Các hoạt động quân sự hóa phi pháp của Trung Quốc trên Biển Đông đang hứng phải chỉ trích của nhiều quốc gia trên thế giới.
Máy bay ném bom B-52 (giữa)
Trong bối cảnh Trung Quốc đang tăng cường hoạt động quân sự trên Biển Đông, tờ Taiwan News ngày 25/4 đưa tin, 2 chiếc máy bay ném bom B-52 của không quân Hoa Kỳ đã bay từ căn cứ trên đảo Guam tới phía đông đảo Pratas ở Biển Đông nhằm gửi một thông điệp cảnh báo tới Trung Quốc.
B-52 Mỹ bay qua eo biển Bashi giữa Đài Loan và Philippines đến cách bờ biển tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc 250 km, một khoảng cách đủ khả năng phóng tên lửa hành trình đến Trung Hoa lục địa.
Chuyến bay diễn ra hôm 24/4 được cho là một phản ứng rõ ràng của Mỹ với các cuộc tập trận Trung Quốc tổ chức gần đây, bao gồm cuộc tập trận trên eo biển Đài Loan từ 18/4.
Trước đó, Mỹ cũng đã nhiều lần điều máy bay và tàu chiến áp sát các hòn đảo bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp trên Biển Đông, nhằm duy trì quyền tự do hàng hải và bác bỏ yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh.
Trong phiên điều trần trước Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ hồi tuần trước, Đô đốc Philip S. Davidson, người được đề cử làm tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương của hải quân Mỹ tuyên bố, chỉ có một cuộc xung đột vũ trang mới ngăn được Trung Quốc độc chiếm Biển Đông.
“Khi xâm chiếm được Biển Đông, Trung Quốc có thể mở rộng ảnh hưởng xuống phía nam và triển khai sức mạnh tới tận châu Đại Dương, cũng như thách thức sự hiện diện của Mỹ trong khu vực. Bắc Kinh hiện có thể kiểm soát Biển Đông trong mọi kịch bản, trừ việc gây chiến tranh với Washington”, ông Davidson nói.
Đô đốc Davidson cho rằng, việc Trung Quốc tăng cường hiện diện quân sự, gồm cả cải tạo trái phép những đảo bị nước này chiếm đóng trên Biển Đông, sẽ tạo bàn đạp giúp quân đội Trung Quốc chiếm ưu thế lớn trong khu vực.
Cùng lên tiếng về hoạt động phi pháp của Trung Quốc tại Biển Đông, ngày 24/4, Thượng viện Canada đã thông qua bản kiến nghị của nghị sĩ đảng Bảo thủ chỉ trích hành vi gây hấn của Trung Quốc tại Biển Đông.
Kiến nghị kêu gọi toàn bộ các bên liên quan đến những tranh chấp tại Biển Đông đảm bảo quyền tự do hàng hải và hàng không trong khu vực, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về luật biển.
Ngoài ra, kiến nghị kêu gọi chấm dứt các hoạt động xây dựng đảo nhân tạo và quân sự hóa trong khu vực, yêu cầu các nước tìm giải pháp hòa bình và tôn trọng những phán quyết của cơ quan phân xử quốc tế.
Biện pháp chỉ trích Trung Quốc trực tiếp của Thượng viện Canada được coi là hiếm thấy và nó được thông qua giữa thời điểm chính quyền Thủ tướng Justin Trudeau đang tìm cách mở đàm phán thương mại với Bắc Kinh.
Về phía Việt Nam, ngày 24/4/2018, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng cho biết, Trung Quốc gần đây tiến hành một số hoạt động như: tàu You Lian Tuo 9 tiến hành thi công dưới nước; tổ chức cuộc đua thuyền buồm cúp Ty Nam lần thứ 6 tại khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam cũng như việc Trung Quốc cho cài đặt các thiết bị tác chiến điện tử mới gây nhiễu sóng trên đá Chữ Thập và đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Bà Hằng khẳng định, những hoạt động trên đã xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền Việt Nam đối với hai quần đảo này, trái với Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển giữa Việt Nam và Trung Quốc, tinh thần Tuyên bố về cách Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC); gây phức tạp tình hình và không có lợi cho việc duy trì môi trường hòa bình, ổn định và hợp tác ở Biển Đông.
“Việt Nam đề nghị phía Trung Quốc chấm dứt ngay các hoạt động nói trên, tôn trọng chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, không có hoạt động gia tăng căng thẳng, làm phức tạp tình hình ở khu vực”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh.