện pháp đơn phương làm ảnh hưởng đáng kể đến quan hệ thương mại và đầu tư giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
“[Tổng thống] Trump không hề lừa dối,” ông Kennedy nói. “Câu hỏi không còn là ‘liệu’ [ông ấy có hành động hay không], mà là ‘khi nào’”.
Một phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia của Tổng thống dường như cũng ủng hộ quan điểm đó, theo SCMP.
Người phát ngôn này đã trả lời phỏng vấn của SCMP với điều kiện giấu tên, nói rằng đối với thương mại Mỹ – Trung “bạn có thể mong đợi Tổng thống sẽ nhấn mạnh vào thương mại công bằng và đối ứng” trong Thông điệp Liên bang của ông.
“Tổng thống Mỹ nhắc lại rằng Hoa Kỳ sẽ sử dụng tất cả các biện pháp thương mại sẵn có để tạo ra sân chơi bình đẳng cho người lao động và các doanh nghiệp Hoa Kỳ”, phát ngôn viên nói với SCMP vào đầu tuần trước.
Trong cuộc phỏng vấn với Reuters, Tổng thống Trump cho biết Mỹ có thể sẽ sớm áp đặt mức phạt lớn đối với tình trạng Trung Quốc đánh cắp sở hữu trí tuệ của Hoa Kỳ.
Chính quyền Trump hiện đang tiến hành một số cuộc điều tra nhằm vào Trung Quốc về các vấn đề thương mại, theo SCMP.
Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Trump cũng thể hiện một số động thái quyết đoán với Trung Quốc về Biển Đông. Tháng 7, ông phê duyệt kế hoạch một năm cho phép hải quân Mỹ tiến hành các hoạt động tự do hàng hải ở Biển Đông, trong khi dưới thời Obama mỗi hoạt động như vậy phải xin phép từng lượt.
Tháng 5, tàu chiến Mỹ đã tiến hành ‘cuộc thao diễn’ trong phạm vi 12 hải lý của hòn đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng ở quần đảo Trường Sa. Động thái này chưa từng xảy ra dưới thời Obama và được cho là một thách thức trực tiếp đến hoạt động xây dựng phi pháp của Trung Quốc tại khu vực.
Trong khi ông Obama bị chỉ trích vì chính sách mềm yếu đối với Trung Quốc, Tổng thống Trump được dự đoán sẽ cứng rắn hơn người tiền nhiệm khi đối diện với Bắc Kinh. Với những chính sách mạnh mẽ này, ông Trump được kỳ vọng sẽ làm thay đổi “cách hành xử” của Trung Quốc, theo cựu Quốc vụ khanh Canada David Kilgour.
“Tôi nghĩ rằng sẽ có những thay đổi lớn trong cách mà Trung Quốc cư xử với Mỹ và thế giới, theo hướng tích cực hơn”, ông Kilgour cho biết.
Được đề cử giải Nobel Hòa bình cho nỗ lực phơi bày nạn mổ cướp nội tạng ở Trung Quốc, ông Kilgour nhận định Tổng thống Trump sẽ khiến chính quyền Trung Quốc phải chấm dứt hoạt động giết người lấy tạng từ những người vô tội. Nạn nhân chủ yếu của tội ác này là những người tập Pháp Luân Công, môn khí công ôn hòa có mặt tại hơn 100 quốc gia nhưng bị đàn áp vô nhân tính tại Trung Quốc từ năm 1999 đến nay.